57. Қазақстан Республикасындағы мал шаруашылығы саласының дамуы.

Мал шаруашылығы — ауыл шаруашылығының мал өнімдерін өндіру үшін мал өсірумен айналысатын саласы. Мал шаруашылығы халықты азық-түлікпен (сүт, май, ет, т.б.) жеңіл және тамақ өнеркәсіптерін шикізатпен (жүн, тері, ет өнімдері қалдықтары, т.б.) ауыл шаруашылығы өндірісін күш-көлік (ат, өгіз, түйе, т.б.) және тыңайтқышпен қамтамасыз етеді. Мал шаруашылығы өнімдері мен оның қалдықтарынан мал азықтары (майы алынған сүт, ет-сүйек және сүйек ұндары, т.б.), дәрі-дәрмектер мен биологиялық белсенді (активті) заттар (емдік сарысулар, гормонды қосылыстар, т.б.) алынады. Мал шаруашылығы салаларына сиыр, қой, ешкі, жылқы және түйе шаруашылықтары жатады.

Етті шаруашылық салаларын қанағаттанарлықсыз дамытудың маңызды мәселелері болып табылады:

4. Тұрғындардың төмен өнімді жеке қосалқы шаруашылықтарында 80% астам ІҚМ бас санының шоғырлануы. Нәтижесінде , тек жеке мұқтаждықтар үшін өнім өндіруге тиіс мамандандырылмаған ауылшаруашылық кәсіпорындар, ал расында үй шаруашылықтары нарықтағы ет өнімінің негізгі жабдықтаушылары болып қалыптасты;

5. Шаруашылықтың барлық дәрежелеріндегі ІҚМ төмен ет өнімділігі ( тірі салмақтағы сойыста алынған ІҚМ дара массасының шығуы 52%.²құрайды);

6. 2010 жылғы 1,9% деңгейіндегі ІҚМ-ның ортақ мал санынан етті бағыттағы асыл тұқымды малдың төмен еншісі жіберілмейді. Қорытындысында малдардың жоғары өнімді ет жыныстарының шамалы саны арқасында өндіріске негізінен жас төл және сүт жыныстарының жарамсыз мал еттері жүреді.

Асыл тұқымды малдың тұқымдық құндылығы, тектік әлеуеті, өнімділігі зауыттар мен шаруашылықтар, аттестатты асыл тұқымды орталықтармен берілген асыл тұқымды куәлігімен расталады.

Тауарлық ауылшаруашылық өндірісіне тұқымдық малды беру кезінде оның асыл тұқымды шежіресі іс жүзінде бөлінеді, себебі, тұқымдық құндылығына қарамастан берілген малдың жемісі оның иесі «асыл тұқымды» мәртебесіне иеленбейтін шаруашылық болғандығына байланысты толықтай «асыл тұқымды» мәртебесін жоғалтады. Сәйкесінше, оған мемлекеттік қолдаудың шаралары таратылмайды, бұл тұқымдық процесстің қатысушыларын теңсіз шарттарға қояды және тұқымды жақсарту жұмысының әрі қарай дамуына жеке меншік иелерінің қызығушылығын жоғалтуды ілестіреді.

7. Жемдеуді қанағаттандырмайтын ұйым ( шаруашылықтың барлық дәрежелерінде еттің сойыс үшін жүзеге асырылатын ІҚМ орташа тірі салмағы 300 кг³құрайды).

58. Агрокешенді дамытудағы топырақтың алатын орны.

Аграрлық секторда топырақ ресурстарының маңызы. Топырақ. Топырақтың табиғи ландашфаттар мен экожүйелердегі маңызы зор, оны жекелеген экожүйе деп қарастыруға болады. Топырақтану ғылымының негізін салушылардың бірі В.В.Докучаев ХХ ғ басында топырақты өзіне тән өзара байланыстары, тіршілік ету заңдылықтары мен өзін - өзі реттеуге қаблиетті табиғи – тарихи дене деп қарастырады, топырақтың планетаның тарихы мен тау жыныстармен, климатымен, өсімдіктерімен, тығыз байланысты болатындығын атап көрсеткен. Тау жыныстарының топыраққа айналу процесінің аса бір маңызды және жалпы құблысы құрлықтың бүкіл бетін жауып жатқан гумустық қабаттың түзілуі болды. Бүл қабат топырақтың ең белсенді бөлігі болып саналады. Топыраққа ең алғаш рет М.В.Ломоносов ғылми анықтама берді, ол:топрақ түзілу процесі құнарлық түзіле жүретін өсімдіктер мен тау жыныстарының арасындағы ұзақ өзара қарм – қатынас деп көрсетті. Топырақ ресурстары жер бетіндегі тіршілікке қажетті ең маңызды алғы шарттардың бірі болып табылады. Алайда оның шын мәніндегі маңызы мен рөлін өз дәрежесінде бағалай алмай келеміз. Топырақ биосфераның компоненттерінің бірі ретінде адам, жануарлар мен өсімдіктер үшін биохимиялық орта болып саналады, ол энергетикалық симдылығы жоғары, топырақ биотасы мен адамдар арасындағы тікелей және жанама әсерлерді тепе – теңдікте сақтап түра алатын өздігінен тазару процестерінің механизмдерінің аса маңызды резерві болып табылады.