13 Корпорацияның қаржылық сауықтыру бағытының (жоспар) сипаттамасы.

Сауықтыру-борышқор-кәс/нды банкрот деп тануға ж/е таратуға жол бермеу ммақсатында о/ң қаржы-шару/қ жағдайын сауықтыруға бағытталғ іс-шара/р жүйесі. Кәсіп/ды сауықтыру мына 3 нег жағдайда жүргізіледі:1) кредитор банкрот/қ тур іс қозғағанға дейін,егер кәс/н дағдарыс жағдайынан шығуға тырысып өзі/ң бастамасым сауықтырушыдан көмек сұраса н/е кредитор н/е инвестор оны сауықтыруға ние білдірсе;2)егер кәс/ң сотқа өзі/ң банкроттығы жөнінде өтініш берсе,сон/н 1уақытты сауықтыру шартын ұсынса3)егер сот кредитор/ң борышқорға қойғ талабын қанағаттандыруға ж/е бюджет алдындағы о/ң міндеттемесін өтеуге ниет білдіргеннен түск ұсыныс б/ша сауықтыруды жүргізу тур шешім қабылдаса. Қаржыны сауықтыру – қаржы дағдарысы жағдайындағы кәс/ң таратылуына жол бермеу мақсатында о/ң төлем қабілеттілігін ж/е о/ң қаржысы/ң тұрақтылығын қалпына келтіруге бағытталғ іс-шара/р/ң жүйесі Корпорацияның қаржы жағдайы осы кэсіпорынның белгілі бір кезеңдегі қаржылық тұрақтылығын жэне оның өз шаруашылық қызметін үздіксіз жүргізуі мен езінің қарыз міндеттемелерін уақытылы өтеуі үшін қаржы ресурстарымен қамтамасыз етілуін көрсетеді. Корпорацияның тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыру да оның өз контрагенттерімен (салық органдары, банктер, жабдықтаушылар, сатып алушылар, акционерлер жэне тағы басқалар) қарым-қатынасы үлкен эсер етеді. Сондықтан да серіктестермен реттелген іскерлік қатынаста болу жақсы қаржылык жагдайдың бірден-бір шарты болып табылады. Әрине, акционерлер ез жинақ қорларын тұрақты тиімділікке ие және дивидентгерді ұкыпты толейтін қаржылық жағдайы түрақты кэсіпорындарға салады.Рыноктық экономика жағдайында жүмыс істеуші корпорацияларды қаржылық жағдайын талдаудың басты мақсаты (міндеті) келесілер болып табылады:- қаржылық жағдайга баға беру жэне оның есеп беру мерзіміндегі өзгерістері;- активтер мен олардың қалыптасу көздері арасындағы сэйкестігі, оларды таратудағы жэне пайдаланудағы тиімділіктерін зерттеу;айналым капиталының көлемін, оның өсуін (кемуін) жэне ағымдағы міндеттемелеріне арақатынасын анықтау; қаржы-есептік жэне несие ережесін сақтау;

- корпорация активтері жэне оның міндеттемелерінің құрылымын зерттеу;- ағымдагы активтердің айналымдылық есебі, оның ішінде дебиторлық борыш жэне қорлар есебі;баланстың өтімділігін, кэсіпорынның қаржылық тұрақтылығының жэне төлеу қабілеттілігінің абсолюттік жэне салыстырмалы көрсеткіштерін анықтау:- корпорация табыстылығын бағалау;- корпорация табысының салыстырмалы көрсеткіштерін, сондай-ақ олардың деңгейінің өзгеруіне эсер етуші факторларды есептеуі;- корпорацияның қаржылық жағдайының турақтылығын ұзақ жэне қысқа мерзімді болжау, яғни оның қаржылық стратегиясын анықтау.

14. Корпорация қызметіндегі меншік капиталдың рөлі

Корп/ң қаржылық негізін оның меншікті кап/лы құрайды. Меншікті кап/л мөлшері кәс/ң баланс пассивінде көрініс табады.Ол мына элементтерден қалыптасады: Жарғылық капитал; Акционерлік қоғам алып сату үшін немесе жою үшін иелерінен сатып алған меншік акциялары (пайлары); Резервтік ка/л; Қосымша к/л; Бөлінбеген пайда (орны толтырылмаған залал); Мақсатты қаржыландыру. Меншікті ка/л тұрақты (жарғылық) және өзгермелі ка/л б/п б/ді. Өзгермелі бөлігі көбінде, кәс/ң қаржылық нәтиже/ріне б/сты. О/ң есебінен резервтік к/л, қосымша к/л, бөлінбег пайда қалыптасады. Резервтік к/л таза пайда есебінен қалыптасады, ол кәс/ң ж сайын жасайтын аударымдары есебінен құрылады да ақша қараж/ң резервін танылтады. Бұл ка/ң құрылуы м пайдаланылу тәртібі кәсіпорыннның жарғысында қарастырылады.Қосымша капитал қайта бағалау кезінде кәс/ң құнының өсімін, эмиссия/қ табысты, қайтарусыз алынған құнд/р м басқада түсімдерді танылтады. Қосымша капитал құрамына көбінде мыналар жатады:- айналымнан тыс активтерді қосымша қайта бағалаудан сомалар;- акционерлік қоғамның эмиссиялық табысы (орналастырылғ акция/ң номиналды құнынан атам, оларды сатумен б/сты шығын/рды шегергендегі сома);- басқа ұйымдардан қайтарусыз (немесе сыйға) алынған мүлік;- индекс-дефляторларын қолдану арқылы есептелінген негізгі құрал/р б/ша тозу сомалары;- бөлінбеген пайданың күрделі салымдарға бағытталған бөлігі, ж/е басқа да түсім/р. Бөлінбеген пайда меншікті к/л/ң қалыптасу көз/рі/ің маңызды көрсеткіші. Қолданыстағы заңнама ШЖС-не о/ң пайдалануына түскен таза пайданы оперативті маневлеуге құқық береді.Бұл бап мына/рды өзіне кіріктіреді: өткен ж/р/ң бөлінбеген пайдасы (залалы); есепті ж/ң бөлінбеген пайдасы (залалы). Корпо/ң меншікті капиталы - корпорацияның қаржылық тұрақтылыгын, коммерциялық және шаруашылық қызметін қамтамасыз ету үшін құрылган корпорацияның эр түрлі қорлары мен сол сияқты агымдагы қызметінің нәтижесіне байланысты және өткен жылдардагы бөлінбеген пайдасы. Корпорацияның жарғылық капиталы корп/ң заңды түлға ретінде міндетті түрде күрылуын жэне өмір сүруінің экономикалык негізін қүрайды. Жарғылық капиталдың төменгі мөлшері Қазақстан Ұлттық банктердің пруденциялық нормативтерімен реттеліп отырады. Корпорацияның жарғылық капиталы, оның күрылтайшы/ры/ң қосқан жарналары немесе пайлары сомасынан тұрады. Қазақстанда корпорацияның төмендегідей екі ұйымдык формаларда құрыла алады: • акционерлік банк формасында; • пай қосу арқылы, яғни жауапкершілігі шектеулі серіктестік формасында; Арнайы қорлар - негізгі қорларды қайта бағалау негізінде, валюталық қаражаттарды қайта бағалау коры, яғни ұлттык валюта мен шетел валюталары арасындағы айырма нэтижесінде курылады. Валюталык каражаттарды қайта бағалау қоры шетел валютасында жарғылық капиталды калыптастыру барысында маңызды. Менш ка/лды қалыптастыру 2 мақсатты көздейді:1) ме к/л есебінен айн/мнан тыс актив/ң қажетті мөлшерін құру2)мен к/л есебінен айн/м активі/ң белгіленг үлесін құру мақсатында қалыпт/ды.мен ка/лды басқару процесінде оны қалыптастыратын көз ішкі ж/е сыртқы көзге бөл/ді. Ішкі көз/ң құрамына: бөлінбег пайда,нег құрал-жабдықты қайта бағалау нәтиж/де қосылатын қаражат,резерв/к қор,А-қ аударым.Сыртқы ұаражат көзіне: з.т.ж/е мемл/н қайтарымсыз негіздегі қарж/қ көмек,қосымша А/қ капиталды тарту,яғни бұл акция/рды қ.эмиссиялау арқ н/е сату арқ ж.а.,инвести/қ мақсат/рға түсетін мақсатты қаржыл/ру қаражаты,эмисс/қ табыс.