8.Қазақстан территориясында болуы ықтимал табиғи сипаттағы төтенше жағдайларды атаңыз және сипаттаңыз.

Қазақстанда жерсілкінуден қорғанудың негізгі шараларының бірі сейсмикалық аудандау мен жерсілкінуіне төзімді құрылыстар салу болып табылады. Сейсмикалық аудандарды белгілеу сейсмология ғылымының халық шаруашылығының қажеттеріне бағытталған аса маңызды міндеттерінің бірі. Оның мақсаты жерсілкінуіне ұшырайтын аймақтарды сейсмикалық қауіптілігі жағынан әртүрлі аудандарға бөлу болып табылады. Сейсмикалық қауіп туралы қажетті деректер алғаннан кейін ғана жерсілкінуінен сақтану үшін мейлінше аз шығын жұмсай отырып, ықтимал жерсілкінуінен болатын зиянды азайту шараларын қолдануға болады. Қазақстанның ресми орындарда 2003 жылы бекітілген сейсмикалық аудандау картасының соңғы түрін сейсмология институтының мамандары жасаған. Карта қазақстандық жобалаушылар мен құрылысшылардың күнделікті жұмысында ісбасшы құралға айналды. Ол күші 6 баллдан 9 баллға дейінгі (12 баллдық бағана бойынша) жерсілкіну ықтимал аудандарды көрсетеді, яғни бұл карта қандай да болсын учаскенің сейсмикалық қауіптілігін балл есебімен бағалауға мүмкіндік береді, ал елді мекен үшін орын таңдағанда, жекелеген ірі құрылыстар салғанда, мұны білудің маңызы өте зор. Баллды ескермеудің ауыр салдары күшті жерсілкінуі кезінде үйлер мен құрылыстардың қирауына әкеліп соғуы мүмкін. Екіншіден, ең күшті жер сілкінісі болады деген аймақта зақымданбайтын берік үй салынса, ол барлық әлсіз зілзалаға қирамай, төтеп береді.

9.Төтенше жағдайлардың жіктелу ерекшеліктері.

Түрлері бойынша барлық апат екі топқа бөлінеді: - табиғи (олар табиғи және стихиялық зілзала); -жасанды (антропогендік, яғни адамдық факторлардан туындайды). Табиғи: 1.Метеорологиялық (боран,дауыл, циклон, қарақүйын, қатты ыстық,қүрғақшылық аяз, найзағайдан болған өрт). 2.Тектоникалық және теллурлық (жанартаудың атқылауынан болған өрт, жер сілкінісі). З.Топологиялық (сел, сырғыма, қар көшкіні, тастың қүлауы, су басу). 4.Космостық (метөориттердің және басқа космостық денелердің қүлауы, олармен соқтығыс). Жасанды: 1.Көліктік (космостық, авиациялық, автомобильдік, төңіз, өзен, темір жол). 2.Өндірістік (радиациялық, механикалық, химиялық, термикалық). 3Спецификалық(бактериологиялық,эпидемиялық). 4.Әлеумөттік (соғыс, аштық, қоғамдық және үлттық тәртіпсіздік, терроризм, маскүнемдік, нашақорлық, токсикомания). Әрбір апат ошақ қүруға алып келеді, бүлар үшін өзіндік бүлдіру, зақымдау ерекшелігі тән, ал әрбір ошақ - бүл төтеншежағдай. Төтенше жағдай - апат нәтижесінде қалыптасқан ахуал, оның басты көрсеткіші бүлдіру процестерінің жиілігі болып табылады. Бүл процестерді қалыпқа келтіру үшін қосымша күш пен қаражатты тарту және айрықша шешім қабылдауды талап етеді. Төтенше жағдайлардың алдын алу және олардан қорғану шаралары: ғылыми зерттеулер, жағдайды қадағалау, бақылау, ТЖ пайда болуына әкеп соғуы мүмкін аварияны, зілзала мен апатты болжау және олардың қаупі туралы хабарлау; ТЖ саласындағы білімді насихаттау, халықты және мамандарды оқытып-үйрету, қорғану шаралары жатады.

ТЖ саласындағы ғылыми зерттеулердің негізгі міндеттеріне мониторинг әдістерін әзірлеу мен ТЖ-дың деректер банкін жасау, ТЖ болжау, алдын алу әдістерін, бақылау шаралары мен қорғану құралдарын, оларды болжау, зардаптарына баға беру, олардың алдын алу мен оларды жою жөніндегі нысаналы және ғылыми-техникалық бағдарламаларды әзірлеу кіреді. Жағдайды қадағалау, бақылау мен табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ болжау қызметі (сейсмикалық қызмет, сел жүретінін хабарлау, радиациялық қауіпсіздікті бақылау жүйелері және басқалар) арнайы уәкілдік берілген мемлекеттік органдардың жанынан құрылады және ТЖ алдын алу мен оларды жоюдың мемлекеттік жүйесіне енгізіледі.

10.ҚР ТЖ - лар қандай заңмен реттеледі және жіктеледі?

ҚР ТЖ министрі Министрліктің 2010 жылы оң нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік берген еліміздің халқын, аумағын табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың кері ықпалынан тиімді қорғауға және алдын алуға бағытталған. Сонымен, 2010 жылдың басынан бастап ҚР ТЖМ жедел қызметтері 7954 адамды құтқарып, 59705 авариялық-құтқару  жұмыстарына шығулар жасады, 10173 адамды эвакуациялады.  Әсіресе осы жылы ең қиыны қысқы - көктемгі кезеңдегі ауа-райының ауытқулары мен өте төмен температурадағы қатал қыстың, жауын-шашынның шамадан тыс түсуі болды. Шығыс Қазақстан облысындағы автожолдардағы қарлы борандардан - 538 адам құтқарылып, 1120 адамдар эвакуацияланды. Көктемгі су тасқынының жайылуынан  бұндай табиғи апаттармен қақтығыспаған ауылды жерлер де су астында қалды. Су тасқыны кезеңінде Қызылағаш, Ақтоған, Егінсу және Алматы облысы Ақсу ауданы Алажиде станциясында 385 адам құтқарылып, 1500 астам адам көшірілді. Шығыс Қазақстан облысында 689 адам құтқарылды, 7406 адам эвакуацияланды,  1192 зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсетілді.