
- •2. Салыстыру сөйлемдері
- •3. Болжалдық сан есімдер
- •8. 离 сөзінің қолданылуы
- •10. Етістіктің қосарлануы
- •14. «是.........的» конструкциясы
- •3. 在一家服装买店.(zai yi jia fu zhuang mai dian)-киім кешек сататын арнайы дүкенде.
- •4. 我想租套房子.(wo xiang zu tao fangzi)-мен пәтер жалдамақшымын.
- •6. 你去过北京吗? (ni qu guo Beijing ma?) – сен қытайға бардын ба?
1. Етістік + 一下уақыттың қысқалығын және байқап көру мағынасын білдіреді.
Мысалы: 1. 你看一下这本书. Nǐ kàn yī xià zhè běn shū Сен мына кітапты қарай (оқи) салшы.
2. 这 首歌(shou ge )非常 好 听, 你听一下. zhè shǒu gē fēicháng hǎotīng nǐ tīng yī xià. Мына өлең ерекше жақсы тыңдалады екен, тыңдап көрші.
3. 我现在很忙, 您能等一下吗? wǒ xiàn zài hěn máng nín néng děng yi xià ma. Мен қазір занят едім, сен күте аласың ба?
4. 请读一下这个词. Qĭng dú yī xià zhège cí. Өтінемін мына сөзді оқи салшы
5. 请关一下门. Qǐng guān yī xià mén. Өтінемін есікті жаба салшы.
2. Салыстыру сөйлемдері
<比> Салыстыру мақсатында қолданылады. <比> Салыстырмалы сөзі сын есімнен кейін тұрады.
Мысалы: 1. 你比我知道得多.ni bi wo zhi dao hen duo Сіз менен жақсы білесіз
2. 他们汉语比我们说得很好.ta men han yu bi wo men shuo hen hao.Олардың қытайшасы біздікіне қарағанда өте жақсы
3. 美元兑人民币是1:6.65 (一比六 点六 无) (mei yuan dui ren min bi shi yı bı lıu dıan lıu wu)
«有点儿» мөлшердің аздығын білдіреді, әдетте сын есімнің соңынан келеді, көбінесе салыстыру мағынасында қолданылады.
这件衣服颜色太深, 我想要颜色浅有点儿的
[zhè jiàn yīfu yán sè tài shēn, wǒ xiǎng yào yán sè qiǎn yǒu diǎr de]
Мына киімнің түсі тым қанық. менің ойымша сәл түсі ашықтауы керек.
3. Болжалдық сан есімдер
Екі сан есім қатар тұрып болжалдық сан есімдерді білдіреді. Мысалы: 我家离学校不太远,走路大概七八分钟 (wo jia li xue xiao bu tai yuan, zou lu da gai qi ba fen zhong )(Менің үйім мектептен алыс емес, жаяу жеті немесе сегіз минут)
火车站离你们大学远吗?(huo che zhan li ni men da xue yuan ma)
不太远, 大概两三公里吧, 坐公共汽车有五六站 (bu tai yuan, da gai liang san gong lib a, zou gonggongqiche you wu liu zhan)
Поезд аялдамасынан біздің университетке дейін алыс па?
Жоқ алыс емес, шамамен 2-3шақырым, қоғамдық көлікпен 5-6 аялдама бар.
4) 觉得 сөзінің қолданылуы
觉得 juede – сезіну, ойлау деген мағынаны білдіреді. чувствовать, ощущать; воспринимать; замечать 2) считать, полагать, предполагать; признавать; казаться (мне кажется, что...)
Мысалы:
你觉得怎么样 – Сен қалай ойлайсың?
Ni zue de zen me yang?
5) 从...到... конструкциясы
从...到... cóng...dào... конструкциясы уақыт пен арақашықтықты білдіреді. Баяндауыштың алдына қойылады.
Мысалы: 从 这儿到 学 校 差 不 多 500 坚戈
Cong zher dao xue xiao cha bu duo 500 jian ge
Мына жерден мектепке дейін бару шамамен 500 тенге!
6. Белгісіз өткен шақ
<过> Етістіктің соңынан келіп, бұрын болған істі білдіреді. Болымсыз түрі :
<没有+动词+过>
Етістіктен кейін келеді.
Мысалы:
Болымды : 1. 我去过中国.wo qu guo zhong guo. Мен Қытайға бардым.
Болымсыз түрі: 1. 我没有吃过中国烤鸭.wo mei you chi guo zhong guo kao ya. Мен Қытай қақталған үйрегін жемедім.
Сұрайлы сойлем: 1.你看过这本书没有? Ni kan guo zhe ben shu mei you. Сен мына кітапты оқыдың ба?
7. Көп етістікті сөйлем
Құрылымы: «бастауыш + баяндауыш-толықтауышты сөз тіркесі 1 + баяндауыш-толықтауышты сөз тіркесі 2». Бұл құрылымда бірінші «баяндауыш-толықтауышты сөз тіркесі» екінші «баяндауыш-толықтауышты сөз тіркесінің» мақсатын білдіреді.
Мысалы:
萨沙去电影院看电影.
Sàshā qù diànyǐngyuàn kān diànyǐng.
Саша кинотеатрға кино көру үшін барды.
同学们去图书馆借书.Tóngxuémen qù túshūguǎn jièshū.
Сыныптастар кітапханаға кітап алу үшін барды.
你每天自己买菜做饭Nǐ měitiān zìjǐ mǎi cài zuòfàn.
Сен күнде тамақ жасау үшін көкөністерді өзің сатып аласың.
8. 离 сөзінің қолданылуы
离lí(от,из,с)-сөзі уақыт немесе кеңістіктегі арақашықтықты білдіреді.
М: 我们 的 学校 离 公园 不 远-wǒ men dа xué xiào lí gōng yuán bù yuǎn。Менің университетімнен саябаққа дейін алыс емес
我 家 离 学校 大 概 500 米- wǒ jiā lí xué xiào dà gai 500 mǐ. Менің үйімнен мектепке дейін шамамен 500 метр.
9. ... 的 话конструкциясы
的 话 – [de huà] – болжалдық мағынаны білдіреді.
如果你有问题(的话), 就给我打电话。[ru guo ni you wen ti, jiu gei wo da dian hua]. Если у тебя будет вопросы насчет темы, позвони мне.
如果你有时间(的话), 就来我家吃饭吧. [ru guo ni you shi jian, jiu lai wo jia chi fan ba].Если у тебя будет время, то сразу же приходите ко мне домой покушать.