Тақырып 6. Статистикалық динамика қатарлары (уақыттық қатарлары). Жоспар

1. Динамика қатарлары туралы түсінік және олардың түрлері.

2. Динамика қатарларын дұрыс құрастырудың ережелері.

3. Динамика қатарлары талдаудың статистикалық көрсеткіштері.

4. Динамика қатарларын өңдеудін негізгі тәсілдері

5. Жыл ішіндегі динамика қатарларының маусымдық ауытқуы.

Проблемалық сұрақтар:

1. Динамика қатарларының мәні неде және олардың элементтері қандай?

2. Динамика қатарларын құру ережелері қандай?

3. Динамика қатарларын талдаудың статистикалық көрсеткіштері қалай есептелінеді?

4. Динамика қатарларының негізгі тенденция анықтау үшін қандай статистикалық тәсілдерді қолдануға болады?

5. Жыл ішіндегі динамика қатарларының маусымдық статистика қалай зерттейді?

Оқу әдебиеті: 1) 10 тарау; 2) 9 тақырып

34 Есеп. ҚР Ұлттық Банкінің Статистика және зерттеу департаментінің несиелік салымдар бойынша мәлімет:

	2001ж	2002ж	2003ж	2004ж	2005ж	2006ж
Экономикаға несилік салымдар барлығы оның ішінде	489817	672407	978128	1484010	2592090	4690998
Қысқа мерзімді	241135	289014	369775	508596	869136	1256652
ұлттық валютасында	77752	113949	192148	309294	489786	733731
шетел валютада	163383	175065	177627	199302	379350	522921
Ұзақ мерзімді	248681	383393	603353	975414	1722953	3434346
ұлттық валютасында	63532	97913	243289	404777	766096	1688212
шетел валютада	185149	285479	365065	570637	956857	1746134

Динамика қатарындағы статистикалық көрсеткіштерді тізбектік және базистік жүйелермен есептеу:

1. Абсолюттік өсім және орташа абсолюттік өсім.

2. Өсу қарқыны мен өсім.

3. Орташа өсу қарқыны.

4. Өсімнің 1 % абсолюттік мәні.

5. Озудың коээфициенті .

Барлық есептеулер бойынша экономикалық қорытынды жасау.

35-есеп: 2008 жылдың бірінші ширегінде жеке тұлғалардың депозиттері келесідей өсу қарқынымен сипатталды: (% келесі айға)

Қаңтар	Ақпан	Наурыз
+6,3	+3,6	+2,9

Анықтаңыз:

1. депозиттердің наурыз айындағы өсу қарқынын (2007 жылдың желтоқсанына);

2. қаңтардан наурызға дейінгі депозиттердің өсуінің орташа қарқынын.

Жауап: 1) 1,063; 1,101; 1,133; 2) 1,043.

36-есеп. «Орташа шамалар» тақырыбындағы 13-есептің берілгені бойынша үш мерзімдегі ақшаның сатып алу қабілеттілігінің өсу қарқынының орташа мәнін есептеңіз.

Жауап: 0,609.

37 Есеп. Мұнай өңдеу мәліметтері бойынша мынаны есептеңіз:

А) жылжымалы үш жылдық орташа және теңдеу әдістерімен теңеу.

Б) Экстраполяция әдісімен 3 жылға болжам.

В) (мүмкін) интервалдар шкарасын анықтаңыз.

Графикке бастапқы және есептелген көрсеткіштерді түсіріңіз. Зерттеу ауданын ұстаз тағайындайды.

ҚР-дағы газконденсатпен мұнай өндіру динамикасы.

Жыл	газконденсатпен мұнай өндіру, млн.т
	Казахстанда	Соның ішінде
		«Тенгиз-шевройл»	АҚ «Мангистау-мунайгаз»	СП ЖАҚ «Тургай Петролеум»	АҚ «Каражан-басмунай»
1998	25,9	8,5	3,35	0,82	0,49
1999	30,1	9,5	4,00	1,01	0,61
2000	35,3	10,4	4,17	1,80	0,89
2001	39,9	12,6	4,41	1,50	1,25
2002	47,2	13,14	4,62	2,15	1,78
2003	51,3	12,75	4,82	2,80	1,92
2004	59,2	13,66	5,26	3,38	2,33
2005	61,5	13,66	5,66	3,00	2,24
2006	64,9	13,32	5,74	3,41	2,32
2007	67,2	13,97	5,71	3,51	1,94

Түсіндірме: Тәжірибе жүзінде болжанатын құбылыстың экстрополяция нәтижесін нүктелік емес, интервалдық бағалармен алады. Интервалдар шекарасын анықтау үшн мына формуланы қолданады:

Мұндағы: - Стьюдент бойынша сенім коэффициенті. Стьюдент ағылшын математигі және статистигі Уильям С. Госсеттің лақап аты.

- еріктік деңгейлерінің саны бойыншf дұрысталған трендтен қалдық орташа ауытқу(n-m). n – динамика қатарлары деңгейінің саны, m – трендтің адекватты үлгісінің параметрлер саны. (түзуді теңеу үшін m = 2);

еріктік деңгейлерінің саны – шексіз вариацияға ие статистикалық жиынтық элементтерінің саны.