7)Уніі вкл з Польшчай(кан.14-пач.15ст)

Крэўская ўнія14жніўня1385.Прычыны аб’яднання:

-спроба Ягайлы атрымаць апору ў саюзе з Польшчай,

-імкненне Польскіх феадалаў умацаваць Польшчу ў саюзе з ВКЛ,

-знешняя небяспека з боку крыжакоў для ВКЛ і Польшчы.

Шляхі аб’яднання:Шлюб Ягайлы з польскай каралевай Ядвігай.

Умовы аб’яднання:Ягайла польскі кароль і князь ВКЛ; прымае каталіцкую веру,акаталічванне Літвы.

Вынікі:-незадавальненне правасл.часткі насельн.,

-нарастанне супярэчнасцей паміж феадаламі-католікамі і праваслаўн.

-умацаванне абароназдольнасці саюза ВКЛ і Польшчы.

Віленска-Радамская ўнія.Дзяржавы разам дзейнічаюць супраць ворагаў,польскія феадалы абавязваліся не выбіраць караля без згоды феадалаў ВКЛ,падцвярджаліся правы Вітаўта на самаст.кіраванне,але прызнаваліся спадчынныя правы Ягайлы і яго аўтарытэт у кіраванні.

Гарадзельская унія1413г.у замку Гародлі.Кароль і польскія феадалы вырашылі абапірацца ў сваёй дзейнасці толькі на феадалаў каталіцкага веравызнання.У ВКЛ уводзіўся аднолькавы з Польшчай адміністрацыйны падзел.Гарадз.унія пацвердзіла аб’яднанне ВКЛ з Польскім каралеўствам.У адрозненне ад Крэўскага пагаднення ўлада ў ВКЛ стала практычна належаць Вітаўту.

8)Знешняя паліт.ВКЛ ў2пал.14-пач.15ст.Вітаўт. Крэўскае пагадн.,

1387-грамата Ягайлы аб прывілеях феадалам ВКЛ,якія прынялі катал

Вітаўт ваступіў супраць Кр.ўніі,улады польскага караля Ягайлы ў ВКЛ.Ён заручыўся падтрымкай праваслаўнай знаці,Ордэна, татарскага хана Тахтамыша.

Княжанне Вітаўта(1392-1430)звязана з імкненнем захаваць дзярж.самаст.ВКЛ пасля заключ.Кр.пагадн.на бел.землях вялася барацьба супраць акаталічв. 5 жніўня1392-Востраўскае пагадненне (Вітаўт кіруе ў ВКЛ,Ягайла ў Польшчы).1399-ВКЛ пацярпела паражэнне на р.Ворскле ад правіцеляў Залатой Арды.Знешнепаліт. абставіны,звязаныя з небяспекай з боку крыжакоў,абумовілі ў 1408 Ягайлам і Віт.было прынята рашэнне аб вайне з крыжакамі.

1409-1411-“Вялікая вайна”з Ордэнам.Падзеі гэтай вайны вывучаліся польскім гісторыкам Янам Длугашам.Паэт Ян Вісліцкі прысвяціў падзеі сваю паэму”Пруская вайна”.Галоўная падзея вайны – Грунвальдская бітва-15ліпеня1410 паміж сіламі польска-літоўска-беларускага войска і Тэўтонскім ордэнам.Войскі ВКЛ-40 харугваў-баявых атрадаў ад 60 да 600 коп’яў.Узначальваў Вітаўт.Польскае карал.50 харугваў-узнач.Ягайла.Па падліках гісторыкаў войска саюзнікаў налічвала 40тыс.чалавек.Войска крыж.-больш за 30тыс., мелі лепшае ўзбраенне.Кіраваў магістр Ульрых фон Юнгінген.Адзін з эпізодаў бітвы на аднайменнай карціне польскага мастака 19ст. Яна Матэйкі.Гэтай падзеі прысвеч. раман Генрыка Сянкевіча”Крыжакі”, раман Кастуся Тарасава “Пагоня на Грунвальд”.Паражэнне Тэўтонскага ордэна азначала крах 200-гадовай крыжацкай агрэсіі ў Еўропе. Гарадзельская унія1413г.у замку Гародлі.Кароль і польскія феадалы вырашылі абапірацца ў сваёй дзейнасці толькі на феадалаў каталіцкага веравызнання.У ВКЛ уводзіўся аднолькавы з Польшчай адміністрацыйны падзел.Гарадз.унія пацвердзіла аб’яднанне ВКЛ з Польскім каралеўствам.У адрозненне ад Крэўскага пагаднення ўлада ў ВКЛ стала практычна належаць Вітаўту.Пры Вітаўце ВКЛ у пач.15 ст.стала адной з буйнейшых дзярж.у Еўропе,якая размяшч.ад Балтыйскага да Чорнага мора.Паэт М.Гусоўскі ў паэме “Песня пра зубра” 1523г.назваў час княж.Віт.”залатым векам” у гіст.ВКЛ.