40. Келіспеушілікті шешудің тұлға аралық стильдері.

К/ті шешудің тұлға аралық негізгі 5 стилі бар: жалтару (уклонение), тегістеу (сглаживание), мәжбүрлеу, компрмисс және мәселені шешу.

Жалтару – адам к/тен кетіп қалуға тырысады. Роберт Блэйк пен Джейн Мутон көрсеткендей, к/ті шешудің бір тәсілі – қарама-қайшылық туғызатын жағдайларға тап болмау, к/к туғызатын сұрақтарды талқыламау. Сонда к/ті шешу де керек болмайды.

Тегістеу. Бұл стиль адамарды ашуланбауға шақырады, яғри басты девиз – «біз бәріміз – үлкен бақытты отбасымыз, және осы қайықты шайқалтып керегі жоқ». «сглаживатель» к/ті тудырмау үшін өз ашуын ішінде сақтап отыруға тырысады. Блэйк және Мутон айтады: өз ішінен «Бұның аса маңызы жоқ. Бүгін болған жақсы істерді есіңе ал!» деп қайталап отыру арқылы басқа к/ке бейім адамға сабырлы жауап беруге болады. Нәтижесінде бейбітшілік, гармония, жылу қалыптасады, алайда мәселе қала береді. Бұл стильдегі басты қателік – нәтижесінде үлкен эмоционалды жарылыс болуы мүмкін.

Мәжбүрлеу – өз көзқарасының не болса да басқа біреуге мәжбүрлеп өз позициясын ұстануға тарту стилі болып табылады. Мұндай адамдар басқа адамдардың көзқарасын тыңдамайды. Әдетте осындай тұлға өзін агрессивті ұстайды және басқаларға билік еткісі кеп отырады. Блэйк және Мутон айтқандай, «сіз өте үлкен күшке ие екеніңізді, қарсыласыңызды жеңе отырып, одан билікті жұлып ала отырып, к/ті бақылауға алуға болады. Яғни бұл стильде басшы бар билік өзіне алады, автократты билік көбірек орын алады. Бұл стильдің басты кемшілігі – қол астыларындағылардың инициативасын басу, көп көзқарастың болмауынан ұйымның аса нәтижелі болмайды. Осындай басшы жас, білімді персонал арасында теріс әрекет туғызуы мүмкін.

Компромисс – бұл басқа біреудің көзқарасын тек белгілі бір дәрежеде ғана қабылдау стилі. Компромиске бейім болу басқару жағдайларында өте жоғары бағаланады, себебі бұл жағымсыз жағдайларды және к/ті тез шешуге мүмкіндік береді. Алайда к/тің алғашқы стадиясында пайда болған компромисс мәселенің болмысын тану және альтернатива іздеу уақытын бәсеідетеді. Блэйк және Мутон айтқандай, мұндай компромисс тіпті ол өз көзқарасына қарсы болса да тек үлкен ұрыстан кету үшін қажет. Бұл компромисс – тек бар жағдайға ғана қанағат етушілік, бірақ басқа қосымша жолдарды іздеу, ұмтылу бұл компромиске тіптен тән емес.

Мәселені шешу – көзқарастардың әр түрлілігін мойындау және басқа ойлармен танысуға дайындық, бұл к/тің себебін түсіну үшін және екі жаққа бірдей жағымды әрекеттер курсын жасау үшін қажет. Бұл әрекетті қолданушы адам басқалар арқылы мақсатқа жетуді көздемейді, ол керісінше к/ті шешу жолдарын үнемі зерттеп, іздеуде болады. басқа стильдер де к/ті шешуге бағытталған, алайда ең ірі компаниялар осы мәселені шешу стилін қолданған. Алан Филли к/ті шешудің кейбір ұсыныстарын жасаған:

1. Мәселені шешімдерден емес, мақсаттар категориясынан іздеңіздер.

2. Мәселе анықталғаннан кейін, екі жаққа да жағымды шешім табудың жолдарын іздей бастаңыз.

3. Өз назарыңызды басқалардың жеке қасиеттеріне емес, нақты мәселеге басыңызбен беріліңіз.

4. Сенімгерлік атмосферасын қалыптастырыңыз, өзара әсер ету мен ақпарат алмасуды ұлғайтыңыз.

5. Қарым-қатынас кезінде бір-біріңізге жағымды әсер қалдырыңыз.