Есеп айырысу шотындағы ақша-қаражаттар есебі

Сауда ұйымдары шаруашылық қаржы жұмысына қатысты бос ақшаны және ақшаны қолма-қол төлемеген жағдайда соларға қызмет ететін банктен шот ашу керек.

Банктік шот – бұл банк пен клиенттің арасында қабыданған депозит бойынша, клиентке қызмет көрсететін, келісім-шарт бойынша алдын-ала қаралған, банк практикаснда іскерлік айналымда қолданылатын, заңды әдіс.

Банктік шот ұлттық валюта және шетелдік валюта түрінде болады.

Банкте шот ашу, сақтау және ондағы ақшаны жұмсау және құжатт рәсімдеу ҚР-ның Ұлттық банк құқықтық актілрі мен нормативіне сай рәсімделеді.

Банкте шот ашу үшін банк пен шот ашып отырған иесінің арасында келісім-шарт жасалу керек. Келісім-шарттың шарты бойынша банк клиенттің пайдасына түскен ақшаны қабылдап алуға, ақшаны клиентке беруге және келісім-шартқа көрсетілген басқа да қызметтерді көрсетуге тиіс.

Шот ашу үшін сауда ұйымдары өзіне қызмет көрсететін банкке төмендегідей құжаттар өткізуі тиіс: мемлекеттік немесе орыс тілінде жазылған мөрі, клиенттің қол бар түпнұсқа құжат, клиенттің салық есебінде тіркеуде тұрғанын растайтын қаулы, атқарушы органның қабылданған форма бойынша құжаттың көшірмесі, мемлекеттік тіркеуден өткен қағазы, нотариуспен бекітілген жеке құжатының көшірмесін үсыну керек.

Сауда ұйымы ұсынған құжатта оң жақта ұйым басшысының қол немесе соның орнын ауыстырушы басқа адамның қолы, екінші бас есепшінің немесе соның орнын ауыстыратын басқа адамның қолы болуы керек.

Олардың орнын ауыстыратын адам құжат негізінде ұйым басшысының бұйрығы мен осы орында ауыстыра алатындай болу керек. Бірінші қол қоятын адамның орнын ауыстыратын адам болмаған жағдайда бұл жөнінде құжатта көрсетілуі керек.

Құжатта қолдың үдгісімен қатар ұйымның мөрінің де үлгісі болуы керек. Мөр үлгісінің орнына («кадрлар бөліміне», «пакет үшін» және т.б) арнайымақсат үшін қолданылатын мөрлер жарамайды.

Қол мен мөр басылған ұйым қағаздарының санын банк анықтайды. Ұйымның аты өзгергенде немесе мөрді жоғалтқан кезде банк ұйымға жаңа мөр дайындау үшін уақыт белгілейді. Осы уақытта төлем құжаттарын рәсімдеу үшін ұйымның мөрінсіз құжаттарды рәсімдеуді енгізеді және бұл жөнінде келісім-шартта көрсетілуі тиіс.

1 адамның қолы немесе мөрі өзгерсе де, жоғарыда айтылған тәртіп бойынша банк сол өзгерген қол не мөрмен жаңа құжат дайындайды.

Егер ұйымның атынан бір банкте бірнеше шот ашылса (оның филиалында, бөлімшелерінде) төмендегідей жағдайда банк жаңа құжаттарды талап етпейді:

• Егер банктік алғашқы шот сол банкте не оның филиалында, бөлімшесінде ашылса;

• Және соны айқындайтынбанкте толық пакет құжаттар болса.

Банк шоттардың көшірмесі келісім-шартқа сай жүргізіледі.

Банк ұйымдарға көшірмелерді (егер келісім-шартта көрсетілсе) электрондық әдіспен жіберуге болады.

Банктік шот бойынша шығын операциялары тоқтатылған жағдайда, банктің есебінде жатқан ақшалар ҚР-ның заң актілеріне сәйкес, атқарушы ұйымдардың қаулысына сай сауда ұйымдарының банктік есебіндегі шығындарды тоқтатуға құқығы бар ұйым жүргізеді.

Банк есебіндегі операцияларды жаңарту атқарушы ұйымдардың банк есебіндегі операцияны тоқтату не аңғыртуын жазбаша түрде хабарлауы арқылы іске асады.

Банктік шотты жабу клиенттің өтініші бойынша, егер ол заңда не келісім шартта көрсетілмеген кез келген уақытта іске асады. Клиенттің қағазында шоттың неге жабылған себебі көрсетілуі керек. Банктік шотта сақталған ақша ұйымның жекеменшігі болып табылады. Осы шот бойынша жүргізілген барлық операциялар, жазбаша бұйрық негізінде күнтізбедегі күн бойынша қалған ақшаны көлемінде ұйым басшысымен келісе отырып жүргізеді.

Банктік шот операциялары ҚР-ның Ұлттық банкінің басқармасы бекіткен құжат бойынша рәсімделеді. Негізгі төлем құжаттарының түрлері төмендегідей.

Чек – чек берушінің яғни алушыға шартқа негізделген төленген ақша мөлшері көрсетілген, келісім шартқа негізделген, беруші мен алушының аты-жөні көрсетілген қағаз.

Ұйым бланк чектерін оларға қызмет көрсететін банктің өтініші бойынша номерленген чектік кітапша түрінде алады.