79. Интеллектуалдық меншік құқығы, ұғымы, жалпы ережелері:

Интеллектуалдық меншік – шығармашылық қызметінің обьектілендірілген нәтижесіне меншік интеллектуалдық меншік деп аталады. Интел/қ меншік кұқығының обьектілеріне: 1) интел/қ шығармашылық қызметтің нәтижелері; 2) азаматтық айналымға қатысушыларды, тауарларды, жұмыстарды н/е қызмет көрсетулерді дараландыру құралдары жатады. Интел/қ шығармашылық қызметтің нәтижелеріне:1) ғылым, әдебиет және өнер туындылары; 2) эфирлік және кабельдік хабар тарату ұйымдарының орындаушылығы, қойылымдары, фонограммалар мен хабарлары; 3)өнертабыс, пайдалы үлгілер, өндірістік үлгілер; 4) селекциялық жетістіктер; 5) интеллектуалдық микросызба топологиялары; 6) ашылмаған ақпарат, оның ішінде өндіріс құпиялары (ноу-хау) 7) АК-те немесе өзге де заң актілерінде көзделген реттерде интел/қ шығармашылық қызметтің басқа да нәтижелері жатады. Азаматтық айналымға қатысушыларды, тауарларды, жұмыстарды н/е қызмет көрсетулерді дараландыру құралдарына: 1)фирмалық атаулар; 2) тауарлық белгілер (қызмет көрсету белгілері); 3) тауарлар шығарылатын жерлердің атаулары (шығатын жерін көрсету); 4) АК-те және заң актілерінде көзделген реттерде азаматтық айналымға қатысушылардың, тауарлар мен қызмет көрсетулердің басқа да дараландыру құралдары жатады. Интел/қ шығармашылық қызмет нәтижелерінің авторлары осы нәтижелерге қатысты жеке мүліктік емес және мүліктік құқықтарға ие болады. Жеке мүліктік емес құықтар, оның мүліктік құқығына қарамастан, авторға тиесілі болады және оның мүліктік құқығы басқа тұлғаның интел/қ шығарм/қ қызметінің нәтижелеріне ауысқан жағдайда өзінде сақталып қалады. Азаматтық айналымға қатысушылар, тауарларды н/е қызмет көрсетулерді дараландыру құралдарына арналған қ/қ іргелері осы құралдарға қатысты мүліктік құқықтарға ме болды.интел/қ шығар/қ қызмет нәтижесінің авторы болып танылу құқығы жеке мүліктік емес қ/қ болып табылады және оған шығар/қ еңбегімен интел/қ шығармашылық қызметінің нәтижесін жасаған адам ғана ие бола алады. Авторлық құқықты иеліктен айыруға және басқа адамға беруге болмайды. Егер нәтиже 2 н/е одан да көп адамның бірлескен авторлығымен жасалса, олар тең авторлар болып табылады. Айырықша қ/қ. Интел/қ меншік обьектісін оның иесінің өз қалауы б/ша кез келген әдіспен пайдалануға мүліктік құқығы интел/қ шығармашылық қызметтің нәтижесіне н/е дараландыру құралына айырықша қ/қ болып танылады. Айырықша қ/қ обьектісін басқа тұлғалардың пайдалануына тек қ/қ иесінің келісімімен ғана жол беріледі. Интел/қ меншік обьектісіне айырықша қ/қты иеленуші, егер ол АК-тің және өзге де заң актілерінің ережелеріне қайшы келмесе, осы құқықты басқа адамғ толық н/е ішінара беруге, интел/қ меншік обьектісін пайдалануға рұқсат етуге және оны өзге түрде пайдалануға құқылы. Қолдану мерзімі. Интел/қ меншік обьектісіне айрықша құқық АК-те н/е өзге де заң актілерде көзделген менрзім ішінде қолданылады. Интел/қ шығар/қ қызметтің нәтижелеріне жеке мүліктік емес қ/қ мерзімсіз қолданылады.

80. Интеллектуалдық меншік обьектілеріне айырықша құқықтар, оларды қорғау: Интел/қ меншік обьектісін оның иесінің өз қалауы б/ша кез келген әдіспен пайдалануға мүліктік құқығы интел/қ шығармашылық қызметтің нәтижесіне н/е дараландыру құралына айырықша қ/қ болып танылады. Айырықша қ/қ обьектісін басқа тұлғалардың пайдалануына тек қ/қ иесінің келісімімен ғана жол беріледі. Интел/қ меншік обьектісіне айырықша қ/қты иеленуші, егер ол АК-тің және өзге де заң актілерінің ережелеріне қайшы келмесе, осы құқықты басқа адамға толық н/е ішінара беруге, интел/қ меншік обьектісін пайдалануға рұқсат етуге және оны өзге түрде пайдалануға құқылы. Айырықша қ/қтарды шектеуге, осы қ/қтарды жарамсыз деп тануға және оларды тоқтатуға АК-те және өзге де заң актілерінде белгіленген жағдайларда, шектер мен тәртіп б/ша жол беріледі. Қолдану мерзімі: Интел/қ меншік обьектісіне айрықша құқық АК-те н/е өзге де заң актілерде көзделген мерзім ішінде қолданылады. Қорғау әдістері: Айырықша қ/қтарды қорғау азаматтық заңнамада көзделген әдістермен жүзеге асырылады: 1.Азаматтық құқықтарды қорғауды сот, төрелiк сот немесе аралық сот: құқықтарды мойындату; құқық бұзылғанға дейiнгi болған жағдайды қалпына келтiру; құқықты бұзатын немесе оның бұзылу қаупiн туғызатын әрекеттерге тыйым салу; мiндеттi заттай орындатуға ұйғарым шығару; залалдарды, төленетiн айыпты өндiртiп алу; мәмiленi жарамсыз деп тану; моральдық зиянның өтемiн төлету; құқық қатынастарын тоқтату немесе өзгерту; мемлекеттiк басқару органының немесе жергiлiктi өкiлдi не атқарушы органның заңдарға сәйкес келмейтiн құжатын жарамсыз немесе орындауға жатпайды деп тану; азаматтың немесе заңды тұлғаның құқыққа ие болуына немесе оны жүзеге асыруына кедергi жасағаны үшiн мемлекеттiк органнан немесе лауазымды адамнан айыппұл өндiртiп алу арқылы, сондай-ақ заң құжаттарында көзделген өзге де әдiстермен жүзеге асырады. 2. Бұзылған лауазымды адамдарының әрекетi (әрекетсiздiгi) салдарынан азаматқа немесе заңды тұлғаға келтiрiлген залалды Қазақстан құқықты қорғау үшiн өкiмет билiгi немесе басқару органына өтiнiш жасау, егер заң құжаттарында өзгеше көзделмесе, құқық қорғау туралы талап қойып сотқа жолдануға кедергi жасамайды. 3. Заң құжаттарында арнайы көзделген реттерде азаматтық құқықтарды қорғау құқығы бұзылған адамның тiкелей iс жүзiндегi немесе заңдық әрекеттерiмен жүзеге асырылуы мүмкiн (өзiн-өзi қорғау) және т.б. айырықша қ/қтарды қорғау: 1) пайдалану арқылы айырықша қ/қты бұзған материалдық обьектілерді және осындай бұзушылық нәтижесінде жасалған материалдық обьектілерді алып қою; 2) жіберілген кемшіліктер туралы, оған бұзылған қ/қтың кімге қатысты екендігі туралы мәліметтерді қоса отырып, мінедетті жариялау жолымен; 3) заң актілерінде көзделген өзге әдістермен де жүзеге асырылуы мүмкін. Интел/қ шығарм/қ қызметтің нәтижелері мен дараландыру құралдарын пайдалану туралы шарттар бұзылған жағдайда міндеттемелерді бұзғаны үшін жауапкершілік туралы жалпы ережелер қолданылады