1.Басқарудың қажеттілігі.

Қазақстан экономикасында ақырғы он жылда өткізілген нарықтық реформалар өндіріс пен басқару үдіріміне қатысушылардың арасындағы, мемлекеттік органдар мен шаруашылық субъектілердің және іскерлік серіктестіктердің арасындағы өзара қатынастың мәні мен түрлерінде елеулі өзгерістерді туғызды.. Бұның бәрі өндіріс үдерімін және жұмыскерлер ұжымын басқару ісін ұйымдастыруға қатысты көзқарастың өзгеруіне әкелді. Басқарудың және жұмыскерлер құрамын еңбектің өнімділігіне ынталандырудың жаңа нысаны мен түрлері пайда болды. Басқару сферасымен айналысқан қызметкерлерге енді кәсіпорындардың іс-жұмысының нәтижесіне ықпалын тікелей немесе жанама түрде тигізетін жаңа сыртқа және сыртқы факторлардың пайда болғанын ескеріп қана қоймай, есепке алып отырулары керек. Басқару ғылымының эволюциясы мен оның әрі қарай дамуы және бұл орайдағы отандық шетелдік зерттеулердің жетістіктері, менеджменттің оқу пәні ретінде жеке бөлініп шығуы табиғи қажеттілік екені байқалады.

Басқару ісі қарым-қатынастың көптеген жағын(саяси, әлеуметтік, экономикалық, этикалық және т.б) қамтиды.Егер өндірістік процестер мен қатынастардың мазмұны өндірісте материалдық игіліктерді тікелей өндірудің еңбегін ұйымдастыруды бейнелейтін байланыстарды құрайтын болса, онда басқарушылық процестер мен қатынастардың мазмұны- бұл өндірісті басқару ісіне қатысушылардың ортақ еңбегін көрсететін байланыс.Басқару бойынша қызмет нәтижесіне шешім жатады.Қорытындысында адамдардардың бір бөлігі материалдық игіліктерді өндіру бойынша тікелей еңбекпен айналысатындар болса, басқа біреулері – басқару ісімен шұғылданады. Өндірісте осы екі топтағы адамдардың арасында өндірісті басқару қатынасы ретінде сипатталуы мүмкін белгілі бір қарым-қатынас орнайды. Бұл қарым-қатынастар яғни, қоғамдық байланыстар мен олардың өзара ықпалдасуының жиынтығы басқару субьектілері мен объектілері арасында, сондай-ақ басқару субъектісінің ішінде пайда болады. Барлық экономикалық жүйе екі қосалқы жүйенің – басқарушы мен басқарылушының бірлігі ретінде қарастырылады. Басқару –бұл өндірісті басқару, меңгеру және ұйымдастыру, өндірістің тиімділігін көтеру және пайданы арттыру мақсатында әзірленіп қолданылатын басқару принциптерінің, әдістерінің, құралдарының және нысандарының жиынтығы. Басқару әдістері- бұл ұйымның тиімді дамуын қамтамасыз ету мақсатында түрлі басқару міндеттерін шешудің ережелері мен процедураларының жүйесі. Ғылыми басқаруда төмендегідей әдістер қолданылады:

• Ойын теориясы әдісі- бұл тәсіл қайбір істің бәсекелеске әсер етуін бағалау үшін қолданылады;

• Имитациялық модельдендіру әдісі- бұл кезде арнайы құрылымдар пайдаланылады.Олар нақты өмірді имитация жасайды.

• ұйымының экономикалық жағдайын модельдейді, бәсекелесінің іс-әрекетінің экономикалық жағдайын қарастырады.

• Бұтақты ағаш тәрізді щешімдір әдісі- бұл әдісте мәселені схема түрінде және баламаларды көзбен шолып қарауды ұсынады.

• Болжау әдісі- баламаны және оның ықпалдығын айқындау үшін қолданылатын әдіс.