Практычны модуль № 1.

Тэма: Марфалагічная стылістыка: назоўнік

Іі. Развіццёвая частка

Заданне 1. Прааналізуйце сінтагматычнае размяшчэнне назоўнікаў у наступным тэксце. Як спалучаюцца элементы публіцыстычнага і афіцыйна-справавога стылю ў рубрыцы “Афіцыйна” газеты “Звязда”. Адзначце марфалагічную стратыфікацыю ў матэрыяле (зрабіце дыяграму). Выпішыце аддзеяслоўныя назоўнікі.

Чыпсы выключаны з пераліку ўвозімых у Беларусь тавараў з прымяненнем зніжанай стаўкі пдв

У Беларусі чыпсы выключаны з пераліку тавараў з прымяненнем зніжанай стаўкі ПДВ. Кіраўнік дзяржавы Аляксандр Лукашэнка падпісаў адпаведны ўказ № 526 "Аб унясенні змяненняў ва Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 чэрвеня 2007 г. № 287".

Змяненні ва ўказ № 287, які вызначае падаткаабкладанне харчовых тавараў і тавараў для дзяцей, унесены ў сувязі з тым, што з 6 ліпеня 2010 года згодна з Дагаворам аб Мытным кодэксе Мытнага саюза тэрыторыі Беларусі, Казахстана і Расіі складаюць адзіную мытную тэрыторыю. У адпаведнасці з новым указам прадугледжана выключэнне з пераліку харчовых тавараў і тавараў для дзяцей, па якіх прымяняецца зніжаная стаўка падатку на дабаўленую вартасць у памеры 10 працэнтаў пры іх увозе на мытную тэрыторыю Беларусі і (або) пры рэалізацыі на тэрыторыі краіны, зацверджанага ўказам № 287, бульбы, нарэзанай тонкімі лустачкамі, абсмажанай або падсушанай, салёнай або несалёнай, араматызаванай або неараматызаванай, у герметычных упакоўках. Размова ідзе аб бульбяных чыпсах, якія ў адпаведнасці з патрабаваннямі санітарных нормаў, правілаў і гігіенічных нарматываў забаронены для дзіцячага харчавання.

Прэс-служба Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.

Заданне 2. Выпішыце са слоўнікаў лексічнае значэнне наступных назоўнікаў: шок, эпіцэнтр, настальгія, чалавек. Параўнайце са значэннем у рускіх слоўніках. Ці ёсць розніца?

Шок – 1. цяжкае засмучэнне функцый арганізма з прычыны фізічнага пашкоджання або псіхічнага ўзрушэння. 2. стан крайняга ўзрушэння або здзіўлення.

Эпіцэнтр -- перпендыкулярная праекцыя цэнтра падземнай (падводнага) або надземнага падзеі - землятрусу, атамнага альбо іншага выбуху - на паверхню Зямлі.

Настальгія -- хваравітая туга па радзіме, па родным краі, па сувязі з домам або мінулым, згубленаму.

Чалавек -- найвышэйшая ступень развіцця жывых арганізмаў на Зямлі, прадстаўнік біялагічнага віду, сацыяльная істота і суб'ект гісторыі і культуры.

Значэнне гэтых слоў у беларускай мове не адрозніваецца ад значэння тых жа слоў у рускай мове.

Ііі. Практычная частка

Задание 1. Подберите определения, правильно согласуйте их с приведенными ниже словами. Словосочетания запишите.

1) Старый рояль, новый бра, чёрный кофе, прозрачный тюль, соседский какаду, назойливый папарацци, случайное пари, строгое жюри, парижская авеню, смешной киви, знойный сирокко, крепкий виски, домашняя салями, странный хиппи, любимый Сочи, полноводная Миссисипи, горячая Калахари, нелепое табу.

2) Заветный евро, умерший камикадзе, смешная шимпанзе, знакомый Тбилиси, величественная Килиманджаро, вышколенный секьюрити, воскресное барбекю, любимая мозоль, действенный шампунь, нужный толь, дорогая кольраби, быстрый кенгуру, новый тамагочи, знаменитый кутюрье.

Задание 2. Из двух форм существительных, приведенных в скобках, выберите нормативную. Употребите ее в нужном падеже.

1. Домик на пригорке был черный и крыт толем. 2. Ставня слетела с петли. 3. Ударили по рельсам, подвешенным к дереву. 4. Мы вошли в светлый большой зал. 5. Ветром был разбросан скирд.

Задание 3. От данных существительных образуйте форму именительного падежа множественного числа.

Бухгалтеры, векселя, табеля, года, директора, инспекторы, кондукторы, кители, корпуса, отпуска, порты, слесари, теноры, торты, шофера, якоря, инженеры.

Задание 4. От данных существительных образуйте форму родительного падежа множественного числа.

Апельсинов, баклажанов, бурятов, вафель, гектаров, гусаров, калмыков, килограммов, кочрёг, носков, полотенец, рельсов, сапог, свечей, туркменов, туфель, чулок, цапель, яблок, якутов, яслей.

Задание 5. Подберите к существительным женского рода существительные мужского рода. Отметьте случаи отсутствия родовых пар.

Балерина – танцор балета, гонщица -- гонщик, доярка – нет, массажистка -- массажист, маникюрша— масте по маникюру, санитарка -- санитар, секретарша -- секретарь, сиделка – нет, солистка-- солист, студентка -- студент, телеграфистка -- телеграфист, ткачиха – ткач, чемпионка -- чемпион.

Задание 6. Подберите к существительным мужского рода существительные женского рода. Определите стилистические и семантические различия между ними. Отметьте случаи отсутствия родовых пар.

Аквалангист -- аквалангистка, адвокат, бригадир, врач, генерал, директор, доктор, доктор наук, защитник -- защитница, инженер, космонавт, кандидат в мастера, кондуктор, лаборант -- лаборантка, машинист -- машинистка, научный сотрудник – научная сотрудница, педагог, слесарь.

Заданне 7. З матэрыялу выпішыце ўласныя назоўнікі; асабовыя назоўнікі. Якую ролю яны выконваюць у артыкуле. Ці можна абысціся без іх?

ЗВЯЗДА. 13 кастрычніка 2010 г.