14.Тербелмелі буын(өтпелі сипаттамасы).

Тербелмелі буын деп екінші ретті дифференциал теңдеумен өрнектелген буынды айтады. - өшу параметр. операторлық түрде былай болады: осыдан буынның беріліс функциясы мынаған тең: .Буынның жиіліктік беріліс функциясы мынаған тең .Функцияның нақты және жорамал бөліктері: (6.40). (6.41)Комплексті жиілік функциясының модулі мен аргументі:

өшу параметрі неғұрлым аз болса, жиілікте модулі соғұрлым үлкен. Жиілікті одан ары арттырғанда шығыстық сигналының амплитудасы кеміп, кезінде модуль , ал фаз -180°-қа ұмтылады.Тәжірибе жүзінде алынған АФС-дан , және мәндерін анықтауға болады.

Тербелмелі буын да, апериодтық тәрізді жиіліктің 0-ден -ке дейін өзгерісінің барлық диапазонында шығыстық шаманың фазасы бойынша қалыс қалуын туғызады.

16. Буындар арасындағы байланыстар. Құрылымдық схемаларды парапар түрлендіру. Буындар арасында келесі байл бар: тізбекті, паралель, кері байл. Тізбекті байл құрылымдық схемасы мен беріліс ф-ясы:

Буындарды параллель қосу:

Кері байланысты – у шығыстағы шаманың СЭ-і арқ жүйенің кірісіне беріледі.

а)

б)

_в)

г)

_{АБ-ң бір ғана процесі арасында әр түрлі құрылымдық байл бар. Сандары да әртүрлі. Осындай жүйелерді бірін алып, оның барлық жай буындарының беріліс ф-сын анықтап, оны парапар түрлендіре отырп оңайлатуға болады. Парапар түрлендіру ережелері: 1. СЭ бір бірімен орын алмастыруға болады:}

_{2. Түйіндердің орын алмастыруға болады}

3.

Егер СЭ W₁ алдына ауыстыратын болса, онда 1/W₁ болып барады.ЕгерW₂ буынының соңына барса, онда оң таңбамен W₂ қосылады.

4. Егер түйінді W₁ буын алдына қойсақ, онда W₁ қосылады. Ал егер W₂ соңына ауыстырсақ, онда 1/ W₂ болып қосылады.

19. САРЖ-ң орнықтылығын талдау. Жүйе орнықты болып саналады, егер жүйеге бер-н әсерді алып тастағанда жүйенің қозғалуы тоқтап ж/е реттелетін шама кейбір тұрақталған қалпына келсе, мұны орнықты дейміз. Сызықты жүйелердің орнықтылығы жүйенің қасиеттерімен анық-ды. Жүйенің орнықтылығын зерттегенде б ф-ны қолданса ыңғайлы. Өйткені импульстік түрінде бер-н кірістегі сигнал Лаплас түрлендіруі бейнесі б/ша 1-ге тең.Яғни пайда б/н импульстік сипаттама жүйенің орнықты н/е орнықсыз екендігін көрсетеді. Бұл матем-қ түрде жазылуы: . Мұнд -салмақ ф-я, , ,..-тұрақты коэффициентер, р₁,р₂-сипаттамалық теңдеу түбірлері. Жалпы түрде былай жаз-ды:

D(p)=0 арқ түбірлерін анықтағаннан кейін жүйенің қажетті ж/е жеткілікті орн-қ шарттарын анықтауға б/ды. Ол үшін граф. Түрде түбірлерді көрсетеміз.орнықты жүйенің түбірлері әрқашан жорамал осінен сол жағында жатады: 1. Түбірлер теріс ж/е нақты б/у к/к. 2. Теріс нақты жорамал бөлігі бар. 3. Түбір жорамал бөлігі бар, . Түбірлерді граф түрде анықтау қиын болғ-н арнайы критерийлар қолд-ды. Қолд-н критер 2түрі бар: алгебралық (Гурвиц (Раус), Льенара-Шипара, Неймарк) ж/е жиіліктік (Михайлов, Найквист).

20 Сарж-дің орнықтылығын алгебралық критерилармен зерттеу

алгебралық критерилер; Гурвиц (Раус), Льенара-Шипара

Гурвиц (Раус) критериі бойынша (1) сипаттамалық теідеу көмегімен анықтауышты қүрастырады

= (1)

Гурвиц критериі бойынша анықтауышын қүрастырған кезде 1жатық жолда а1 тақ индекстері бар коэф. Қойылады.2ші жолда аО бастап жұп индекстері бар коэф. Орналасады келесі екі жол алдынғы екі жолға ұқсас бірақ оң жаққа бір тік жол қосылып ығыстырылады жоқ болған коэф. Орнына О қойылады соңында анықтауыштын негізгі диоганалында сипаттамалық теңдеу а1 ден аn ға дейін коэф. Жазылып тұрады

(1)анықтауыштаңы барлық минорлар есептеліп О мен салыстырылады

Гурвиц критериі бойынша жүйе орнықты болуы ушін анықтауыштаңы барлық минорлары оң танбалы болуы керек

жүйе орнықты болуы ушін Гурвиц критериінде қажетті шарт; сипаттамалық теңдеудің коэф. оң болғаны ол жеткілікті шарт. анықтауыштаң минорлары 0 ден үлкен яңни оларда оң танбалы болуы керек

2) Льенара-Шипара критериі Гурвиц критериімен салыстырңанда Льенара Шипара критериінде жеткілікті шарт негізгі анықтауыштаңы индекстер тақ ( )немесе жұп ( )минорлары есептеледі