![](/user_photo/2706_HbeT2.jpg)
- •Беларуская мова
- •.Уводзіны
- •2. Змест вучэбнага матэрыялу
- •Афіцыйна-справавы стыль
- •3. Вучэбна-метадычная карта дысцыпліны “Беларуская мова (прафесійная лексіка)” (дзенная форма навучання”) Спецыяльнасць “Лагістыка”
- •4.1 Асноўная літаратура:
- •Матэрыялы семінарскіх заняткаў па дысцыпліне Тэма 1. Мова і соцыум. Беларуская мова сярод славянскіх моў. (2 гадзіны)
- •Тэма 2. Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы. (2 гадзіны)
- •Тэма 3. Лексікалогія. Слова. Лексічнае занчэнне слова. Класіфікацыя беларускай лексікі (2 гадзіны)
- •4. Тэмы рэфератаў
- •Дз…вяты
- •Пастаўце знакі прыпынку.
- •Вызначце граматычную аснову сказа .
- •Знайдзіце словазлучэнні з памылкамі ў дзеяслоўным кіраванні.
- •Знайдзіце слова, у якім дапушчана памылка і запішыце яго правільна.
- •Я. Брыль
- •1.Выберыце правільны адказ. Асноўныя віды складаных сказаў:
- •2. Вызначце тыпы сказаў. У адпаведнасці з тыпамі запішыце іх нумары:
- •3. Запішыце нумары ў адпаведнасці са сказамі, якія імі абазначаны:
- •4. Запішыце нумары складаных сказаў, у якіх часткі спалучаюцца:
- •5. Запішыце нумары складаных сказаў у адпаведнасці з відам сэнсава-граматычных адносін паміж прэдыкатыўнымі часткамі:
- •6. Запішыце нумары складаных сказаў, у якіх часткі спалучаны:
- •7. Запішыце нумары складаных сказаў, у якія вы на мяжы частак паставіце:
- •8. Запішыце нумары, якімі абазначаны сказы:
- •9. Запішыце нумары, якія абазначаюць:
- •10. Выпшыце нумары сказаў у адпаведнасці з іх будовай:
- •Адзначце, у якім радку ўсе словы з не пішуцца разам:
- •Адзначце, у якім радку ўсе прыслоўі пішуцца разам:
- •6. Патрабаванні да заліку па беларускай мове
- •Пералік прыкладных тэарэтычных пытанняў да заліку па беларускай мове:
- •7. Тэксты для аналізу і развіцця мовы Тэксты для перакладу беларусь
- •Симеон полоцкий
- •Белорусский народ
- •Многообразие языка
- •Знаменитые белорусы
- •Тэксты для аналізу Сказ аб Беларусі.
- •Верасень.
- •Наш Францыск Скарына.
- •Бацька гарадоў беларускіх.
- •1. Растлумачце правапіс выдзеленых слоў.
- •Чарнобыльская катастрофа
- •Тэксты для перакладу
- •1. Основные понятия логистики
- •2.Материальный поток и его свойства. Логистическая операция
- •3. Информационные потоки в логистике
- •4. Функции логистики
- •5. Логистика как фактор повышения конкурентоспособности предприятия
- •9. Словарь логистических терминов
- •10. Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі
- •Раздзел і арфаграфія
- •Правапіс галосных
- •§ 2. Літары о, ё
- •§ 3. Літары э, е
- •§ 4. Перадача акання на пісьме
- •§ 5. Правапіс літар о, э, а ў складаных словах
- •§ 6. Перадача якання на пісьме
- •§ 7. Правапіс е, ё, я ў складаных словах
- •§ 8. Прыстаўныя галосныя і, а
- •Глава 2 правапіс зычных § 9. Зычныя літары
- •§ 10. Правапіс звонкіх і глухіх зычных
- •§ 11. Зычныя д, т і дз, ц
- •§ 12. Некаторыя cпалучэнні зычных
- •§ 13. Прыстаўныя і ўстаўныя зычныя
- •§ 14. Нескладовае ў і у складовае
- •§ 15. Нескладовае й
- •§ 16. Падоўжаныя і падвоеныя зычныя
- •Глава 3 правапіс мяккага знака і апострафа
- •§ 17. Змякчальны мяккі знак
- •§ 18. Раздзяляльны мяккі знак і апостраф
- •Глава 4 Правапіс абрэвіятур
- •§ 19. Правапіс абрэвіятур
- •Глава 5 правапіс некаторых марфем
- •§ 20. Аднамарфемныя прыназоўнікі
- •§ 21. Прыстаўкі
- •Глава 6 правапіс вялікай і малой літар
- •§ 23. Агульныя правілы правапісу вялікай і малой літар
- •§ 24. Вялікая і малая літары ў асабовых назвах
- •§ 25. Вялікая і малая літары ў назвах асоб, звязаных з рэлігіямі, назвах міфалагічных і казачных герояў
- •§ 26. Вялікая і малая літары ў геаграфічных і астранамічных назвах
- •§ 27. Вялікая і малая літары ў назвах органаў дзяржаўнай улады і арганізацый
- •§ 28. Вялікая і малая літары ў назвах асоб па пасадах, званнях, тытулах
- •§ 29. Вялікая літара ў назвах дзяржаўных і нацыянальных сімвалаў, помнікаў, рэліквій, узнагарод, прэмій, ордэнаў, грамат, прызоў
- •§ 30. Вялікая і малая літары ў назвах дакументаў, іх зводаў, унікальных прадметаў, твораў
- •§ 31. Вялікая і малая літары ў назвах памятных і знамянальных падзей і дат, перыядаў і эпох
- •§ 32. Вялікая літара ў назвах з двукоссем
- •Глава 7 правілы напісання разам, праз злучок і асобна
- •§ 33. Агульныя правілы напісання разам, праз злучок і асобна
- •§ 34. Складаныя назоўнікі
- •§ 35. Складаныя прыметнікі
- •§ 36. Складаныя лічэбнікі
- •§ 37. Прыслоўі
- •§ 38. Прыназоўнікі, злучнікі, часціцы, выклічнікі
- •§ 39. Правапіс не (ня) і ні
- •Глава 8 правілы пераносу
- •§ 40. Правілы пераносу простых, складаных, складанаскарочаных слоў, умоўных графічных скарачэнняў і іншых знакаў
- •Раздзел іі пунктуацыя
- •Глава 9
- •§ 41. Правілы пастаноўкі кропкі
- •Глава 10 пытальнік
- •§ 42. Правілы пастаноўкі пытальніка
- •Глава 11
- •§ 43. Правілы пастаноўкі клічніка
- •Глава 12 шматкроп'е
- •§ 44. Правілы пастаноўкі шматкроп’я
- •Глава 13 коска ў простым сказе
- •§ 45. Коска паміж аднароднымі членамі сказа
- •§ 46. Коска паміж словамі, якія паўтараюцца
- •§ 47. Коска пры параўнальных зваротах
- •§ 48. Коска пры адасобленых азначальных зваротах і словах
- •§ 49. Коска пры адасобленых акалічнасцях і акалічнасных зваротах
- •§ 50. Коска пры словах і спалучэннях слоў, якія ўдакладняюць або абмяжоўваюць значэнне іншых слоў у сказе
- •§ 51. Коска пры пабочных і ўстаўных канструкцыях
- •§ 52. Коска пры зваротку
- •§ 53. Коска пры выклічніках і гукаперайманнях
- •§ 54. Коска пасля сцвярджальных, адмоўных і пытальных слоў і перад імі
- •Глава 14 коска ў складаным сказе
- •§ 55. Коска ў складаназлучаным сказе
- •§ 56. Коска ў бяззлучнікавым сказе
- •§ 57. Коска ў складаназалежным сказе
- •Глава 15 кропка з коскай
- •§ 58. Правілы пастаноўкі кропкі з коскай
- •Глава 16 двукроп'е
- •§ 59. Правілы пастаноўкі двукроп’я
- •Глава 17 працяжнік
- •§ 60. Правілы пастаноўкі працяжніка
- •Глава 18 дужкі
- •§ 61. Правілы пастаноўкі дужак
- •Глава 19 двукоссе*
- •§ 62. Правілы пастаноўкі двукосся
- •Глава 20 знакі прыпынку пры простай мове і цытатах
- •§ 63. Правілы пастаноўкі знакаў прыпынку пры простай мове і цытатах
- •Глава 21 спалучэнне знакаў прыпынку
- •§ 64. Правілы пастаноўкі спалучэнняў знакаў прыпынку
- •Глава 22 паслядоўнасць знакаў прыпынку пры спасылках
- •§ 65. Правілы паслядоўнасці знакаў прыпынку пры спасылках
-
Знайдзіце слова, у якім дапушчана памылка і запішыце яго правільна.
Снег пачаў асядаць, і на світанні дзен ружовы одбліск неба ляжаў на снегавой вадзе. __________
Кніга – маленькае вакенца, ды праз яе ўвесь свет відаць. ___________________
Дзве пары буслоў размясціліся наоддаль апошніх хат. ______________________
Тэст № 2
-
Выберыце правільны адказ. Паводле значэння злучнікі падзяляюцца на:
а) акалічнасныя і азначальныя;
б) злучальныя і падпарадкавальныя;
в) прасторавыя, часавыя, мэтавыя.
-
Вызначце сінтаксічную ролю прыслоўя, ужытага ў сказе:
Па дарозе, што пятляе па-над прыпяцкім борам, стомлена крочылі два чалавекі.
а) азначэнне;
б) выказнік;
в) акалічнасць.
-
Адзначце, у якім словазлучэнні прыслоўе абазначае прымету дзеяння.
а) чай па-кітайску;
б) вандраваць увесну;
в) вельмі рухавы.
-
Вызначце сказ з парнымі злучнікамі.
а) Штам злажылі казак, і легенд, і песень людзі пра балота, пра свае Палессе.
б) Хоць і стомлены быў дзед Талаш, але заснуў не адразу.
в) За шумнасць, шчырасць, ласку і красу я палюбіў Палессе.
-
Адзначце сказ з невытворным прыназоўнікам
а) Дзякуючы дапамозе матулі, Алесева вышываная сурвэтка атрымалася надта прыгожай.
б) Нягледзячы на стому, Пятрок працягваў працаваць.
в) Хлопцы, здзіўленыя яркімі фарбамі, спыніліся каля карціны.
-
Вызначце, колькі прэдыкатыўных прыслоўяў у сказе:
Можа быць, яны б і разышліся, затаіўшы лед у сэрцы, але вакол было так цепла, мірна і ў саміх на душы было так бесклапотна, што лед гэты не трымаўся.
а) два – цепла , мірна;
б) тры - цепла , мірна, бесклапотна;
в) чатыры – вакол, цепла , мірна, бесклапотна
-
Вызначце тып і стыль прапанаванага тэксту:
Сонца, мароз і вецер. Эх, завірыў, разгуляўся!.. Так і скрабе па хрупкім снезе, так і падвільвае белымі вужакамі снежнага пылу. Гоніць яго па полі, цераз гасцінец, зноў па полі па хмызняках і – пад саменькі лег. А сонца такое, што не зірнеш на снег!..
Я. Брыль
а) апісанне, мастацкі стыль;
б) разважанне, публіцыстычны стыль;
в) апавяданне, гутарковы стыль.
-
Вызначце памылку ў вымаўленні прыназоўніка БЕЗ:
а) без мовы - [б’аз], без ласкі - [б’аз];
б) без сілы - [б’ас], без хаты - [б’ас];
в) без меры - [б’ас], без клопату - [б’аз].
-
Вызначце, у якім сказе есць парушэнне граматычнай нормы беларускай мовы ва ўжыванні ступені параўнання прыслоўя:
а) Гэта для дзяцей стараюцца больш прыгажэй цвісці на газонах кветкі.
б) Янка, мой саколік, памажы хутчэй.
в) Дзень вясновы свяціў ясней і грэў цяплей.
-
Адзначце сказ, у якім часціца НЕ ўжываецца для сцвярджэння:
а) Мастак не можа ў наш час не быць публіцыстам.
б) Я не магу знайсці словы, каб перадаць пачуцце, якое тады ахапіла мяне.
в) Быў той слаўны вечар, калі не адчуваеш восеньскай стыні..
-
Адзначце, у якім варыянце адказу дапушчана памылка ў перакладзе на беларускую мову:
а) идти через лес – ісці праз лес; послать за сыном – паслаць па сына;
б) сказать сквозь смех – сказаць праз смех; метрах в двадцати – метраў за дваццаць;
в) перейти через дорогу – перайсці цераз дарогу; увидеть сквозь туман – убачыць скрозь туман.
-
Выберыце сказ, у якім на месцы пропуску ўжываецца часціца НІ:
а) ____ чуваць было ні ляскату машын, ні людскіх галасоў.
б) Ужо ____ раз даводзілася Васілю прыходзіць сюды ні свет, ні зара.
в) Дзе б ен ___ бываў, яго неадольна цягнула да прыгажосці розных краявідаў
-
Адзначце, у якім радку ўсе словы з НЕ будуць пісацца асобна:
а) (не) адрамантаваны майстрам гадзіннік, адзнака (не) выпраўлена, (не) дакрануўшыся;
б) (не) дабраць балаў, далека (не) бліскучы адказ, (не) перабраная бульба;
в) штосьці (не) дагаворваць, (не) дагледзець дзяця, падкралася (не) прыкметна.
-
Адзначце, у якім радку ўсе прыслоўі пішуцца разам:
а) зрабіць (на) адварот, стаяць (з) боку, падрыхтавацца (як) след;
б) наесціся (ў) волю, крыкнуць (на) ўздагон, (па) троху працаваць;
в) грошай (у) абрэз, ляцець (на) сустрач, прыйсці (на) памяць.
Тэст № 3