17. Әділеттілік теориясы мотивацияның процессуалдық теориясы ретінде.

Әділеттілік теориясы бойыншы, адамдар жұмсаған күш жігеріне тиісті көтермелеуді субьективті бағалап, осы тектес жұмысты басқа адамдар қалай қабылдайтындығын салыстырады. Олар көтермелеуді әділетсіз бағалаған жағдайда психологиялық шиеленіс пайда болады. Тұтастай алғанда, егер адам өз еңбегі дұрыс бағаланбады деп санаса, онда күш жігер жұмсауын кемітеді . Егер ол өз еңбегін асыра бағалады деп санаса онда ол керісінше күш жігерін жұмсауды бұрынғы деңгейде қалдырады немесе тіпті арттыра түседі.

18. Мотивацияның процессуалдық теориялары. Портер-Лоулердің моделі.

Портер Лоулер моделі кеңінен қолдау тауып отыр. Олар мотивацияның кешенді процессуалдық теориясын жасап шығарды. Мұнда мотивация жұмыскерлердің қажетсінуінің, үміттенуінің және әділетті көтермелеуінің басты қызметі болатындығына негізделген. Жұмыскерлер еңбегінің нәтижелілігі олардың күш жігер жұмсауына, жеке басының өзіндік ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне , сондай ақ өз рөлін бағалауына байлынысты. Жұмсалатын күш жігер көлемі жұмыскерлердің көтермелеуді қаншалықты бағалайтындығына және өзіне деген мадақтауға сенімділігіне байланысты. Портер Лоулер моделі бойынша, еңбек нәтижелілігі қанағаттану сезімін туғызады.

19. Бақылау қызметінің мәні мен қажеттілігі. Басқарушылық бақылаудың негізгі түрлері.

Бақылау функциясы менеджмент құрамындағы төртінші функция. Ұйым басшысы алға қойған мақсатқа жеткенін анықтау үшін, сонымен қатар өзінің немесе қызметкерлердің қатесін байқау үшін бақылау жүргізуі керек. Бақылау уйымдыда, қызметкерлерді де шығыннан алдын влв қорғау үшін бағытталған. Бақылау дегеніміз ұйымның өз мақсатына жетуін қамтамасыз ететін процесс. Ол қолда небарын және не болуы керектегін ұдайы салыстырады. Бақылудың қажеттілігі дағдарыстың пайда болуын алдын ала сақтандыруға байланысты. Бақылау басқарудың күрделі және маңызды қызмметі. Бақылаудың үш түрі бар:

1. Алдын ала бақылау.

2.Күнделікті немесе ағымдағы бақылау

3. Қорытынды бақылау.

Алдын ала бақылауды жүзеге асырудың негізгі құралдары болып белгіленген ережелерді, процедураларды және мінез құлық линиясын ұстану болып табылады. Алдын ала бақылау үш саладан ж.а. бірінші, адамдық ресурстар саласында алдын ала бақылау белгілі бір қызмет, міндеттерін орындауға кәсіпкерлік білімі мен шеберлігін мұқият таңдау негізінде біліктілігі бар мамандарды таңдауға мүмкіндік береді. Фирмадағы пайдаланып отырған материалдық ресурстарды алдын ала бақылағанда материал сапасының стандарттарға сәйкестігін, жаңа материалдардың жай күйі, жарамдылығы анықталады. Қаржы ресурстарын алдын ала бақылау маңызды буын, бұл бақылау түрі негізінен бюджет құру арқылы ж.а. Бюджет алдын ала бақылаудың негізгі механизмі, ол жоспарлау функциясымен бақылау функциясын қатар орындауға мүмкіндік береді.

Екінші күнделікті немесе ағымдағы бақылау, жұмыс барысында жүзеге асады, оның обьектісі көбінесе бағынышты қызметкерлер ал, жүзеге асырушы тікелей басшы. Бұл бақылау нақты жұмыстарды орындаумен бір мезгілде жүргізілмеуі мүмкін. Оның өзі жұмыс орындалғаннан кейін, нақты нәтиженің өлшемін білуге, ойланғвн мақсатқа жетуге негізделеді.

Үшінші, қорытынды бақылаудың маңызды екі функциясы бар: Бірінші, жоспарды оындау үшін ақпаратты ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Екінші, қорытынды бақылау мотивацияғв ықпал етеді. Егер, ұйым бвсшысы ынталандыруды белгілі бір нәтижелік деңгеймен байланыстыратын болса, онда нәтижені де әділетті бағалауы қажет.