4. Кодалық комбинациядағы үйлесімділікті тексеруші разрядтың санын аңықтау.

Кесте - 2. Циклдік коданың оңтайлы параметрлері

m	R	n	r	k
5	0.668	31	10	21
6	0.806	63	10	53
7	0.872	127	11	116
8	0.894	255	11	244
9	0.888	511	12	499
10	0.857	1023	13	1010
11	0.797	2047	13	2034
12	0.701	4095	14	4081

5. Құрастырушы (тудыратын) полином g(х) түрін таңдау.

Құрастырушы полиномның r деңгейін келтірілмейтін полиномдар кестесінен табамыз (осы әдістемелік нұсқаудағы А қосымшасы).

Менде сынақ кітапшасының номері 063442 – ге тең, сондықтан r=11 тең мәндердің ішінен біріншісін таңдаймын. Ол мен үшін g(x)= х¹¹+х²+1 полиномын сәйкес келеді.

6. Таңдалған g(х) үшін кодердің сұлбасын тұрғызу және оның жұмысын түсіндіру.

Құрастырушы полином

g(x)=х¹¹+ х²+1

ғ) Кодер шығысында жұмыс істелуі келесідегідей режимдермен сипатталады:

а) ақпараттық топтың k элементінің қалыптасуы және х^rт(х) ақпараттық тармақтың g(х) құрастырушы полиномға бір уақытта бөлінуі кезінде, бір бөлінгеннен кейінгі r(х) қалдықты алу мақсаты;

ә) кодер шығысында х^rт(х) ұяшықты бөлу сұлбасынан оларды санау жолымен бақыланған r элементін қалыптастыру.

Кодердің құрылымдық үлгісі 4-суретте көрсетілген.

Кодердің жүмыс циклының өткізгіштігі n=255 бірлік элементі п тактісін құрады. Тактілік сигнал тарату өткізгішімен қалыптастырылады. Ол үлгіде көрсетілмеген.

Кодер жүмысының бірінші режимі к= 244 тактіден тұрады. Бірінші такті импульсінен Т триггері тік шығысына «1» сигналы, ал инверсті болып - «0» сигналы орын алады. «1» сигналымен 1 және 3 кілттер ашылады (И-логикалық сүлбалар). «0» сигналымен 2 - кілт жабық болады. Осы қалпында триггер мен кілт к+1 тактісінде, яғни 245 тактісінде орналасады. Осы уақытта кодер шығысына 1 - ші ашық кілтінен 244 бірлік элементті к=244 болып ақпараттық топ өтеді. Бір уақытта 3 ашық кілттен х^rт(х) ақпараттық элементтер, g(х) көпмүшесіне бөлетін құрылғыға келіп түседі.Бөлу тексергіш разрядтар санына тең ұяшық санды жылжығыш регистрмен орындалады. Осы қарастырылған жағдайда ұяшық саны r=11 болады. Құрылғыдағы қосқыш саны нөлдік емес g(х) теріс бірлік мүшесінің санына тең. Біздің оқиғада қосқыш саны төртке тең. Қосқыштар нөлдік емес g(х) ұяшық мүшесінен кейін орнатылады. Барлық келтірілмейтін полиномдар х° = 1 мүшесін қолдағаннан соң, осы мүшеге қатысты қосқыш 3 кілтінің алдына орнатылған (И логикалық үлгі).

к=244 тактісінен кейін бөлу қүрылғысында r(х) бөлу қалдығы жазылады.

к+1=245 тактілік импульс әсерінен Т триггер өзінің халін өзгертеді: инверсті шығысында «1» сигналы, ал тігінен «0» сигналы пайда болады. 1 және 3 кілт жабылады, ал 2 кілт ашылады. Қалған г=11 такті бөлу қалдығының элементі 2 кілттен кодер шығысына, үлкен разрядтардан бастап түседі.

Cурет 4 - Кодердің құрылымдық сұлбасы

7. Таңдалған g(х) үшін декодердің сұлбасын тұрғызу және оның жұмысын түсіндіру.

Декодер сұлбасының жұмыс істеуі (2.3-сурет) келесі түрге келтіріледі. Р(х) полиномын көрсететін, қабылданған кодалық комбинация декодалайтын регистр мен k ұяшығы бар буферлік регистр ұяшықтарына бірдей келіп түседі. Буферлік регистрдің ұяшықтары, «жоқ» логикалық сұлбалар арқылы өткізетін өзара байланысты, «1» сигналды бірінші кірісінде және екіншісінде- «О»-ді өткізеді (бұл кіріс дөңгелекпен белгіленген). Буферлік регистр кірісіне кодалық комбинация «ЖӘНЕ» сұлбасы арқылы келіп түседі. Бұл кілт Т триггер шығысының бірінші тактілік импульсімен ашылып, к+1 тактілік импульсімен жабылады. Осылайша тактіден кейін элементтердің ақпараттық тобы буферлік регистрге жазылады. «ЖОҚ» сұлбасы регистрді толтыру режимінде ашық болады, өйткені «ЖӘНЕ» кілтінен екінші кірістеріне кернеу келіп түспейді.

Бір уақытта декодалайтын регистрде барлық такті ішінде кодалық комбинацияны бөлу жүріп жатады. Егер бөлу нәтижесінде нөлдік қалдық болса - синдром g(х)=0, онда келесі тактілік импульстер ақпараттық элементтерді декодер шығысына жазып алады.

Қабылданған комбинацияда қате табылған жағдайда синдром g(х) нөлге тең болмайды. Бұл n-ші тактіден кейін декодалайтын регистр үяшығы болмағанда біреуінде «1» жазылады деген сөз. Бұл жағдайда «НЕМЕСЕ» сүлбасының шығысында сигнал пайда болады.

Сурет 5 - Декодердің құрылымдық сұлбасы.