21.Ресми және бейресми ұйымдар

Ұйым алға қойылған мақсатқа жету барысында адамдар тобы еңбегінің саналы түрде үйлестірілуі. Әрбір топтың ұйым болып есептелуі үшін келесі сипаттамалар болуы қажет:осы топтың мүшесі болатын кем дегенде 2 адамның болуы. барлығының алдына қойылған ортақ мақсат немесе нәтиженің болуы.топтың мақсатына жету үшін мүшелерінің бірегей арнайы еңбек етуі. Ұйым түрлері:Ресми ұйымдар – мақсатты орындауда басқару үрдісі жүйелі үйлестіретін нақты құрылымға ие болатын басшылық еркімен құрылған адамдар тобы.Бейресми ұйымдар – қызмет барысындағы әлеуметтік қактынастарға ішкі себептерге байланысты ойламаған жерден құрылатын адамдар тобы.Енді әрқайсысына жеке тоқталсақ: Ресми ұйымдар дегеніміз – мақсатты орындауда басқару процесін жүйелі үйлестіретін нақтылы құрылымға ие болатын басшылық еркімен құрылған адамдар тобы. Ресми ұйымдарда нақтылы міндет қызметкерлер арақатынасы тағайындалған және ресмиленген басшылық органы орын алады. Ресми ұйымның қызметкерлері шешетін міндеттердің, тапсырмалардың сипаты оларды әрқашанда бір- бірімен араласып, өзара іс-әрекеттер жасауға итермелейді. Ресми ұйымдардың ерекшелігі- олардың алдын-ала жоспарланған түрде құрылуы. Адамдардың ресми ұйымдарға кіруінің негізгі себептері: ұйым мақсатына жету үшін өз үлесін қосқысы келеді, үлкен табыс іздейді, осы ұйымда жұмыс істеу беделіне қызығады.

Ұйымдарда ресми топтардың үш негізгі түрі бар: Басшы топтары; өндірістік топтар; комитеттер.Басшы топтары – басшыдан және оның тікелей бағынушыларынан тұрады, ол бағынушылар өз кезегінде топтың басқа мүшелеріне басшы бола алады. Компания президенті мен оның вице– президентінің басшы тобына мысал ретінде келтіруге болады.Өндірістік топтар – бұлар жұмысшы немесе мақсаттықт топтар деп те аталады. Бұл топтар негізінде бір тапсырманы орындап жатқан адамдардан құралады. Олар бір басшыға бағынышты болғанымен де басшы топтарынанайырмашылықтары бар, яғни олардың жоспарлау кезінде де және өз еңбегін жүзеге асыруда көп мөлшерде дербестіктері бар.Комитеттер – бұл қандай да бір тапсырманы немесе тапсырмалар кешенін орындауға өкілеттігі бар ұйым ішіндегі топ. Кейде оларды кеңестер, мақсатты топтар, комиссиялар деп те атайды. Бірақ олар қарастырған жағдайлардың барлығында да шешім қабылдау мен оны жүзеге асыру іс-әрекеттерін топ болып шешеді. Ұйымдарда комитеттердің негізгі екі түрі жұмыс жасайды:арнаулы комитет; тұрақты комитет.Арнаулы комитет– бұл нақты ,белгілі мақсаттарды орынедау үшін құрылған топ.Тұрақты комитет– бұл ұйым ішіндегі нақты белгіленіп көрсетілген мақсаты бар, үздіксіз қызмет жасайтын топ.

Бейресми ұйым – ішкі себептермен пайда болған, белгілі бір мақсатқа жету үшін жүйелі түрде өзара қарым–қатынаста болатын және өзара пайда болған адамдар тобы. Бейресми ұйымдардың ерекшелігі – олардың ішкі көзқарастарға байланысты болып құрылуы. Адамдардың бейресми ұйымдарға кіруінің себептері: тиістілік сезімі, өзара көмек, өзара қорғау, өзара тығыз қарым-қатынас пен қызығушылық. Бейресми ұйымның құрылымы мен түрі әлеуметтік қарым-қатынастар нәтижесінде қалыптасады. Бейресми ұйым лидерінің сүйеніші – оны топ мүшелерінің қадірлеуі мен ардақтауы болып табылады.Бейресми ұйымның сипаттары:әлеуметтік бақылау,өзгерістерге қарсыласу,бейресми көсбасшылар.БҰ көсбасшысын анықтайтын факторлар:жасы,қызметтік лауазымы, кәсіптік біліктілігі, жұмыс орнының орналасуы. Бейреси топты басқаруда Команс және БҰ қиындықты жеңу түрлеріне жіктеледі.Команс моделі бойынша-қызмет түрі ретіндегі адамдар атқ міндеттер б.т.және олардың арасындағы бірбіріне басшыға деген оң теріс сезімі туындап яғни олар болашақта өз қызметін қалай атқ әсер етеді.БҰ қиындықты жеңу:1.бейресми ұ бар екенін мойындау,2.БҰ пікірді бөлісу,3.БҰ қарсылығын төмендету үшін оларды шешім қабылдауға тарту.