7. Эссе.Қазақстанның қор нарығының даму ерекшелігі

Қазіргі кезде елімізде қор нарығы өзіндік қалыптасуда. Соған сәйкес оның дамуы үшін іс шаралар жүргізілуде. Бірақ та еліміздегі қор нарығы бірқатар кемшіліктерге толы екенін ескеру керек, Міне, осыған байланысты Қазақстанда қор нарығын дамыту үшін, бірнеше шаралар жүргізілуде. Мысалы, Қазақстанда халықты қор нарығына тарту жөнінде кең ауқымды акция басталды.Бүгін де елімізде баспасөзде БАҚ, т.б қор нарығының дамуы жайлы мәліметтер аз емес, осыған орай Қазақстан баспасөз-клубында қор нарығына жеке инвесторларды тарту жөніндегі кең ауқымды акцияның басталуына орай баспасөз мәслихаты өтуде. "Бүгінде Қазақстан экономикасында бағалы қағаздар нарығы маңызды бағыттардың біріне айналуда. Яғни, мемлекет жеке инвестициялау саласына ерекше көңіл бөлуде, басты міндет - қор нарығында жеке инвесторлар санатын қалыптастыру. Сонымен қатар қор нарығын дамыту үшін Алматы қаласында Ақпараттық-оқыту орталықтарында әр сенбі сайын "Жеке инвесторлар күні" өз жұмысын бастаған. Онда кез-келген азамат брокерден ақыл-кеңестер алуына, келісімшарттар жасауына болады. Осы секілді Клубтар инвестиция, перспективасы бар бизнес, отбасының сенімді болашағын ойлайтын адамдардың басын біріктіруде. Сонымен қатар елімізде БҚН-на жеке инвесторларды тарту жөніндегі іс-шаралар шеңберінде сонымен қатар "Investfunds - Expo - 2009" атты кең көлемді көрмелер де өтуде. Мұндай көрмелер - халықты бағалы қағаздарға инвестициялау мүмкіндіктері туралы ақпараттандыру, қор нарығы қатысушыларымен таныстыру, қазақстандық компаниялар акцияларын сатып алу процедурасын тәжірибе жүзінде түсіндіруде.Және де 1 қыркүйек пен 30 қараша аралығында брокерлік компаниялар АӨҚО ҚРА-мен келісе отырып, жеке тұлғаларға қызмет көрсету үшін алынатын комиссия көлемін нөлге дейін азайтып, тегін қызмет көрсетуде.

Сонымен қатар, ЖОО мен қала мектептерінде лекциялар ұйымдастырылып, жеке инвестициялау мәселелері бойынша ақпараттық брошюралар шығарылуда.

8.Едб несие саясатында орын алып отырған негізгі мәселелері.

Соңғы үш жыл Қазақстанның банк секторы үшін бірқатар факторлар, соның ішінде ұлттық валютаның девольвациясы, депозиттердің жаппай сыртқа ағымы және қызмет етілмейтін несиелердің салыстырмалы жоғары деңгейі күрделі мәселеге айналды. Бұған қоса Қазақстанда дефолттар, проблемалы банктерді қайта ұйымдастыру мен ұлттандыру жағдайлары орын алды. Бұл процестер Қазақстанның банк жүйесіне жағымсыз әсерін тигізген болатын.Қазіргі таңда еліміздегі екінші деңгейдегі банктердің саны 39-ға жетіп отыр. Банк секторының жағдайы :

Көрсеткіштің атауы	1.01.2007 ж.	1.01.2008 ж.	1.01.2009 ж.	1.01.2010 ж.	1.01.2011 ж.
ЕДБ саны, оның ішінде: - жарғылық капиталда мемлекеттің 100% қатысы бар банктер	35 1	37 1	38 1	39 1	39 1
ЕДБ филиалдарының саны	352	380	374	359	365
ЕДБ қосымша үй-жайларының саны	2000	2 166	1 927	1 877	1 881
ЕДБ шетелдердегі өкілдіктерінің саны	17	15	13	17	17
ҚР-ғы резидент емес банктер өкілдіктерінің саны	26	31	32	29	29
Жеке тұлғалардың салымдарына міндетті ұжымдық кепілдік беру жүйесіндегі қатысушы банктердің саны	33	35	36	34	34
Кастодиан қызметін жүзеге асыруға лицензиясы бар банктердің саны	10	11	11	10	10

Көріп отырғанымыздай, ЕДБ саны 2009 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда 2010 жылы артқан, яғни жалпы саны 39-ға жетіп отыр. Ал ҚР-дағы резидент емес банктер өкілдерінің саны өткен жылғымен салыстырғанда 2011 жылы 29-ға дейін кеміп отыр. Банк секторының жиынтық активтерінің құрылымы:

Көрсеткіштің атауы	01.01.2008 ж.		01.01.2009 ж.		01.01.2010 ж.		01.01.2011 ж.
	млрд. теңге	%	млрд. Теңге	%	млрд. теңге	%	млрд. теңге	%
Қолма-қол ақша, тазартылған қымбат металлдар жəне Корреспондент-тік шоттар	738,9	6,2	1 073,5	9,3	903,2	5,9	863,7	5,7
Басқа банктерде орналастырыл-ған салымдар	726,1	6,1	1 065,5	9,2	855,4	5,6	984,4	6,5
Бағалы қағаздар	1 013,5	8,5	1 641,9	14,2	2 305,1	15,2	2 221,7	14,6
Банктік займдар жəне «кері РЕПО» операциялары	9 127,7	76,4	9 839,5	85,1	8 974,3	59,1	9 066,0	59,5
Капиталға инвестициялар	297,2	2,5	351,9	3,0	374,3	2,5	376,1	2,5
Өзге активтер	49,1	0,3	1 669,0	14,5	1 781,9	11,7	1 727,5	11,3
Резервтерді (провизиялар ды) қоспағанда активтер жиынтығы	11 952,6	100	15 641,3	100	15 194,1	100	15 239,4	100
Резервтер (провизиялар)	-	-	-4 082,5	- 35,3	- 3 245,2		-3 201,3
Активтердің барлығы	11 952,6	100	11 558,8		11 948,9		12 038,1

Екінші деңгейдегі банктер үшін активтер көлемі мен олардың сапасы қаржылық қызметінің ең маңызды көрсеткіштерінің бірі болып табылатындығы сөзсіз. Кестеден көріп отырғанымыздай, әлемдік қаржы дағдарысы орын алған кезеңде еліміздің екінші деңгейдегі банктердің жиынтық активтерінің төмендеуі байқалды. Әсіресе, бұл сол кезеңде қиын жағдайға душар болған үш банктің, атап айтқанда «БТА Банкі» АҚ, «Альянс Банкі» және «Темірбанк» АҚ-ның активтерінің күрт төмендеуінің банктер активтері бойынша жалпы статистиканың нашарлауына әсерін тигізді.