integral
.pdfРешение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Сделаем замену переменной x = g(t) = sin t; |
t |
2 |
2 ; 2 |
(в силу условия |
||||||||
го |
|
; |
|
t |
|
g |
1 |
x |
arcsin x |
|
||
t |
2 |
|
|
|
||||||||
|
2 2 |
существует обратная функция |
|
= |
|
|
( ) = |
|
|
и кроме то- |
мы, очевидно, избавляемся от корня в подинтегральном выражении). Из формулы (4) следует
R
px2 dx
1 x2
R
=
sin2 t cos t dt
p
1 sin2 t
R
=
sinp2 t cos t dt = cos2 t
|
|
|
|
|
|
R sin2 t cos t dt |
R |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
= |
sin2 t dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos t |
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
j cos tj = cos t так как cos t |
|
0 при t 2 |
|
|
|
). Интеграл |
||
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||
R( |
cos |
|
t = |
> |
2 |
; |
2 |
|||||||
sin2 t dt |
|
|
|
|
|
формулы пониже- |
||||||||
|
|
|
|
|
вычисляем стандартным методом с помощью |
|
|
|
|
ния степени sin2 t = 12 12 cos 2t:
RR
sin2 t dt =
12 12 cos 2t
dt = 12
R
dt 12
R
cos 2t dt = 12t 14 sin 2t+C:
Получаем теперь, возвращаясь к старой переменной x
R |
x2 dx |
|
1 |
1 |
|||||
|
p |
1 x2 |
= |
|
2 |
arcsin x |
|
4 |
sin(2 arcsin x) + C: |
Учитывая, что
sin(2 arcsin x) = 2 sin arcsin x cos arcsin x =
p
p
2 sin arcsin x 1 sin2 arcsin x = 2x 1 x2;
получаем окончательно
R
x2 dx |
|
1 |
1 |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|||||||||
p |
|
= |
|
|
arcsin x |
|
|
xp1 |
x2 + C: |
|||
2 |
2 |
|||||||||||
1 x2 |
21
Аналогичено могут быть вычислены интегралы
R |
R |
R |
pp
1 x2 dx; x2 1 x2 dx;
pdx ; x2 1 x2
R
pdx
x4 1 x2
и так далее.
p
При наличии в подрбных задачах в подитегральной функции a2 x2 p
вместо 1 x2 рекомендуется замена переменной x = a sin t:
Пример. 2.9 |
dx |
|
|
R |
|
||
x2p |
|
: |
|
|
|
||
|
2 x2 |
Решение.
p
Положим x = g(t) = 2 sin t: Подинтегральная функция определена в объ-
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
для |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
[ |
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
единении двух интервалов p2; 0 |
|
|
|
0; p2 |
: При x |
|
|
|
p2; 0 |
считаем |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
полагаем t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
t |
|
|
|
; 0 |
; |
|
|
x |
|
|
|
|
|
0; p2 |
|
|
|
0; |
|
; замечая, что в обоих слу- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
чаях |
t = g 1 = arcsin |
x : |
По формуле (4) находим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
cos t dt |
|
|
|
|
|
|
R |
|
p |
|
cos t dt |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2p |
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
2 sin2 tp |
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 sin2 tp |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 x2 |
|
|
|
|
|
|
2 2 sin2 t |
|
2 cos2 t |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
R |
|
sin2 t |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 sin t |
|
|
|
|
|
|
|
2 p |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin t |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
1 |
|
|
|
dt |
= |
|
|
|
|
1 |
ctg t + C = |
|
|
|
1 |
|
|
cos t |
+ C = |
|
1 |
|
|
1 sin2 t |
+ C = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= |
|
|
|
|
1 q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C = |
|
|
1 q |
|
|
|
|
|
+ C = |
|
|
|
1 p1 x2 |
+ C: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 sin |
2 |
|
|
|
|
|
x |
|
p2 |
|
|
1x |
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arcsin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
sin arcsin p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
x |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Приведём другое решение примера 2.9, не использующее тригонометриче-
скую подстановку.
p
Пусть сначала x 2 0; 2 ; тогда
R
pdx
x2 2 x2
R
=
dx
q
x2 x2 x22 1
R
=
dx
q
x2jxj x22 1
R
=
dx
q :
x3 |
2 |
1 |
x2 |
22
Заметив теперь, что d x22 1 = x43 dx (и, следовательно, dxx3 = 14d x22 1 ), получаем:
R
dx
q
x3 |
2 |
1 |
x2 |
= 14
R
d |
|
2 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
1 2 |
|
|
|||||||
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
x |
|
1 |
= |
|
r |
|
1 + C = |
|||||
|
2 |
x2 |
||||||||||||
|
|
2 |
|
|||||||||||
|
2 |
|||||||||||||
qx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2r |
x2 |
|
|
|
|
|
2r |
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 jxj |
2 |
x |
||||||||||||||||||
= |
|
1 2 |
|
|
1 + C = |
|
1 |
|
|
2 x2 |
+ C = |
|
1 |
|
p2 x2 |
+ C = |
1 p2 |
x2 |
+ C: |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
При x 2 |
2; 0 нужно, повторяя выкладки, дважды заменить jxj на x |
(приобретая каждый раз множитель 1), что сохраняет прежнее выражение в ответе.
Пример. 2.10 |
|
|
dx |
|||
R |
|
|
||||
p4 |
|
(p |
|
+ 1) |
: |
|
|
|
|
||||
|
x |
x |
Решение.
p
Положим x = g(t) = t4; t > 0 (при этом t = g 1(x) = 4 x и мы избавляемся от обоих корней в подинтегральном выражении). По формуле (4) находим
R
dx p p
4 x( x + 1)
R
= 4
R |
4t3 dt |
R |
=t (t2 + 1) = 4
1 t2 + 1 |
dt = 4 |
||
|
1 |
|
R |
2 |
R |
t |
2 |
+ 1 |
1 |
|
t dt |
= 4 |
|
dt = |
|||
t2 + 1 |
|
|
|
t2 + 1 |
R |
dt |
|
|
|
|
|
|
dt 4 |
|
|
dt = |
t2 + |
1 |
p4 |
|
|
p4 |
|
|
|
x 4 arctg |
x + C: |
|||||
= 4t 4 arctg t + C = 4 |
|
Вычислить следующие интегралы:
23
47. |
R |
xp3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|||||
R |
2x + 3 |
||||||||||||||||
49. |
|
p |
x2 |
dx |
|||||||||||||
|
|
||||||||||||||||
R |
|
x+1 |
|||||||||||||||
51. |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
dx |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|||||||
|
R |
px+2 px |
|
|
|||||||||||||
53. |
x e2x2 dx |
||||||||||||||||
R |
|||||||||||||||||
55. |
|
|
1 |
|
|
|
dx |
||||||||||
|
|
|
|
|
4x |
||||||||||||
|
|
1+e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
R |
|
e px |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
57. |
3 |
|
|
|
dx |
|
|
||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
R |
|
px2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
59. |
|
p |
3x |
|
|
|
dx |
||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
x |
|||||||||||||
|
R |
|
|
1 9 |
|
|
|||||||||||
61. |
|
1 |
|
|
|
dx |
|
|
|||||||||
R |
cos x |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
63.tg x dx
65. |
R |
|||
1 |
dx |
|||
x ln x ln2 ln x |
||||
67. |
R |
|||
1 |
|
|
dx |
|
x(ln2 x+2 ln x+2) |
||||
69. |
R |
|||
1 |
|
dx |
||
(1+x2) arctg2 x |
R |
xp4 |
|
|
|
|
|
|||||||
48. |
x 1 |
dx |
|||||||||||
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
50. |
|
|
1p |
|
|
dx |
|||||||
|
x |
|
|
|
|
x |
|
|
|||||
R |
|
p |
|
|
|
2 |
|
|
|
||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
52. |
|
|
|
x |
|
|
|
dx |
|||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
R |
|
px+1 |
|
|
|||||||||
x2e x3 dx |
|||||||||||||
54. |
|||||||||||||
R |
|
ex |
|
|
|
|
|
||||||
56. |
|
e2x 1 |
dx |
||||||||||
R |
|
3x |
|
|
|
|
|||||||
58. |
|
|
|
|
x |
dx |
|||||||
|
4+9 |
|
|
|
|
|
|||||||
R |
2p |
|
|
1 |
|
|
|||||||
x |
|
|
|||||||||||
60. |
|
p |
|
|
|
|
dx |
||||||
|
x |
|
|
||||||||||
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
62. |
|
1 |
|
|
|
|
dx |
||||||
R |
sin x |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
64.ctg x dx
R |
p |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|||||
66. |
|
|
ln ln ln x |
dx |
||||
x ln x ln ln x |
||||||||
R |
|
|||||||
|
|
x3 |
|
|||||
68. |
|
|
|
|||||
|
|
|
dx |
|||||
x8+4x4+5 |
||||||||
R |
arcsin2 x |
|
||||||
70. |
p |
1 x2 |
dx |
24
R |
1+arctg2 |
x dx |
|
|
|
|
|
|||||||||||
71. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
1+x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
R |
x2+arctg4 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
73. |
|
1+x2 |
|
dx |
|
|
|
|||||||||||
R |
sin2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
75. |
4 |
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
R |
1+ln(x+p |
|
|
|
) |
|
|
|
||||||||||
1+x2 |
|
|
|
|||||||||||||||
77. |
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|||||||
1+x2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
79. |
sin 2x |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
R |
2+sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
81. |
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
||||||||
|
(3+sin x) |
|||||||||||||||||
2+sin x |
||||||||||||||||||
R |
|
(3+sin x+cos x) tg x dx |
||||||||||||||||
83. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|||
4+sin x+4 cos x+sin x cos x sin2 x |
||||||||||||||||||
R |
|
(6+sin x+cos x) ctg x dx |
||||||||||||||||
84. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|||
5+sin x 5 cos x sin x cos x+sin2 x |
||||||||||||||||||
R |
(2+x2+x4) arctg x dx |
|||||||||||||||||
85. |
|
x6+2x4+3x2+2 |
|
|||||||||||||||
R |
|
x2 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
87. |
|
2 |
dx |
|
|
|
||||||||||||
R |
(x2+4x+5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
89. |
|
2 sin x+5 |
|
|
|
|
dx |
|||||||||||
sin x cos x+5 |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
72. |
R |
1+arctg22 x dx |
|
||||||||
|
R |
1+x |
|
|
|
|
|||||
74. |
p1 x |
2 |
|
dx |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
||||||
|
R |
1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
76. |
cos x |
|
dx |
|
|
|
|
||||
|
3 |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R x+ln2(x+p |
|
|
) |
|
||||||
78. |
1+x2 |
dx |
|||||||||
|
|
p |
|
|
|
|
|||||
R |
|
1+x2 |
|
|
|
||||||
80. |
cos x+sin 2x |
dx |
|
||||||||
|
|
||||||||||
R |
2+sin2 x |
|
|||||||||
82. |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
x(ln2 x+2 ln x+2) |
|
86. |
q |
|
|
|
|
|
|
|
3 x2 x4 |
x6 arcsin2 x dx |
|||||
|
R |
|
|
|
|||
|
|
|
|
3+2x2+x4 |
|||
|
R |
|
|
|
|||
88. |
|
|
|
x2+1 |
dx |
||
|
(x2+2x+3)2 |
||||||
|
R |
|
|
|
|||
90. |
|
7 2 sin x |
|
dx |
|||
|
cos x sin x+7 |
|
|
25
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
91. |
x4+4x3+x2+2x+1 |
dx |
||||||||||||||||
R |
|
|
x4+x2+1 |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
93. |
3 sin 2x+2 cos2 x dx |
|||||||||||||||||
|
sin2 x+3 cos2 x+2 |
|
|
|
||||||||||||||
95. |
R |
1+x4 |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
x5+x13 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
97. |
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
p |
|
|
|
|
(x p |
|
|
)6 |
|
|||||||||
|
x2 1 |
x2 1 |
|
|||||||||||||||
99. |
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin 2x dx |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
3+sin4 x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
101. |
R |
|
cos |
x |
|
|
|
cos3 x |
dx |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
6 |
x |
|
|
|
|||||||||
|
R |
|
|
2+sin |
|
|
|
|
|
|||||||||
103. |
|
sin 2x(sin x+cos x) |
dx |
|||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||
R |
|
|
5+sin3 x cos3 x |
|
|
|||||||||||||
105. |
|
sin |
x |
|
sin3 x |
dx |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
3 |
x |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
7+cos |
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
92. |
|
2+sin 2x+sin2 x |
|
|
|
|
||||||||||||
2 sin2 x+cos2 x+1 dx |
||||||||||||||||||
94. |
R |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
x dx |
|||
3+cos x+sin 3x cos |
|
|
||||||||||||||||
|
R |
|
|
3+sin |
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||
96. |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
(p |
|
|
|
|
x)8p |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
x2+1 |
x2+1 |
|
|
||||||||||||||
98. |
R |
2 sin2 x |
|
2 |
2x |
dx |
||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
2+2 cos 2x sin |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
100. |
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
sin 2x dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
5+cos4 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
102. |
R |
x |
|
sin3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
sin |
|
6 |
dx |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
7+cos |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
104. |
R |
x |
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
cos |
|
|
|
3 |
|
dx |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
5+sin |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
106. |
R |
|
|
sin 2x |
|
|
|
|
dx |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
7+sin4 x cos4 x |
26
3Интегрирование по частям
Интегрирование по частям - один из основных методов вычисления неопределённых интегралов, часто используемый и особенно результативный в сочетании с заменой переменной и разнообразными искусственными приёмами интегрирования. Он заключается в преобразовании данного интеграла к виду
R |
R |
u(x) dv(x) (или коротко, |
u dv) и последующем сведении его вычисления |
R |
v du с помощью формулы |
к вычислению интеграла |
R |
R |
(5) |
u dv = uv |
v du |
R При этом функции u(x) и v(x) подбираютя так, чтобы интеграл v du на-
ходился как можно более просто. Что это часто удаётся сделать видно из
примеров.
|
R |
|
R |
Пусть, например, дан интеграл |
xex dx: Представив его в виде x dex |
||
и считая u = x; |
|
R |
R |
v = ex; замечаем, что интеграл |
v du = ex dx является |
||
табличным. По формуле (5) |
R |
|
|
R |
R |
|
xex dx = x dex = xex ex dx = xex ex + C:
RR
Аналогично, x cos x dx = x d sin x и (полагаем u = x; v = sin x) по формуле (5) находим:
R |
|
R |
|
R |
|
x cos x dx = |
x d sin x = x sin x |
sin x dx = x sin x + cos x + C: |
|||
R |
ln x dx; если u = ln x и v = x; формула (5) даёт: |
||||
Для интеграла |
|||||
|
|
R |
|
|
R |
R |
R |
ln x dx = x ln x |
x d ln x: |
||
R |
|
x |
R |
||
R |
|
x d ln x = x |
dx = x + C: Таким образом |
||
Здесь v du = |
|
|
1 dx = |
ln x dx = x ln x x + C:
Менее очевиден выбор функций u(x) и v(x) при вычислении методом ин-
R тегрирования по частям интеграла (1+x2)2 : Положим u = x (тогда du = dx).
27
|
|
R |
x2 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|||||||
Интеграл |
|
|
2 |
преобразуется к виду |
|
|
u dv; если dv = |
2 |
2 |
dx; следова- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
(1+x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1+x ) |
|
|
|
|
|
||||||
тельно, в качестве v(x) можно взять любую первообразную функции |
x |
|
: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1+x2) |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Вычисляя (с учётом x dx = 1 d(1 + x2)) интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1R d 1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
x dx |
|
|
= |
|
= |
1 |
|
1 |
|
|
+ C; |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
) |
2 |
|
|
2 |
|
1 + x |
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
(1 + |
|
|
) |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
выбираем, например, v = 21 |
1 |
|
: По формуле (5) получаем теперь |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1+x2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
R |
x2 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
1R |
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
= |
|
+ |
|
|
|
= |
|
|
+ |
|
arctg x + C: |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
(1 + x2)2 |
2 (1 + x2) |
2 1 + x2 |
2 (1 + x2) |
2 |
|
|
Ниже приводятся примеры на вычисление неопределённых интегралов, где используется (наряду с другими приёмами интегрирования) метод интегриро по частям.
Пример. 3.1
R ex ln (1 + ex) dx:
Решение.
Сделав замену переменной 1 + ex = t; получим
R |
R |
R |
|
ex ln (1 + ex) dx = |
ln (1 + ex) d (1 + ex) = ln t dt: |
|
R |
|
Вычисляя теперь ln t dt методом интегрирования по частям (это уже сделано выше), находим
R |
|
|
R |
ex ln (1 + ex) dx = |
1 + ex = t |
= |
ln t dt = t ln t t + C = |
= (1 + ex) ln (1 + ex) 1 ex + C:
Заметим, что ответ можно было бы записать в виде
R
ex ln (1 + ex) dx = (1 + ex) ln (1 + ex) ex + C;
включив постоянное слагаемое 1 в произвольную постоянную.
Пример. 3.2
R
(sin x + x cos x) ln x dx:
28
Решение. |
|
|
Заметив, что sin x + x cos x = (x sin x)0; положим u |
= ln x (следователь- |
|
но, du = 1 |
R |
(sin x + x cos x) dx = |
dx) и dv = (sin x + x cos x) dx: Так как |
||
x |
|
|
R |
|
|
(x sin x)0 dx = x sin x + C; то можно взять, например, v = x sin x: По формуле (5) получаем теперь
R
R
(sin x + x cos x) ln x dx = x sin x ln x
x sin x x1 dx =
R
= x sin x ln x sin x dx = x sin x ln x + cos x + C:
Пример. 3.3
R
x2 + x + 1 ex dx:
Решение.
Представив интеграл в виде |
R |
x2 + x + 1 |
dex и, считая u = x2 + x + 1 и |
||
v = ex; |
преобразуем его по |
формуле (5): |
|
||
|
|
|
|
R |
|
|
|
R |
x2 + x + 1 dex = x2 + x + 1Rex ex d x2 + x + 1 = |
||||
|
= x2 + x + 1 ex (2x + 1)ex dx |
|||
Аналогично, записав полученный интеграл в виде |
||||
|
|
R |
|
R |
|
|
(2x + 1)ex dx = (2x + 1) dex |
||
(теперь u = 2x = 1 и v = ex) проинтегрируем по частям ещё раз |
||||
R |
|
|
|
R |
x2 + x + 1 dex = x2 + x + 1 exR (2x + 1)ex dx = |
||||
= x2 |
+ x + 1 ex |
|
(2x + 1) ex + ex d(2x + 1) = |
|
|
R |
|
|
|
= x2 x ex + 2 ex dx = x2 x ex + 2ex + C = x2 x + 2 ex + C:
29
Пример. 3.4
R
2 ln x + x ln2 x ex
dx:
x
Решение.
Представим интеграл в виде суммы двух интегралов:
R
2 ln x + x ln2 x ex x
R
dx =
2 ln x |
+ ln2 x ex dx = |
x |
R
=
2 lnx x ex dx
R
+ln2 x ex dx
Подведя во втором из интегралов ex под знак дифференциала
RR
ln2 x ex dx = |
ln2 x dex |
и интегрируя его по частям (считаем u = ln2 x и v = ex), получим:
R
2 ln x + x ln2 x ex
x
R
dx =
2 lnx x ex
R
dx + ln2 x dex =
R
=
R
=
2 ln x |
R |
|
|
ex dx + ex ln2 x |
|
x |
|
2 ln x |
R |
|
|
ex dx + ex ln2 x |
|
x |
|
ex d ln2 x =
2 lnx x ex dx:
Таким образом приходим к соотношению
R
2 ln x + x ln2 x ex x
R
dx = ex ln2 x +
2 ln x
x
R
ex dx
2 lnx x ex dx: (6)
30