ЕМТИХАН БИЛЕТІ № 1

1. Төтенше жағдай дегеніміз не ? ТЖ негізгі бөлімдері ?Төтенше жағдай - бұл қауiптi табиғи құбылыс, апат, елiктiре алған немесе адамдардың денсаулығы немесе қоршаған табиғи ортаға адамгершiлiк садағалар, залал өзiмендерге елiктiрген күтпеген апат немесе басқа апаттың апаттың нәтижесiнде пайда болатын нақтылы аумақтарына жағдай түбегейлi заттық жоғалтулар және адамдардың тiршiлiк әрекетiнiң шарттарды бұзылысы.

2. Тұрғындарды эвакуациялау қандай тәсілдермен жүзеге асырылады ?Халықты эвакуациялау қауiптi аймақтардан адамдардың (қорытынды ) шығарылымы және минимумға дейiн жоғалтуларын Хабар-ошар оның қорғауының негiзгi әдiсi бейбiт және соғыс уақыты төтенше жағдай пайда болатын қауiп-қатерлерде жолымен болып табылады.Эвакуацияның өткiзулерi үшiн (темiр жол, автомобилдiк, су, әуе) көлiктiң барлық түрлерiн қолданылады. Негiзгi тұрғынның бiр бөлiгi қалалардан жаяу ретке iске аспай қалады, өңге орналастырудың орындарының қала сыртындағы аймағында дейiн немесе аралық пункт эвакуациясына дейiн көлiктерiмен шығарады. Мұндай эвакуацияның әдiсi құрамалы деп аталады. Қалалардағы халықты эвакуациялаулар дер кезiнде өткiзу үшiн (Сэп ) құрама эвакуациялық тармақтар жасалады. Әдеттегiдей, Сэп қоғамдық ғимараттар тағы басқалар мәдениет клубтер, кинотеатрлар, сарайлары, мектептердегi жайласады, темiр жол станциясы, платформалар, автовокзалдар, порттар және кемежайлар осы маңай. Азаматтар эвакуацияны танулармен төлқұжат, әскери билет жеке қорғану құралы, дербес болжағыш, құжаттар жылдам дайындауы керек.

3. Алғашқы медициналық көмек көрсету ? Жасанды тыныс алу . Жүрекке тура емес массаж жасау .Бiрiншi дәрiгерлiк жәрдем төтенше жағдайларда. Бiрiншi дәрiгерлiк жәрдем - бұл өзi және өзара көмектiң ретiнде бұзылуды алуды орын атқарылатын ең оңай дәрiгерлiк шаралардың кешенi.Бiрiншi дәрiгерлiк жәрдемдi түпкi мақсат - зақымдалған, қатты әсер ететiн фактордың жалғастыратын әсерi және ең шапшаң эвакуация оны ұтылуды аймағынан жоюы өмiрдiң құтқаруы. Бұзатын факторлардың әсерi тоқтатуға керек: үйiндiлердiң астынан алсын немесе су, жанып тұрған киiмдi өшiктiрсiн, зәрлi заттардың жанып тұрған бөлме немесе залалдану аймағынан көтерiп шығарылсын, машинадан және тағы басқалар алу.Күй зақымдалған маңызды жылдам және дұрыс бағалай алу. Тексеруде ол өмiр сүрiлiп содан соң ұтылу, күйдi ауырлықты анықталуға, қан кету созылуға өлген бастапқыда орнатылу керек.Тiрлiк белгiлерiн анықтау: 1. Күре тамырдағы пульсiнiң бар болуы 2. Дербес тыныстың бар болуы кеуде қуысының қозғалысы бойынша бекiтiледi, тыныс шу бойынша. 3. Жарыққа қарашықтың реакциясы. Егер ашық көз зақымдалған қолмен жабылса, содан соң оның тарабына жылдам апарса, онда қарашық тарылтылады. Өлiмнiң белгiлерiн анықтау: 1. Орталық күре тамырларға тамырдың соқпауы. 2. Жарыққа қарашықтың жоқтығы. 3. Көздiң көздiң қасаң қабығының лайлану және құрғауы. 4. Қарашықтың саусақтарының бүйiрлерiмен көздер басуда мысық көзiн пiкiрiп еске салады. 5. Пайда болу өлiктiң өкше және өлiктiң сiресiп қалуы. Бiрiншi дәрiгерлiк жәрдемдi көрсетудi ереже әр түрлi бұзылулардағана емес, онда, не iстеу күй зақымдалған нашарлатпау үшiн мүмкiн емес те бiлуге керек. Мүмкiн емес еске сақтаңыз мүмкiн емес еске сақтасыз: 1. Егер оған тыныс жасанды iстемесе және жедел дәрiгерлiк көмекте болуға керек болмаса егер оған отқа қатер төндiрмесе, зақымдалған басқа жерiне тиiсiп тасылсын, ғимараттың құлауы. Таңғышты, шинаны д емес үстiне қоя.Жүректiң жұмысы және қан айналудың қалпына келтiрулерi үшiн жүректiң шынын айтпайтын массаждары өткiзедi. Зақымдалған (еден, отырғышты) қатты негiздерге жинақтайды, қысылатын киiмдерден босатады. Солданды болысушы зақымдалған және қолдың керiлген ақауын алақанының оның кеуде қуысының астына салатын болып қалыптасады, екiншi - бiрiншiге салады. Басуды орынды маңызды дұрыс анықталсын - төстiктiң аяғы екi саусақта жоғары. Төстiкке құйсын секундке мұндай бiр басуды жиiлiкпен оның 4-5 смдерiне жылжыту үшiн күштiң тез түрткiсiмен шығады. Егер екеу болса, егер көмек бiр кiсiде болса, онда бiр үрлеуге 4-6 басулар 2 секундтен кейiн iстелiнедi, онда 2-3 үрлеу және 14-15 басулар iстелiнедi. Жүректер массаждың процедурасын әдейi үйретiлген қызметкерге мiндеттеуге ұсынылады. Қасында дұрыс көмек көрсетулердiң жанында зақымдалған жанданудың келесi белгiлерi көрiнiп қалады: тұлға орнықты дербес тыныс қызғылттап, көрiнiп қалады, қарашықтарды пiкiредi. Тар қарашықтар жеткiлiктi Пилер күлманады

ЕМТИХАН БИЛЕТІ № 2

1.Табиғи және техногенді түрдегі төтенше жағдай туралы заң

ҚР 1996 жылғы 5 шiлдедегі N 19ЗаңыОсыЗаңдамынадайнегiзгiұғымдарпайдаланылады:        авария - технологиялықпроцестiңбұзылуы, механизмдердiң, жабдықтарменғимараттардыңзақымдануы;       апат - аймақтықжәнеiрiауқымдыТЖдыңпайдаболуынаәкелiпсоққанжойқынқұбылыс;       дүлейзiлзала - ТЖдыңпайдаболуынаәкелiпсоққанзiлзала;       зiлзала - ТЖдыңпайдаболуынаәкелiпсоққанжойқынқұбылыс;       өнеркәсiпобъектiсiнiңқауiпсiздiгiдекларациясы - өнеркәсiпобъектiсiндегiықтималТЖдыңсипатыменауқымытуралыақпаратберетiнжәнеобъектiнiпайдалануғаберу,оныңжұмысiстеуiменпайдалануданшығарылуыкезеңдерiндеолардыңалдыналужәнежоюжөнiндеменшiкиесiқабылдағаншаралартуралыхабарлайтынқұжат;табиғисипаттағыТЖ - дүлейзiлзала (жерсiлкiнiсi, сел, көшкiн, сутасқыныжәнебасқалар), табиғиөрт, iндеттерменмалдыңжұқпалыаурулары, ауылшаруашылықөсiмдiктерiнiңжәнеормандардыңкеселдерiмензиянкестерiарқылызақымдануынтуғызғанТЖ;техногендiксипаттағыТЖ - өнеркәсiп, көлiкаварияларыжәнебасқадаавариялар, өрт (жарылыс), күштiәсерететiнулы, радиоактивтiжәнебиологиялықжағынанқауiптiзаттардытарататын (таратуқаупiбар) авария, үйлерменғимараттардыңкенеттенқирауы, бөгендердiңбұзылуы, тiршiлiктiқамтамасызететiнэлектр-энергетикажәнекоммуникацияжүйелерiндегi, тазартуқұрылыстарындағыавариятуғызғанТЖ; ТЖ - адамдардыңқазатабуынаәкелiпсоққаннемесеәкелiпсоғуымүмкiн, олардыңденсаулығына, қоршағанортағажәнешаруашылықжүргiзушiобъектiлергенұқсанкелтiргеннемесекелтiруiмүмкiн, халықтыедәуiрдәрежедематериалдықшығындарғаұшыратып, тiршiлiкжағдайынбұзғаннемесебұзуымүмкiнавария, зiлзаланемесеапатсалдарынанбелгiлiбiраумақтатуындағанжағдай;       ТЖаймағы - ТЖтуындағанбелгiлiбiраумақ. ТабиғижәнетехногендiксипаттағыТЖтаралуауқымынажәнекелтiргеннұқсанныңкөлемiнеқарайобъектiлiк, жергiлiктi, өңiрлiкжәнежаhандықболыпбөлiнедi;       ТЖдыжою - ТЖпайдаболғанкездежүргiзiлетiнжәнеадамдардыңөмiрiнсақтап, денсаулығынқорғауға, залалменматериалдықшығындаркөлемiназайтуға, сондай-ақТЖаймағыныңоданәрiтаралмауынабағытталғанқұтқару, авариялық-қалпынакелтiружұмыстарыменбасқадакезеккүттiрмейтiнжұмыстар;       ТЖдыңалдыналу - алдыналажүргiзiлетiнжәнеТЖдыңпайдаболуқатерiнмүмкiнболғаныншаазайтуға, адамдардыңденсаулығыменөмiрiнсақтауға, залалменматериалдықшығынмөлшерiнкемiтугебағытталғаншараларкешенi.ҚазақстанРеспубликасыазаматтарыныңтабиғижәнетехногендiксипаттағытөтеншежағдайларсаласында: ҚазақстанРеспубликасыаумағындағыбелгiлiбiржерлердеболғандаөздерiдушарболуымүмкiнқатертуралыжәнеқажеттiқауiпсiздiкшараларытуралыхабардарболуға;азаматтарды,қоршағанортаменшаруашылықжүргiзушiобъектiлердiтөтеншежағдайларданжәнеолартигiзетiнзардаптарданқорғаумәселелерiжөнiндемемлекеттiкоргандарменжергiлiктiөзiн-өзiбасқаруоргандарынатiкелейжүгiнуге, жекежәнеұжымдықүндеулержолдауға; - төтеншежағдайлардыңалдыналуменолардыжоюжөнiндегiшараларғақатысуға, ұжымдықжәнежекеқорғануқұралдарын,азаматтардықорғауғаарналғанбасқадамүлiктiпайдалануға;төтеншежағдайларпайдаболғанреттеөмiрiн,денсаулығынжәнежекемүлкiнқорғауға;төтеншежағдайлардыжоюбарысындағымiндеттердiорындауүшінолардытартукезiндеөздерiнiңденсаулығынакелтiрiлгензалалүшiнөтемақыларменжеңiлдiктералуға; зақымалуынанемесеауруғашалдығуынабайланыстыеңбекетуқабiлетiненайрылған, зақымдануданнемесеауруданқазатапқаннемесеқайтысболғанасыраушысынанайрылғанжағдайда, егеролартөтеншежағдайлардыжоюжөнiндегiмiндеттерiнатқарусалдарынанболса, ҚазақстанРеспубликасыныңмемлекеттікәлеуметтікжәрдемақылартуралызаңнамасына сәйкес әлеуметтікқамсыздандырылуға: төтеншежағдайларсалдарынанөздерiнiңденсаулығыменмүлкiнекелтiрiлгензалалдыөтетугеқұқығыбар.

2.Эвакуация деген не ? Эвакуацияның аяқталуы деген не ?Эвакуация- адамдардың өмірін сақтау және өндірістің жұмыс істеуіне жағдай жасау мақсатында халық пен материалдық құндылықтарды ТЖ аймақтарынан және осы заманғы зақымдау құралдары қолданылуы мүмкін аудандардан ұйымдасқан түрде шығару.Эвакуацияланған барлық халық қауіпсіз аймаққа орналыстырылған пункттерде тіршілік қызметіне қажеттілермен аз шамада қамтамасыз етілуге тиіс.ТЖ тәртібін енгізе отырып, соғыс кезінде, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы ТЖда

эвакуациялауды Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша жергілікті атқарушы органдар, ұйымдар жүргізеді.Халықты эвакуациялау сабақтас тәсілмен-халықты жаяу немесе көліктің барлық түрімен көп мөлшерде әкетуді үлестіру жолымен жүзеге асырылады.ТЖ қауіпі туындағанда халықты қауіпті аймақтардан қауіпсіз жерлерге уақытша көшіру жүзеге асырылады.Эвакуация мүмкіндігінше қысқа мерзімде жүргізіледі. Халықты қауіпті аймақтардан тыс жерлерге жеткізу ( шығару) мерзімі оның аяқталуы болып саналады.Қауіпті аймақта эвакуацияланатын халық өз облысының аумағында орналастырылады. Әрбір ұйымға орналастыру ауданы ( пункті) белгіленеді. Халықты соғыс кезінде орналастыру аудандары (пункттері) күні бұрын белгіленеді, жергілікті атқарушы органдармен келіседі, және солардың шешімімен қаулысымен бекітіледі. Бытыраңқы орналастыру –соғыс кезінде өндірістік қызметін одан әрі жүргізіп отырған ұйымдардың жұмысшылары мен қызметшілерін категорияланған қалалардың, ұйымдасқан түрде әкету және қауіпсіз аймаққа орналастыру.