15 Жиынтық сұраныстың құрылымы

Жиынтық сұраныс д/з- сатып алушының сұранысы, өндірілген өнім саны мен бағаның жалпы деңгейінің арасындағы тәуелділік. Жиынтық сұранысының сандық ақша теориясында теңдеуі: MV=PY

М- ақша сұранысы; V-ақша айналымының жылдамдығы; P-баға деңгейі;Y-өндірілген өнім және көрсетілген қызмет саны; Жиынтық сұраныс IS-LM моделі AD қисығының теориялық негіздемесі болып табылады

Жиынтық сұраныс қисығы;

Ұлттық Банк ақша ұсынысының қысқаруы өнім шығару көлемі құнының РУ нақты түрінде пропорционалды қысқаруына әкелетінін көрсетеді. Сондықтан да әрбір баға деңгейіне сәйкес келетін өндірілген өнімнің саны азаяды, солға қарай жылжиды.

Ұлттық банк ақша ұсынысын жоғарылатқан жағдайда сандық теория сай РУ жоғарылайды.

16 Жиынтық сұранысқа әсер етуші факторлар

Жиынтық сұраныс-бұл тауарлар мен қызметтер көлемі, яғни үй шаруашылықтарының, фирманың, үкіметтің кез/келген баға деңгейінде сатып алуға дайын нақты ұлттық өнім көлемі.

Жабық экономикада АД жиынтық сұранысының элементтері:

1.Тұтыну:

2.Инвестиция;

3.Мем/к шығын;

Жиынтық сұраныстың осы уш элементі ұлттық шоттың келесі теңдеуінде көрсетілген:Y=C+I+G

Жиынтық сұранысқа баға және бағалық емес факторлар әсер етеді. Баға факторының әсерінен Р баға деңгейі көтерілсе, У өнім шығару көлемі қысқарады, яғни Р ж/е У арас/ғы кері тәуелділік механизмін көрсетеді. Өзгеріс тек АД қисығының бойымен ғана өзгереді. Яғни, АДға әсер ететін баға факторының нәтижелері келесі:1. Р↑r↑AD↓

2. байлық/ң нәтижесі елдегі бағалар деңгейінің өзгерісі халық/ң нақты байлығының шамасына әсер ететіндігін білдіреді: Р↑байлық↓AD↓

3.импорттың нәтижесі: Р↑х_пAD↓

Жиынтық сұранысқа бағадан тыс факторлар әсер еткенде АД қисығы оңға жоғары немесе солға төмен жылжиды. Бағалық емес факторларға: 1)тұтынушы/ң шығын/ң өзгеруі:а)тұтынушы/ң әлеуметтік жағдайы; ә)тұтынушы/ң күтімі; б)тұтынушы қарыздары; в) салықтық мөлшерлеме 2)инвестициялық шығын/ң өзгеруі: А)%-қ мөлшерлеме; б)инв/н күтілетін пайда деңгейіне; в) кәсіпорынның салықтық мөлшерлемесіне;г)технология; 3) мем/к шығын/ң өзгеруі; 4)нақты экспорт көлем шығындарының өзгеруінің нәтижесінде: шет елдегі ұлттық табыстың өзгеруі:валюталық бағалардың өзгеруі; Бағалық емес фактор әсерінен жиынтық сұраныс не азаяды н/е көбейеді.АД қисығы оңға жоғары н/е солға төмен қозғалады:

Жиынтық сұраныс

17. Жиынтық сұраныс қисығын шығару, оның жылжуы. Ол бағалар деңгейі Р және тұтынушылар, фирмалар және мемлекет сатып алуға дайын өндіріс көлемі Q арасындағы ара қатынастар шкаласын көрсетеді.

Ү

5.2 Сурет. Жиынтық сұраныс қисығын шығару

Бұл тәуелділіктің графигі AD жиынтық сұраныс қисығы деп аталады (2.1 сурет). Ол Q-P диаграммасында теріс көлбеулі.

AD жиынтық сұраныс қисығын IS-LM моделі арқылы шығаруға болады (5.2 сурет).

М ақша ұсынысы тіркелген болсын, ал бағалар деңгейі Р₁–ден Р₂–ге дейін өссін. Онда ақшаның нақты қалдықтары М/Р₁–ден М/Р₂–ге дейін азаяды. Q-i диаграммасында LM қисығы солға-жоғары жылжиды. Q-P диаграммасында екі тепе-теңдік нүкте (Q₁,P₁) немесе (Q₂,P₂) пайда болады. Оларды қалыпты сызықпен біріктіріп, AD жиынтық сұраныс қисығын аламыз.

Б аға деңгейінің Р әсері қарастырылғанда AD жиынтық сұраныс қисығы бойымен жылжу байқалады, ал бағадан тыс факторлар әсер еткенде, AD қисығының өзі жылжиды. Макроэкономикалық саясаттың жиынтық сұранысқа қалайша әсер ететіндігін анықтауға болады. AD қисығының жылжу бағытын анықтауға болады, егер AD жиынтық сұраныс қисығын құру тәсілін талдасақ.