8. «System View» дестесін қолдана отырып сұлбаларды тұрғызу.

Енді «System View» дестесін қолданып, сұлбаны қарастыру қажет.

Кодердің кірісіне кодтық комбинация енгіземіз 10000………0. Және де элементтердің параметрлерін береміз.

Сурет 6 - Кодердің сұлбасы

Кілтпен басқарылатын сигнал 7-суретте келтірілгендей түрде болады.

Сурет 7 - Кілтпен басқарылатын, кіріс және шығыс сигналдары

Декодердың құрылымдық сұлбасы келесі түрде болады.

Сурет 9 - Декодердің сұлбасы

Сурет 10 - Декодердің шығыс сигналы

9. Т уақыт ішінде берілетін ақпарат көлемін анықтау

Ақпаратты тарату темпі деп аталатын Т уақыт интервалы ішінде ақпаратты беру керек болсын. Жауап бермеу критериясы t_отк - бұл Т уақыт аралығында жіберілетін түзетілмеулердің қосындысының ұзақтығы. Егер Т уақыт ішіндегі түзетілмеулер үзақтығы t_отк-дан асса, онда деректерді тарату жүйесі жауап бермеу қалпында болады.

Сондықтан, Т_пер - t_отк уақыт ішінде С, бит пайдалы ақпарат беруге болады. Таңдалған код параметрлерін ескере отырып

W=R*В*(Т_бер-t_отк). (7)

Мұндағы R - циклдық коданың таңдалатын параметрлері үшін ең үлкен салыстырмалы өткізу қабілеті.

Берілгені:

R = 0.894, В=1200 бод, Т_бер=380 сек., t_отк=60 сек., L=5200 км

W=0.894·1200· (380 - 60) = 343296 бит.

10. М шоғырландырғыштың сыйымдылығын анықтау

(8)

(9)

(10)

t_p - сигналдың байланыс арнасы бойынша таралу уақыты, с;

t_k – n разрядтардан тұратын кодалық комбинацияның ұзақтылығы, с;

(8),(9) және (10) формулаларды пайдаланып, келесілерді есептейміз:

11. Негізгі және айналма деректерді тарату арналарының сенімділік көрсеткіштерін есептеу;

Жинақтаушы сыйымдылық көрсеткіші:

(11)

(11) формуланы қолданып:

12. Қазақстан республикасының географиялық картасынан бір-бірінен l км-де орналасқан пукттердің магистралін таңдау

Мен екі қаланың арасындағы ұзындық 500-1000 км аралығында болатын, жалпы ұзындығы 4700-ге км жуық магистраль жобаладым. Бұл келесі бөліктерден тұрады.

Қызылжар мен Астана – 500км, Астана мен Өскемен – 1000 км, Өскемен мен Алматы – 1000 км, Алматы мен Шымкент – 700 км, Шымкент пен Кызылорда – 500 км, Кызылорда мен Актобе – 1000 км.

Сурет 11 – Қазақстан жерінің картасы

Қызылжар – 0 км, Астана - 500 км, Өскемен – 1000 км, Алматы – 1000 км, Шымкент – 700 км, Кызылорда – 500 км, Актобе – 1000 км,

13. Жүйе жұмысының уақыттық диаграммасын тұрғызу

Жүйе жұмысының уақыттық диаграммасын салу үшін келесі мәндерді есептеп алу керек. Мысалы h комбинациялар саны, яғни қате табылған соң қабылдағыш қатесі бар комбинацияны өшіреді де, h комбинацияға блокталып қалады (яғни h келесі комбинацияларын қабылдамайды), ал таратқыш қайта сұрау сигналы бойынша h комбинацясын қайталайды. Мұндай жүйелер блокталып қалатын шешуші кері байланысы бар деп аталады. Бұл жүйелер кодалық комбинациялардың тәртібін сақтай отырып үздіксіз таралуын қамтамасыз етеді. Сонымен жинақтауыштың сыйымдылығы

немесе (12)

мұндағы t_ож= 2t_р+t_ан+t_ос+t_ак

Бірақ h бөлшек сан бола алмағандықтан, онда h келесі формула бойынша табылады.

(13)

мұндағы Е(а)- а-ның бүтін бөлігінің символы, ал t_бл=nt₀ тең.

Сонда t_ож= 2t_р+t_ан+t_ос+t_ак= 2*0,065+2*0,2125+0.10625=0.66125;

Сурет 12 – Жүйе жұмысының уақыт бойынша диаграммасы

ҚОРЫТЫНДЫ

Электробайланыстағы телекоммуникация желілерінің дамуы дискретті хабар берудің ролін және мәнін жоғарлатты. Осыған байланысты оқытылып жатқан «Цифрлық байланыс технологиялары» атты пәннің маңызы біз үшін зор. Бұл пәннің мақсаты цифрлық сигналдарды берудің, қазіргі заманға сай ғылыми негізін және цифрлық байланыс технологияларының жағдайын, цифрлық жүйелерінің берілуін және өңделуінің іске асу шекарасы және мүмкіндіктері болып табылады.

Курстық жоба аппарат көзі мен ақпаратты қабылдаушы арасындағы күре жолда деректерді беруді жобалауға арналған. Күре жолда деректердің берудің сапасына, деректердің берілу тұрақтылығы және сенімділігі бойынша өте үлкен талаптап қойылады, сондықтан коммутацияланбайтын күре жолда деректерді беруді жобаланады. Курстық жобада ақпараттық және қабылдау арасындағы деректерді таратудың орташа жылдамдықтағы күре жолы жобаланды. Таратудың дұрыстығын жоғарылату үшін, үздіксіз берілісі және қабылдағыш тұйықтағышы бар шеуші кері байланыс жүйесі қолданды, құрастырушы полином түріне қарай кодер және декодер сұлбалары тұрғызылды, әрі дұрыстығы «System View» дестесі арқылы тексерілді, Қазақстан республикасының географиялық картасы бойынша магистраль таңдалды, жүйе жұмысының уақыт бойынша диаграммасы тұрғызылды.

дискретті хабар тарату жүйесіндегі берудегі артықшылығын алып тастау есебін кодер көзі орындайды, ал қабылданған хабарды қалпына келтіруді – декодер көзі орындайды.

Кодер және декодер арнасын үзіліссіз байланыс арнасымен сәйкестендіру мақсатында ереже бойынша беру және қабылдауға қосылатын, сигнал түрлендіргіш құрылғысы пайдалдық. Жеке жағдайда – модулятор және демодулятор. Сигнал түрлендіргіш құрылғысы байланыс арнасымен бірігіп дискретті арна шығады.

Әдебиеттер тізімі

1. Скляр Б.Цифровая связь. Теоретические основы и практическое применение: 2-е изд.- М.: Издательский дом «Вильямс», 2003.

2. Прокис Дж. Цифровая связь. Радио и связь, 2000.-797с.

3. А.Б. Сергиенко. Цифровая обработка сигналов: Учебник для вузов. - М., 2002.

4. Фирменный стандарт. Работы учебные. Общие требования к построению, изложению, оформлению и содержанию. ФС РК 10352-1910-У-е-001-2002. - Алматы: АИЭС, 2002.

5. Шварцман В.О., Емельянов Г.А. Теория передачи дискретной информации. - М.: Связь, 1979. -424 с.

6. Передача дискретных сообщений / Под ред. В. П. Шувалова. - М.:Радио и связь, 1990. -464 с.

7. Емельянов Г.А., Шварцман В.О. Передача дискретной информации. - М.: Радио и связь, 1982. - 240 с.

8. Пуртов Л.П. и др. Элементы теории передачи дискретной информации. - М.: Связь, 1972. - 232 с.

9. Колесник В.Д., Мирончиков Е.Т.. Декодирование циклических кодов.- М.: Связь, 1968.

10. Жанқозы Ә.Ж., Чежимбаева Қ.С. Цифрлық байланыс технологиялары. Курстық жобаны орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар.- Алматы, 2007.

11. Жанқозы Ә.Ж., Чежимбаева Қ.С. Цифрлық байланыс технологиялары.Оқу құралы.- Алматы, 2006