29. Франчайзинг жүйесін үдерісіндегі бес кезең

Франчайзинг 1) ірі кәсіпорынның өзініің фирмалық таңбасы мен тауар өндіруге, қызмет көрсетуге лицензиясын белгілі бір кезеңге және шектеулі аумақта фрачейзерлерге беру; 2) кәсіпкер өз тауарларын сату құқығын (лицензиясын) шектеулі сауда кәсіпорнына тік кооперация арқылы ұсынатын өткізу жүйесі; 3) ноу – хау, технология, белгіленген сауда белгісі келісілген нарыққа дейінгі қолданылған басқа бір фирманы тапсыруды, екі компания арасындағы болжамды ұзақ мерзімді келісім.

«Франчайзинг» термині француздың «franchise» - жеңілдік, арықшылық, сонымен қатар салық пен жарналардан босату сөзінен пайда болған.

Франчайзингтің қалыптасуы және даму тарихы, оның дефинициясы мен терминінің мағынасы батыс және отандық әдебиеттерде әр түрлі белгіленген. Франчайзингтің бастапқы пайда болуы мекені – АҚШ – та ол тауарлар мен қызметтерді сату, сатылған күрделі тауарларғ сервистік қызметтер көрсету қажеттілігіне байланысты дистрибьютерлік желіні құру, кеңейту және жетілдіру мәселері туындаған кезеңде кеңінен таралды. Әйгілі «Зингер», «Форд», «MC Donalds» сауда маркілері франчайзинг қатынастары негізінде дамыған.

Франчайзингтің экономикалық мәні, ерекшелік белгілері бойынша келесі түрде бөлуге болады:

• Бизнес жүргізудің ерекше әдісі;

• Ірі және шағын кәсіпорындардың интеграциясы

• Кәсіпорынның дәстүрлі емес қаржыландыру көзі

• Жеңілдікті кәсіпкерлік

Франчайзинг жүйесін әзірлеу үрдісі келесідей бес кезеңнен тұрады:

• Франчайзинг тұжырымдамасын әзірлеу кезеңінде жүйеге қатысушы тараптарды анықтау және олардың міндеттерін тағайындау;

• Франчайзингтік келісімді әзірлеу кезеңінде жүйеге қатысушы тұлғаларды белгілеп, ережелер мен шарттар жасау;

• Франчайзинг жөніндегі әдістемелік нұсқаулықты әзірлеу;

• Франчайзинг бағдарламасын әзірлеу кезеңінде жүйені кеңейту жоспарын жасаау;

• Бағдарламаны жүзеге асыру және бақылау.

30. Инновациялық инфроқұрылым мәні және құрылымы

Инновациялық инфрақұрылым – инновациялық қызметті жүзеге асыру үшін қажетті жұмыстарды орындайтын және қызмет көрсететін ұйымдар жиынтығы болып табылады.

Дүниежүзілік тәжірибе бойынша көптеген ғылыми – техникалық саласы дамыған мемлекеттерде инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыру және қолдау мемлекет тарапынан жүргізіледі. Инновациялық инфрақұрылымның негізін инновациялық қорлар, венчурлы қорлар, технологиялық бизнес инкубаторлар, технопарктер және т.б ұйымдар құрайды.

Инновациялық кәсіпкерлік – инновациялық қызметтің коммерциялық мақсат үшін жүзеге асырылуы. Инновациялық кәсіпкерлік үш түрлі деңгейде жүзеге асырылады: мемлекеттік деңгейде, ол түрлі ғылыми зертте институттарының, технопарктік құрылымдарадың инновациялық қызметі ірі кәсіпкерліктегі қомақты компаниялардың инновациялық қызметі ірі кәсіпкерліктегі қомақты компаниялардың инновациялық қызметі шағын инновацияялық бизнес. Инновациялық кәсіпкерліктің субъектілері мен объектілері. Субъектілері:

• Инновацияны жасаушы және іске асырушы жеке және заңды тұлғалар;

• Негізгі қызметі инновацияларды жасауға және оларды өндірістің және қоғамды басқарудың әр түрлі салаларына беруге бағытталған инновациялық қызметтің мамандырылған субъектілері технополистер, технологиялық, өнеркәсіптік және агроөнеркәсіптік парктер технопарктер, технологиялық инкубаторлар, инновациялық қорлар, иновациялық орталықтар және инновациялық қызмет инфрақұрылымдардың өзге де ұйымдары;

• Инновациялық қызметті реттеуге қатысатын мемлекеттік органдар;

• Инновацияларды жасаушылар мен тұтынушылардың мүдделерін білдіретін және қорғайтын қоғамдық бірлестіктер инновациялық қызмет субъектілері болып табылады.

Объектілері:

• Инновациялық жобалар мен бағдарламалар;

• Зияткерлік шығармашылық қызметтің нәтижелері;

• Технологиялар, жабдықтар мен үрдістер;

• Өндіріс пен кәсіпкерлік инфрақұрылымы;

• Өндірістік, басқарушылық коммерциялық немесе өзге үдерістің сапасы мен тиімділігін едәуір жақсартатын өзге де жаңа ұйымдық – техникалық, қаржы – экономикалық шешімдер инновациялық қызмет объектілері болып табылады.

Банкроттық туралы түсінік.17 Басқару саласындағы инновация туралы түсінік.14 Бизнес субъектілері.13 Бизнес-жоспардың мақсаты мен міндеті.27 Бизнесті жүргізудің негізгі ұйымдық құқықтық формалары.21 Біржолғы талон негізіндегі арнаулы салық режимі.22 Венчурлық бизнестің мәні және ерекшеліктері.12 Дәрменсіздік, банкроттық, қаржылық көмек көрсету (санация)  түсініктері.18 Жеке кәсіпкерліктің артықшылықтары мен кемшіліктері.19 Жеке кәсіпкерлік түсінігі және түрлері.5 Инновациялық инфроқұрылым мәні және құрылымы.30 “Кәсіпкерлік” және “бизнес” түсініктері.1 Кәсіпкерлік қызметтерге қажетті экономикалық, әлеуметтік және құқықтық  жағдайлар.11 Кәсіпкерлік қызметті сақтандырудың негізгі түрлері.20 Кәсіпкерліктің пайда болу тарихы және мәні.3 Кәсіпкерліктің субъектісі және объектісі.9 Корпоративтік кәсіпкерліктік мәні және негізгі нысандары.10 Қазақстандағы франчайзингтік қатынастардың даму кезеңдері.23 Қазақстанда шағын бизнес дамуының негізгі кезеңдері.6 Оңайлатылған декларация негізіндегі арнаулы салық режимі.25 Өндірістік кәсіпкерлік.4 Патент негізіндегі арнайы салық режимі.26 Рыногтық инфрақұрылым түсінігі.16 Тауар биржасы туралы түсінік.15 Технопарктер түсінігі және басты мақсаты.8 Экономикалық ғылымның негізін қалаушы классиктер жұмысындағы “кәсіпкер” және “кәсіпкерлік” түсінігі.2 Шаруашылық серіктестіктің негізгі түрлерінің сипаттамалары.7 Франчайзинг мәні, түрлері, қолдану сферасы.24 Франчайзинг жүйесін үдерісіндегі бас кезең.29 Франчайзингтік жүйесінің артықшылықтары мен кемшіліктері.28