9.Тақырып: Менеджменттегі коммуникация.

1. Коммуникация, ұйымдардағы коммуникация.

2. Байланыс процестері.

3. Дұрыс түсінбеу, дұрыс естімеу, тыңдай білмеу.

4. Ұйымдастыру байланыстары.

1. Коммуникация дегеніміз - басшылардың дұрыс шешім

қабылдау үшін хабар мәліметі мен алмасуы және төменгі буындарға қабылданған шешімдерді жеткізу.

Басқару қызметінің барлық түрі ақпарат, хабарлар, мәліметтер айналымы- крммуникациядағы байланыс процестері деп аталады. Ұйымдардағы коммуникациялық процестер.

1. Ұйымдар аралық және оның орта қатынасы әрбір ұйымдағы қызметтер жөніндегі запискалар, телефон арқылы сөйлесулер, бейне таспалар, көзбе- көз әңгімелесу, кеңестер және т.б қатынастарды- байланыстардың негізі деп аталады.

2. Бөлімше мен деңгей арасындағы байланыстар. Ұйым ішіндегі хабарлар бір деңгейден келесі деңгейге тік байланысатын шеңберінде жүргізіледі. Ол хабарлар, жоғарғы деңгейден төменге түсуі. Осы арқылы бағынышты деңгейге алдағы міндеттер нақты тапсырмалар туралы хабарлайды.

3. Түрлі бөлімшелер арасындағы байланыстар. Ұйымдар бірнеше бөлімшелерден тұратын болғандықтан, олардың ортасындағы хабарлардың айналымы немесе алмасуы мақсаты үйлестіріп іс- қимыл әрекет жасау үшін қажет.

4. Басшылар мен бағыныштылыр арасындағы байланыс. Бұл қатыныстардағы жан- жақты және түрлі хабарлар мақсатында белгілеу бір нәрсені ойлап табу және қорытындысы бөлімшелерінің мақсатына жету үшін ат салысады. Тиімді жұмыс істеу үшін талқылау жасау, қол жеткен тапсырмалар және жетістіктер үшін ынталандыру. Бағыныштылар қабілетін дамыту және жеткізу, бағдарламасы алдағы өзгерістер жайлы хабар беру, идеялар туралы мәліметтер т.б арқылы жүзеге асады.

5. Басшы мен жұмысшы топтар арасындағы байланыстар. Жалпы басшыға топтық тиімді еңбек етуі мен жұмыс жасауы қажет.

6. Бейресми байланыстар- сыбыстар таратушы арналар деп атайды және дәл емес хабарлар мен мәліметтер жиынтығы сыбыс немесе сырт естулер деп атайды. Бейресми арналар арқылы берілген мәліметтер мен хабарлардың 80-90 % әрқашанда дәл деп танылады.

2. Коммуникациялық процесс дегеніміз- екі немесе одан да көп адамдар тобының хабарлармен, мәліметтермен алмасуы. Оның негізгі мақсаты – хабарды осы алмасу үстінде түсінушілікті қалыптастыру болып табылады.

Хабар мен алмастыру процесінде негізгі қарастырылып отырған 4 элемент қажет:

1. Жөнелтуші, жіберуші- хабарды жинақтап, өңдеп жіберуші адам.

2. Хабар ету- немесе оны жарналау шартты түрде символ арқылы берілетін хабар.

3. Арналар- хабардың берілу құралдары.

4. Хабар алып тұрушы- хабарды қабылдаушы және оны түсіндіретін адам.

Хабарды жіберуші мен қабылдаушы арасында өзара байланыс кезеңдері болады.

1. Идеяның тууы.

2. Шартты белгі және арналар.

3. Хабарлар.

4. Декодалау.

1. Идеяны тұжырымдауға байланысты информациямен жүзеге асады.

2. Идеяны бермес бұрын жөнелтуші символдың көмегімен хабарларды кодтау керек. Ол үшін жөнелтуші сөздер, дауыс ырғағы, дене қимылын қолдануы. Мұндай топтау идеяны хабарға айландырады.

3. Хабарлар бұл кезеңде мәліметті жөнелтуші қабылдаушыға жететіндей арнаны табады. Бұл хабарды түп нәтижесінде коммуникациялық процесс деп айтуға болмайды, тек қана бір кезеңде ғана белгілейді.

4. Декодалау- алынған хабарды түсіндіру, ұғындыру.

3. Байланыс тиімділігі адамдарды деректі жібергенде де және қабылдауына да бірдей қарым - қатынаста болуда, тыңдай білуі керек. Дұрыс тыңдау менеджерге қойылатын негізгі талаптың бірі – зерттеуші Кид Дервис тиімді тыңдау үшін 10 өсиет, ақыл айтқан.

1. Сөз доғарыңыз. Сөйлеп отырып тыңдау мүмкін емес.

2. Сөйлеп отырғандға өзіңді бос ұстауға көмектес.

3. Өзіңіздің тыңдауға дайын екеніңізді көрсете біліңіз, әрқашанда тыңдауға құштар болыңыз және соған әрекет етіңіз.

4. Сөйлеушіні тітіркендіретін жағдайлардан аулақ болыңыз.

5. Сөйлесуге әсер етіңіз, сөйлешіні сезіне біліңіз.

6. Шыдамды болыңыз. Сөйлеп тұрған адамның көңілін бөлмеңіз Сөйлеуші сөз бастағаннан соң кіруге немесе шығуға әрекет етпеңіз.

7. Мінез - құлық, шыдамдылығын көрсетіңіз. Ашуланған адам сөздің мағынасын өзгертеді.

8. Сөз таластырмаңыз. Сынамаңыз.

9. Сұрақ қойыңыз. Бұл сіздің тыңдағаныңызды білдіреді.

10. Сөзді немесе сөйлеуді доғарыңыз.

4. Байланысты ұйымдардағы тосқауылдар.

1. Хабардың бұрмалануы. Хабар төменнен жоғары және жоғарыдан төменге түскен кезде азда болса бұрмаланады. Оның себебі, мыналар:

а). жеке адам аралық түсінбеушілер пайда болатын бұрмалар.

б).басшы хабармен келіспегенде салалы түрде хабар бұрмаланады.

2. Шамадан тыс мәліметтің болуы әр басшы барлық хабарларға тиімді жауап қайтара алмайды, сондықтан ол өзіне өте қажетті мәліметті таңдап алуға тырысады.

3. Ұйымдық құрылымдардың қанағатсыз болуы, ұйымдағы байланыстарды жетілдіру әдістері:

а).мәліметтер ағымын реттеу, басқару. Басшы ұйым деңгейінде өзінің және қызметкердің хабарға деген қажеттілігін қанағаттандыру қажет.

б).басқарушылық іс- әрекет жасау.

4. Кері байланыс жүйесі. Қызметтестерге сұрақ беру арқылы байланыс.

5. Ұсыныстар жинақтау жүйесі арқылы байланыс. жайында жарнамалар, публикациялар, бейне таспалар беруі керек.

6. Мәлімет бюлетендері. Кәсіпорын өз қызметтері жайында жарнамалар, публикациялар, бейне таспалар беруі керек.

7. Қазіргі кездегі информациялық, технологиялық (компьютердің пайда болуы).