13. Кәсіпкерліктің негізгі ұйымдастыру – құқықтық негіздері

Ұжымдық – құқықтық кәсіпкерліктер. Серіктектер – адамдардың бірлетігі, онда екі және одан да көп серіктестер болады. Олар өз капиталдарын қосады және әрбір мүше өзінің капиталымен жеке жауап береді.

Қатысушылары серіктестік міндеттемелері бойынша өздерінің жарғылық қорға салымдарымен жауап беретін, ал бұл сомалар жеткіліксіз болған жағдайда өздеріне тиісілі мүлікпен оған өздері еселенген мөлшерде енгізген салымдар арқылы жауап беретін серіктестік қосымша жауапкершілігі бар серіктестік деп табылады.

Бір немесе бірнеше адам құрған, жарғылық қоры құрылтай құжаттарымен белгіленгенмөлшерде үлеске бөлінген серіктестік жауапкершілігі шектеулі серіктестік деп аталады.

Толық серіктестіктің мүлкі жеткіліксіз болған жағдайда қатысушылары серіктестіктің міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлкімен ортақ жауапкершілікте болатын серіктестік толық серіктестік деп аталады.

Жарғылық қоры акциялардың нақты құнына тең белгілі бір санына бөлінген серіктестік акционерлік қоғам деп аталады, және ашық және жабық түрде болады.

Қатысушылары өздеріне тиесілі акцияларды басқа акционерлердің келісімінсіз бөліп бере алатын акционерлік қоғам ашық акционерлік қоғам болып табылады. Ашық акционерлік қоғам өзі шығаратын акцияларға ашық түрде жазылу жүргізуге және оларды заңдармен белгіленген жағдайларда еркін сатуға құқылы.

Акцияларды тек өз құрылтайшылары немесе алдын ала белгіленген өзге адамдар арсында таратылатын акционерлік қоғам жабық акционерлік қоғам болып табылады. Жабық акционерлік қоғамның өзі шығаратын акцияларға ашық түрде жазылу жүргізуге не оларды сатып алуға өзгеше түрде адамдардың шектеусіз тобына ұсынуға құқығы жоқ.

Азаматтардың бірлескен кәсіпкерлік қызмет үшін мүшелік негізде, олрадың өз еңбегімен қатысуына және өндірістік кооператив мүшелерінің мүліктік үлестерін біріктіруіне негізделген ерікті бірлестігі өндірістік кооператив деп танылады

14. Жеке кәсіпкерлік түсінігі және түрлері

Ж.к/к- табыс табу мақс/да жеке тұлға/ң өз меншігіне негізделіп, өздері/ң тәуәкелге бел бууымен ж/е мүліктік жауапкершілігімен жүз.асырылатын жеке бастамашылық іс-әрекеті. Ж.к/ң түрлері: 1)дара кәсп/к- жеке менш.құқғ/н өзіне тиесілі мүліктің нег/де, сонд/ақ мүлікті қолд/ға н/е иемденуге жол беретін өзге құқ/а сәйкес ж.тұлғ/ң бір өзінің іс-әрекет жасауы. 2)ортақ (бірлескен) кәсп/к- жеке менш.құқғ/н өзіне тиесілі мүліктің нег/де, сонд/ақ мүлікті бірлесе қолд/ға н/е иемденуге жол беретін өзге құқ/а сәйкес бір топ ж.тұлғ/ң іс-әрекеті. 2.1 Ерлі-зайыптылар/ң кәсп/гі- ерл.-зайп/ң (ортақ) бірлескен ж.менш/ң нег/де жүз.асыр/ды. 2.2 Жанұялық кәсп/к- шаруа (фермер) қожалығы/ң (ортақ) бірлескен менш/гі нег/де н/е жекешелендірілген мүлікке ортақ ж.менш/ң нег/де жүз.асыр/ды. 2.3 Жай серіктестік- ортақ үлесті менш.нег/де жүз.асыр/ды.

14. Бизнес субъектілері

Нарықта еркін қызмет ете алатын капитал иелері – жеке тұлғалар мен заңды тұлға болып табылатын кәсіпорындар – бизнес субъектілері болып табылады. Оларға: отандық және шетелдік коммерциялық ұйымдар, коммерциялық қызметпен айналысатын коммерциялық емес ұйымдар мен жеке кәсіпкерліктер жатады.

Жеке кәсіпкерлер жалдамалы еңбек күшін қолданбай жүзеге асырылады; бірақ қазіргі заңдар жұмысшыларды келісім шарт негізінде жалдауға рұқсат етеді.

Заңды тұлғалар салымдар негізінде , өндіріс процесінде жиналған және бірігіп қызмет ету негізінде өндірілген серіктестіктің немесе қоғамның жеке меншігі болып табылатын қатысушылардың салымдарына бөлінген жарғылық капиталы, мүлкі бар коммерциялық ұйымдар болып табылады. Оларға келесілер жатады:

• Толық серіктестік

• Сенім серіктестігі

• Жауапкершілігі шектеулі серіктестік

• Акционерлік қоғамдар

• Өндірістік кооперативтер

• Мемлекеттік және муниципалды ұйымдар.

Аталған ұйымдар заңды тұлға ретінде меншігінде немесе бақылауында меншігі болуы тиіс және осы мүліктерімен жауапты болып табылады