Ierum Marcus verba non retinet:” Subito anseres deae clamant et Romanos fessos excitant. Statim Manlius, primus Romanorum, advolat et barbaros necat”.

Cornelius: “Bonus es, Marce; facta praeclara Romanorum antiquorum non ignoras.”

ROMA MAGNA, ROMA AUREA, ROMA SUPERBA, ROMA AETERNA.

а) Розкрийте дужки і вставте слова у реченні: 1. Arae templa fori ornant (altus, praeclara). 2. Romani auxilio deorum miseriam superant (firmus, aeternus). 3. Gratia domini servos excitat (iustus, novus). 4. Quis copiam bestiarum non libenter spectat (magnus, mirus)?

б) Заповніть пропуски словами , поданими у дужках:1. Elephanti nos terrent, si ... sunt (ferus). 2. Rusticus non iam laborat, quia ...est (fessus). 3. Aqua nos delectat, si...est (clarus). 4. Fabulae filio placent, quia ... non sunt (notus). 5. Dominus servos laudat, nam...est (iustus).

в)Поставте питання до речень: 1. Forum Romanum clarum est. 2. Templum clarum oppidi antiqui parvum est. 3. Consilium amici novi bonum et iustum est. 4. Murus aedificii praeclari magnus et altus est.

г) Утворіть речення: 1. Serva, domina, villa i fessus, superbus, antiquus.

2. Campus, dominus, magnus, bonus, notus, sunt.

Словник:

novus,a,um -новий antiquus,a,um –старий clarus,a,um - відомий, ясний

praeclarus,a,um - блискучий, величний firmus,a,um - міцний, надійний

altus,a,um - високий, глибокий magnus,a,um - великий ,

parvus,a,um - маленький iustus,a,um - справедливий

superbus,a,um - гордий bonus,a,um - добрий

malus,a,um - поганий cuncti,ae,a – усі

multi,ae,a - численні, багато summus,a,um - найвищий, верховний

notus,a,um - відомий, знайомий mirus,a,um -дивний

ferus,a,um -дикий fessus,a,um –втомлений

primus,a,um - перший aeternus,a,um -вічний regina - цариця

sapientia - знання, мудрість numerus - число saxum -скеля

factum – вчинок studium - старанність enim -бо olim -колись

Romanus -р имлянин Capitolium - Капітолій Iuno –Юнона

Minerva – Мінерва Galli - галли Manlius - Манлій

LECTIO –12

1. Servi villam intrant. Etiam servae in villam properant.

2. Nam Publius a (ab) foro ad villam remeat.

3. In atrio villae artificia praeclara sunt; ibi etiam statuae sunt.

4. Multi Publium propter magnam sapientiam laudant.

1. Римські вулиці.

Cornelius et Marcus per viam Romae ad portam Appiam properant. Nunc ad portam stant.

Cornelius: “Post tergum tecta romae sunt, ante oculos via Appia, regina viarum, est. Iuxta viam monumenta Romanorum clarorum vides. Monumenta non intra muros, sed extra muros sunt.”

Ante muros carros rusticorum vident. Rustici frumentum et alias copias ad forum portant.

Postea avunculus cum Marco ante portam Flaminiam stat. Campi lati sub oculis sunt. Multi rustici a foro in vicos remeant.

Nunc Cornelius de via Flaminia narrat: “Via Flaminia est via antiqua a Roma ad oppidum Ariminium...”Subito rusticus quidam clamat: “Adeste mihi!” Statim Cornelius: “Quid clamas, rustice?” Rusticus: “Rota carri fracta est. Carrum vix teneo.”

Sine mora Cornelius et Marcus advolant. Avunculus cum rustico carrum tenet, Marcus e villa vicina fabrum advocat.

Brevi carrus refectus est. Tum rusticus:” Gratiam vobis debeo. “Sed Cornelius: “Tace, rustice! Cunctis adesse soleo.”

а) Заповніть пропуски: 1. Carrus post vill...(edifici..., hort...,) est. 2. Statuae intra et extra templ...sunt. 3. Iuxta statu...(mur...) puellae amicas vident. 4. Marcus per Rom...ad port...Appi... properat.

б) Поставте питання:1. Servi simulacrum ad templum portant. Servi simulacrum in templum portant. 2. Dominus per oppidum properat. Dominus convivas cena delectat.

в) Допишіть відмінкові закінчення:1. Cum amic...ex oppid... in campos et ad fluvium properamus. 2. In camp...nos delectamus sine cur... 3. Rustici a camp... frumentum in vill... portant et bestias cib... et aqu.... curant. 4. Cornelius nobis de oppid... clar... et de mult... terr...narrat.

г)Розкрийте дужки, поставивши слова у відповідному відмінку: 1. Captivi in (campus, via, hortus) laborant. 2. Legionarii in (aedificium, campus, fluvius, arena) properant. 3. Filiae in (vicus, insula, atrium) sunt.

д) Розкрийте дужки і підставте слова замість Paer (villa, aedificium, forum) ad arenam properat.

Словник:

via - дорога, вулиця porta -брама, хвіртка

mora - зволікання, затримка tergum - спина

monumentum - пам’ятник frumentum - хліб,

alius,a,um -інший, -а, -е latus,a,um - широкий

vicinus - сусід adesse - бути присутнім, допомагати

abesse -бути відсутнім advocare - прикликати

vix -ледве brevi -скоро, невдовзі

via Appia - Аррієва дорога via Flaminia -Фламінієва дорога Ariminum - Аріміній

LECTIO –13

1. Quis Marcus puerum ignorat? Marcus puer laetus est.

2. Non semper libri Marcum delectant.

3. Syrus miser est. Vita Syri misera est.

4. Crebrae curae servos vexant.

1. Доля раба - сірійця.

Davus: Cur nunquam laetus es, Syre?

Syrus: Mirum non est: Patriam, familiam, imprimis liberos teneros desidero. Fortuna mihi aspera est.

Davus: Narra mihi, vir miser, de misera vita tua!

Syrus: Syria mihi patria est. Cuncti in patria laeti sunt; ibi libenter laborare solent. Ego faber sum. Ut rustici agros curant, ita nos fabri tecta aedificamus. Ante multos annos ad oram Syriae villam pulchram muro circumdabamus. Subito unus ex fabris clamat: “Ecce piratae”. Cuncti fuga se dant, me miserum autem et amicum piratae captant. Clamamus: “Adeste nobis, amici! Liberate nos miseros, viri boni!” Sed statim magister navigii ministris imperat: “Vinculis ligate fabros!” Num viri feri nos in terram alienam portant. Multa et magna pericula nos terrent. Postremo Publius me parva pecunia parat? Amicum autem aegrum repudiat.

Nunc Syrus lacrimas non iam retinet.-

Postea Publius servo misero, sed integro dextram dat: “Te manu mitto; non iam servus es, sed liber.” Nunc Syri laetitia magna est.

а) puerum liberum; fabri firmi; magistro aegro; viros claros; libri pulchri; minister bone; agris novis.

б) 1. Amicus (vir) bonus Marco (puer laetus) dexteram dat. 2. Tum Marcum (puer tener) pecunia donat. 3. Marcus amico (vir bonus) gratiam debet. 4. Gratia Marci (puer) amicum (vir) bonum delectat.5. Magnus numerus amicorum (minister) bonorum (integer) templum intrat. 6. Multa artificia (creber) in templis sunt. 7. Servi (minister) convivis (puer et vir) cibum parant. 8. Dominus servos (minister et faber) laudat. 9. Servi in hortis novis (pulcher) et in magnis campis (ager) laborant. 10. Postea cibi cunctos (vir, minister, faber, puer) delectant.

в) ...........cura i curo

dono, ceno, pugno, curo, impero, capto, miser, liber.

г)vito, vita (2), ira, ara, para, pare, placa, place, orna, onera, ora, ager, aeger, asper, oppugnare, expugnare; donare, dare; ferus, fessus, firmus; magnus, malus, mirus, latus, laetus.

д) bestia, figura, forma, fortuna, patria, arena, gloria, fuga, miseria.

Amica, serva, statua, mensa, lacrima, rapina, terra, vita.

Ampo, foro, animo, atrio, barbaro, alto, numero, muro, simulacro, rustico, primo, monumento.

Amico, servo, (h)orto, dolo, vico, superbo, noto, sinistro.

Словник

Puer- хлопчик, дитина vir – чоловік, воїн liberi- діти

miser,a,um- бідний, нещасний tener,a,um - ніжний, юний

asper,a,um – суворий, жорсткий liber,libri – книга

faber,fabri – ремісник ager,agri – поле magister,magistri - вчитель

minister,ministri – службовець, слуга creber,bra,brum- частий

aeger ,gra,grum- хворий pulcher,chra,chrum- гарний

integer,gra,grum – недоторканий, чистий dexter,xtra,xtrum -правий

sinister,stra,strum- лівий fortuna - щастя, доля vita - життя

ora – узбережжя lacrima- сльоза annus – рік

vinculum – ланцюги, кайдани periculum – небезпека

laetus,a,um – веселий, радісний unus – один

alienus,a,um- чужий circumdare- оточувати

numquam – ніколи imprimis - насамперед

LECTIO –14

1.Vicino multi libri sunt. Marcus libros vicini spectat.

2. Vicinus: “Placentne tibi libri mei?” Marcus: “Mihi libri tui placent.”

3. Vicinus: “Libros poetarum clarorum amo. Saepe studio litterarum me do.”

1. У корчмі.

Hic rusticos et nautas laetos videmus. Nonnumquam etiam servi Graeci hic vino se complent et carmina poetarum Graecorum cantant.

-Iam copiae nostrae, ut amici mei narrant, Germanos, viros superbos, magna audacia debellant. Nemo armis nostris obstat semperque nobis victoria est; dei enim nostros adiuvant.

-Quis Germanorum facta ignorat? Summa audacia patriam suam servare student; nam suos et sua amant.

-Non audacia pugnant Germani, sed dolo et insidiis nostros superare in animo habent.

-Cur vos Romani Germaniam oppugnatis? Quid ibi quaeritatis?

-Magna est Germanorum ferocia. Villas nostras, oppida nostra, castra nostra delent.

-Vestram avaritiam magis timeo quam Germanorum ferociam. Romani cunctas terras expugnare? Cunctos populos placare, cunctorum divitias sibi parare temptant. Cur vestro imperio cuncti parere debent?