25. Сақтандыру түсінігі мен түрлері

26. Қазақстандағы франчайзингтік қатынастардың даму кезеңдері

Кезеңдер	Компания атауы	Құрылу жылы	Негізгі сипаттамалар
Бірінші кезеңі 1994 – 1999 ж.ж.	Coca Cola	1994	Франчайзингті реттеуші нормативтік – құқықтық базаның болмауы Нарықта бәсекелестік жоқтың қасы Жеклеген шетелдік компаниялар іс –әрекет аумағын кеңейту мақсатында Қазақстандық нарыққа шықты. Өндірістік және сервистік франчайзинг қалыптаса бастады
	Рахат Палас
	Adidas	1995
	Сеймар	1996
	Кодак	1997
	Дока	1999
	Анкара
	Рамстор
Екінші кезеңі 2000 – 2004 ж.ж.	1 С	2000	Франчайзинг туралы Заң қабылданды Шетелдік ірі фирмалардың франчайзилерінің нарыққа шығуына байланысты бәсекелестік қалыптасты. Қазақстан Франчайзинг қауымдастығы құрылды. USAID кәсіпкерлікті дамыту және қолдау бағытында франчайзинг бағдарламасын ұсынды.
	Баскин 31 Роббинс
	Қазақстан франчайзинг қауымдастығы
	ҚР «кешенді кәсіпкерлік лицензия туралы» заңы
	Патио, Планета суши
	«World Class»
	«Business Consult», «Scot Holland Estates»	2003
	«Пятерочка»	2004
	«Max Mara», «Sela»
	«Три толстяка»
Үшінші кезеңі 2005 ж. басталып осы уақытқа дейін	«English First»	2005	Санаткерлік меншікке, франчайзингке қатысты заңнамалар белсенді қолданды. Франчайзинг көрмесі ұйымдастырылды. Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры франчайзингті несиелеу бағдарлмасын құрды Бәсекелестік өсіңкі түрде дамыды. Медииа және әлеуметтік франчайзинг пайда болды.
	«Алма -TV»
	«Tiffany Marble»
	«Ромат»	2006
	«Umex Reality»
	«Сбарро»
	«Finn Flare»	2007
	«Aquatoria of Luxury Life»	2008

27. Франчайзингтік жүйесінің артықшылықтары мен кемшіліктері

Бизнесті ұйымдастырудың франчайзингтік нысанын таңдамас бұрын, кәсіпкер франчайзингтің оң және кем жақтарын жете зерттеуі қажет. Франчайзингтің негізгі артықшылықтарының бірі бұл франчайзерден оқып үйрену мен жайындалу мүмкіндігі. Сондай – ақ франчайзер тек өндіріс мәселелерін оқытып үйретуді ғана ұйымдастырып қоя салмай , сондай –ақ бухгалтерлік есеп, тауарлық – материалдық құндылықтарды бақылау, еңбек ресурстарын басқару, сақтандыру мәселелерін және т.б. да оқытып үйретеді.

Тағы бір маңызды артықшылық – бұл франчайзер тарапынан жасалатын қаржыландырудың тікелей емес, жанама түріндегі қаржылық қолдау. Мысалы, франчайзер алынған тауар бойынша шарттағы төлеу мерзімін ұзарта алады, сөйтіп франчайзидің айналым капиталының көлемінің кобеюіне әкеледі немесе франчайзи банктен несие алған кезде кепілдік беруші бола алады.

Франчайзингтік қатынастардың негізгі кемшіліктеріне франчайзингтің құнын, фирма өсімінің, шарт мерзімнің және тәуелсіздіктің шектеулелігін жатқызу шарт. Франчайзингтің құнына ең алдымен франчайзи франчайзердің сауда маркасын, атын, өнімін, технологиясын, «Ноу - хау» және т.б пайдалану құқығын алғаны үшін төлейтін франчайзингтік төлем кіреді. Осы жерде егер франчайзер жаңа компания немесе тез өсу кезеңіндегі компания болса, оның капиталға деген қажеттілігі күрт еседі және пайда ол бұл проблеманы көбінесе франчайзи есебінен шешуге тырысатындығын есте ұстау керек. Бұл жағдайда франчайзингтік төлем жоғары болуы мүмкін. Сондықтан көптеген франчайзилер әріптес іздеген кезде ірі, тұрақталған фирмаларды таңдауға тырысады. Франчайзи бұдан басқа материалдар мен толықтаушыларға, құрал – жабдықтарға, еңбек ақы төлеуге кететін және т.б. шығындарды көтереді. Шығынның мөлшері мен құрылымы франчайзи – фирмасының түрі мен франчайзингтік қатынастың сипатына тәуелді.