Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Тэма 5.doc
Скачиваний:
24
Добавлен:
19.03.2015
Размер:
93.18 Кб
Скачать

Лексiчны мiнiмум Прырода. З’явы прыроды. Каляндар2

Гай — роща, сажалка (ставок) — пруд (запруда), плыткi — неглубокий (мелководный, мелкодонный), глыбозны — очень глубокий, крынiца — источник, ручай — ручей, цурок — струя, хваля — волна, вадаспад — водопад, вiр — водоворот (омут), саланец — соленое озеро, плёс (шырокая водная прастора мiж астравамi) — плес, роўнядзь — водная гладь, глеба — почва, землятрус — землетрясение, пячора — пещера, цяснiна — ущелье, лагчына — впадина (ложбина), сцежка — тропинка, пярэсмык — перешеек (прогалина), пярэспа — песчаная коса, выспа — песчаный остров, выдма — дюна (бугор), узвышша — возвышенность, узбярэжжа — побережье, строма — обрыв (крутой склон; бурное место в реке; перпендикулярно), рэха (пошчак) — эхо (трель), паводка — половодье (наводнение), поплаў — заливной луг, краявiд — пейзаж, пярэсты (стракаты) — пестрый, далягляд — кругозор (о пространстве), кругавід — горизонт, смуга — дымка, засценьвацца — затягиваться дымкой, вусцiш (цiшыня, цiша) — тишина (тишь), аблачынка — облачко, хмара — туча, навальнiца — гроза, грымоты — раскаты грома, пярун — удар грома, гром (каб цябе пярун выцяў — разрази тебя гром), градабой — град, маланка (блiскавiца, свiгавiца, зiгавiца) — молния, золак (свiтанак) — заря (рассвет), сполах — отблеск молнии / зарница (северное сияние), выблiск — вспышка (мгновенный яркий свет), прахалода — прохлада, адхланне — долгожданная прохлада (отдохновение), спёка (спякота, гарачыня) — жара (зной), прыпар — жара / горячая пора, апоўдзень — полдень, адвячорак (прыцемак) — сумерки, апоўнач — полночь, адлiга — оттепель, калюга (лужына) — лужа, камяк — ком и клок, глыж(ак) — ком иссохшей глины и валун, каменне (камянi) — камни, камянiца — каменистая почва (каменный или кирпичный дом, сарай), крушня — куча камней, заранка — заря, зорка — звезда, глей — ил, глёўкi — вязкий (липкий), мылец — илистый слой песка, вапна — известь, жвiр — гравий, залева — ливень, вясёлка — радуга, iмжа — изморось, намаразь — изморозь, шэрань — иней, золь — сырость, золкi (волкi, вiльготны) — сырой (влажный), слота — слякоть, пляга — слякоть (стихийное бедствие), пляжыць — уничтожать (сечь, больно бить), сумёт (сувей, гурба, гура) — сугроб, цалік — целина (таксама і снежная), завiруха (завея, кудаса) — метель (вьюга, пурга), вiхура — вихрь (вьюга, буран), крыга — льдина на воде, лядзяк — лед на земле (сосулька), лядзяш(ка) — сосулька, лядзянка — каток (доска для катания), ледавiк — ледник, аблiваха — гололедица, вырай — теплые края (стая перелетных птиц), адзiмак — весенние заморозки, напрадвеснi — ранней весной (на исходе зимы), сiвер — северный ветер, сухавей — сухой ветер, глiца — весенний ветер, знiчка — падающая звезда, сузор’е — созвездие, квадра — фаза, месяц — луна, маладзiк — новолуние, поўня — полнолуние, ветах — ущербная луна (у апошняй квадры, на зыходзе), узлесак — опушка, кудзерка — небольшой участок леса среди поля (рощица), яр — ров, ляда — место вырубки леса, хлуд — мелкий хворост, лоўж — куча хвороста, кустоўе (хмызняк) — кусты.

Студзень, люты, сакавiк, красавiк, травень (май — сёмушная зелянiна), чэрвень, лiпень, жнiвень, верасень, кастрычнiк, лiстапад, снежань; паравiны года — поры года, пярэкрут — бабье лето, зiмка (зiмачка, зiмiца, зiмухна) — зимушка, зiмна — холодно, узiмку, увесну, улетку, увосень, зранку, удзень, увечары (упрывечар), уночы (уначы), штолета, штомесяц, штодня.

1 Дзеля найлепшага засваення дадзенай тэмы дадаткова варта карыстацца дапаможнікам А. Каляды “Беларускае літаратурнае вымаўленне. Практыкум па дыкцыі і арфаэпіі” (Мн., 2006), у камплект якога ўваходзяць 3 дыскі з запісамі ўзорнага вымаўлення ў выкананні аўтара.

2 Пазнаёміўшыся на занятках з гэтым і наступнымі лексічнымі мінімумамі, засвойце іх з дапамогай самадастатковых лінгвістычных гульняў (да прыкладу, “снежная гурба” і іншыя). На кожную тэму складзіце тэкст (апісанне, апавяданне, разважанне; дыялог, палілог; верш).

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]