Implorare, impetrare, imminere, implere, impendere?

д)certus, pius, mortalis, gratus,firmus, amicus, .........insignis.

є)1. Cur Oenamus iuvenes filia prohibebat? 2. Quid palam nuntiavit? 3. Cur multi iuvenes mortem obierunt? 4. Cur Pelopi certamini interesse placuit?

ж)MALI PRINCIPII MALUS FINIS.

TEMPORA MUTANTUR, NOS ET MUTAMUR IN ILLIS.

GAUDIA PRINCIPIUM NOSTRI SUNT SAEPE DOLORIS.

CITO IGNOMINIA FIT SUPERBI GLORIA.

NIL MAGIS AMAT CUPIDITAS QUAM QUOD NON LICET.

QUOD LICET IOVI, NON LICET BOVI.

MANUS MANUM LAVAT.

LECTIO –51

1. Multos annos Tantalus honestus et felix erat.

2. Honeste et feliciter regnavit.

3. Apud inferos magnos labores fortiter et constanter sustinet.

4. Omnes labores magna (cum) virtute sustinet.

1. Їзда на колісниці не на життя, а на смерть.

Pridie certaminis Pelops ad maris litus iit et magna voce oravit: “Neptune, oro te suppliciter: Si tibi quoque Veneris dona grata sunt, ades mihi, ne misere et turpiter peream. Da, ut regi victoriam filiamque fortiter ex – torqueam!” Neque frustra imploravit. Deus enim benigne respondit statimque ex undis currus aureus et equi albi emersi sunt. Ac Pelops tali dono valde delectatus celeriter ad domum regiam properavit regemque audacter ad pugnam provocavit. Oenomaus autem, quamquam vehementer territus est, cum Neptuni equos videret, certamen non negavit.

Iam pelops animo laeto per campos currit, iam arx Corinphi ante oculos st. Subito autem rex magna celeritate advolat iuvenique acriter instat. Ac profecto eum aequo animo necavisset, nisi neptunus Oenomai currum delevisset: Rex de curru praecipitatus in – digne obiit. Pelops autem cum Hippodamia feliciter et honeste multos annos regnavit. Post eius mortem ab eo tota illa regio appellata est Peloponnesus, id est Pelopis insula.

Myrtilo, aurigae eius (= Oenamai), persuasit

Regnumque ei dimidium pollicetur, si se ad-

iuvaret. Fide data Myrtilus currum iunxit et

clavos in rotas non coniecit; itaque equis in-

citatis currum defectum Oenomai equi distra-

xerunt. Pelops cum Hippodamia et Myrtilo

domum victoriam cum rediret, cogitavit sibi

opprobrio futurum et Myrtilo fidem praes-

tare noluit eumque in mare praecipitavit.

а)iure, optime, obscure, domine, sceleste, turpiter, moleste, patrone, fide (!), beate, vi, certe, severe, fratre, aegre, male, pernicie, superbe, magnopere, itinere, sapienter, minister, breviter, audacter, venter, fortiter, crudeliter, dexter, graviter, equester.

б)1. Frater meus est..., sed non semper... laborat (prudens). 2. Este..., liberi! Respondete...(humanus)! 3. Socrates vir ... erat; tamen...damnatus est (iustus, iniustus) .4. Magister noster interdum nos... monet; sed... non est (severus). 5. Miles... et... fuit, verba ducis...et... nuntiavit (celer, certus). 6. Serva non est..., sed carmina... cantat (pulcher). 7. Vir... respondit (sapiens), quamquam...erat (pauper). 8. Amici nostri...sunt et... de rebus variis disputant (audax).

в)1. Canis acer homines sceleratos rapina ...prohibet (dentibus, nocte, in villa domini). 2. Pericula mala...adistis (summa vi, fortiter, brevi tempore).3. A domino...vocatus es (ad cenam, magna voce, prima luce). 4. Magistratus officia... praestare debent (multis diebus, propter cives, aequo animo).

г)sacer, signum, civis, iuvenis, ars, pauper, motus, audax, vulnus, regnum, celer.

LECTIO – 52

1. Decem nnos Graeci Troiam oppugnaverunt.

2. Decimo anno urbs expugnata.

1. Похід греків проти Трої.

Cum Paris, filius Priami regis, Helenam cum duabus servis e domo regia Menelai hospitis raptavisset, Graeci per duos legatos oraverunt, ut Paris praedam redderet. Sed quia ille neque precibus neque minis commovebatur, in Asiam navigaverunt, ut Troiam expugnarent.

Tanta erat multitudo navium, ut vix numerari posset. Multa milia virorum fortium in navibus erant.

Agamemno dux cum centum navibus navigavit, Menelaus frater eius cum sexaginta, item Achilles. Phoenix, amicus senex Achillis, quinquaginta naves habuit, Idomeneus Creticus quadraginta. Patroclo, Achillis amico, decem naves erant, Aiaci Salaminio duodecim. Ulixes, quamquam gloria omnibus fere praestitit, duodecim tantum navibus imperavit. Diomedi, viro forti et audaci, triginta naves erant, Aiaci locrico viginti. Nestor, sapiens et singularis rex Pylicus, nonaginta naves habuit. Parvus numerus navium erat his tribus ducibus: Tlepolemo, Herculis filio, novem naves erant, Philocteti septem, Leonteo undeviginti.

Non ducentis, non quingentis, non octingentis navibus Graeci in Asiam navigaverunt, sed mille centum quadraginta sex. Tamen urbem Troiam non primo, sed decimo anno expugnaverunt, id est, ut est veterum opinio, anno a. Chr. n. Millesimo centesimo octogesimo tertio.

а)1. Regibus Romanis I legio erat. 2. Postea eis II legiones erant. Denique magistratus IV legionibus imperabant.3. Sub imperio Caesaris interdum VIII legiones erant. 4. Cohors erat X. pars legionis, centuria VI. Pars legionis. 5. I. Ex VII regibus Romanis Romulus fuit, II. Numa Pompilius, VII Tarquinius Superbus. 6. Ex V vel VI partibus orbis terrarum III partes temporibus antiquis notae erant.

б)Vignti quattuor horae diei; trcenti sexaginta quinque dies anni; mille nongenti octoginta quattuor anni; duodeviginti pueri et undetriginta puellae; septuaginta duae horae; cum sexaginta uno viris; tria milia octingenti cives; tria milia civium; cum duobus milibus octingentis civibus; cun tribus milibus civium.

в)Quinta hora ludos spectavi.

1. Tres dies in urbe negotia curavi. 2. Quarto die in villam rusticam redii. 3. Ibi prima hora excitatus sum. 4. Tum duas horas litteris studui. 5. Septem dies otio me dabo. 6. Octavo die orationem habebo.

г) Septem et tria sunt decem.

д) Septem - quinque – tres: nata, Roma, es.

2. Capita civium Romanorum sunt quadragiens ( ...) centum milia et ducenta triginta tria milia.

3. Nulla urbs tam pulchra est quam Roma.

є) Decimus Brutus

Sextus Propertius

Quintus Tullius Cicero.

Ridere licet:

Magister: E-numera mihi quinque bestias in Africa habitantes!

Puer:Duo camelos et tres leones.

Aequam memento rebus

In arduis servare mentem!

LECTIO – 53

1.Cum magiser fabulas narrat, taceo et audio.

2. Magister enim optat, ut omnes audiant.

3. Neque tamen omnes audiunt.

4. Audientes autem scient, quid magister narraverit.

5. Homines etiam laboribus erudiuntur.

1. Прощання Гектора з Андромахою.

A.: O Hector, neque filii neque mei memor, in hostes saevire paras. Cave Graecorum audaciam! Fini hoc bellum, ne vita tua immatura morte finiatur!

H.: Scio, quid sentias, uxor cara. Neque tamen mihi licet proelio abstinere. Numquam tantam ignominiam tolerare possem.

A.: Nisi licet bellum finire, id unum postulo: Colloca exercitum intra moenia! Nulla alia ratione arx melius munietur.

H.: Quanta ignominia!

A.: Hector care, haec cogita: Quis filium admodum puerulum erudiet, si tu tua audacia perieris? Numquam tela iactare et exercitui praeesse erudietur. Quis me ex manibus Graecorum saevientium servabit?

H.: Nunc aperiam id, quod certe scio: Veniet Troianis dies perniciei. Tum te unus ex Graecis secum raptabit, ut sibi servias. Saepe in servitute audies: ,Ecce illius Hectoris uxor!’ Itaque mihi praestabit terra operiri quam talia videre.

Andromacha, cum id audiret, lacrimas non iam retinuit. Dolore commota nesciebat, quid responderet. Denique Hector ad pugnam ex urbe exiit.

а)1... videmus, ... audimus (oculi, aures). 2. ...nescimus (res futurae). 3. Castra ... muniebantur (Romani). 4. ......animi ... erudientur (artes litteraeque, homines). 5 Audiatur et ( ) ... pars (alter)! 6. ... educari et erudiri bonum est (bonus).

б)sentis, sciet, operiebas, venientes, finiam, eritis, audiatur, servirent, aperiri, nesciebam, saevies, muniebatur.

в)1. Finit – muniant – erudimus – erudies – erudires – muniebat – audit – finiunt.

2.finietur – operiatur – audiebantur - erudiantur – finitur – operiri.

г)

1. scire – nescire – inscius – nescius – scientia.

2. audire - Audienz – Auditorium - Audi.

3. servus - servire – Service - Serviette – Servus

4. finire – finis – Finale – infinitus – Infinitiv – definire – Definition

5. moenia - munire - Muniton

д) tolerare ... respondere ...

є)Aliena nobis, nostra plus aliis placent.

Animo imperabit sapiens, stultus serviet.

Non leve beneficium praestat, qui breviter negat.

Amicum an nomen habeas, aperit clamitas.

Donec eris multos numerabis amicos

Tempora si fuerint nubiula solus eris.

LECTIO –54

1. Hector in urbem venit, ut matrem et uxorem videret.

2. Diu uxorem non repperit.

3. Uxori aperuit, quid de rebus futuris sentiret.

4. Andromacha cum Hectoris verba audivisset, flevit.

1. Дерев’яний кінь.

Graeci cum vi et armis Troiam expugnare non possent, dolum invenerunt: Equum ligneum fecerunt eiusque ventrem militibus armatis compleverunt. Ipsi autem omnibus in insulam vicinam navigaverunt.

Troiani cum locos desertos et equum ingentem viderent, ad litus convenerunt. Statim dissenserunt inter se: Aliis equum in mare praecipitare, aliis in arce collocare placuit.

Interea evenit, ut pastores iuvenem manus post tergum vinctum reperirent. Ille iussu Priami regis rem explicavit: “Ego sum Sino, si forte nomen meum pervenit ad aures vestras. Audite sortem meam! Saepe Graeci longo bello exhausti fugam paraverunt, saepe venti adversi obstiterunt. Tandem sacerdos eorum ait: “Sanguine quondam placavistis ventos, priusquam in Asiam venistis; sanguine etiam reditum vobis conciliabitis.’ Denique me arae destinavit. Sed vinctus e ministrorum manibus evasi. De equo autem haec scitote: Si eum vestris manibus in urbem moenibus saeptam tractaveritis, vobis imperium sine fine erit.’

Priamus cum id comperisset, sanxit, ut equus in arce collocaretur; et omnes consenserunt. Nocte autem Graeci ex equo a Sinone aperto desiluerunt, custodes necaverunt sociosque in urbem receperunt. Sic Troiani dolo circumventi et superati sunt.

а) Nos, cum ... non possemus,...

б)1. Haec ex litteris tuis comperi. 2. Amici ad certum diem in oppidum convenerunt. 3. Feminae flamma circumventae sunt. 4. Consilia ad regis aures pervenerunt. 5. Sententiam meam aperui. 6. Foedus sanguine sanctum est. 7. Vir sceleratus vinctus est. 8. Philosophi Graeci inter se saepe dissenserunt. 9. Verba Socratis philosophi cum factis convenerunt.

в)1. Reperi 2. Repperi 3. Comperistis 4. Circumvenirentur 5. Conveneramus 6. Inveniatur. 7. Pervenies 8. Veni 9. Venissem 10. Vinciuntur 11. Sanctum est 12. Desiliam 13. operietur

г)1. Troiani urbem moenibus firmis saepserant. 2. Graeci frustra Troiam circumveniebant. Duces Graecorum dolum tandem invenerunt et adhibuerunt. 3. Graeci ventrem equi lignei militibus armatis compleverunt. 4. Troiani in litore uvenem vinctum reppererunt. 5. Iuvenis: “Bellum longum milites Graecos exhausit’. Graeci patriam desiderant. 6. Sed Troiani rem veram non compererunt. 7. Graeci nocte equum ligneum aperuerunt, custodes vinxerunt et necaverunt. 8. Sic duces Graecorum Troianos dolo superaverunt.

д)1. Sino cum a Troianis repertus sset, vinctus ad Priamum regem raptatus est. 2. Graeci quamquam Troiam circumvenissent, urbem armis et vi expugnare non potuerunt. 3. Equus ligneus cum in arce collocatus esset, a Graecis nocte apertus est. 4. Graeci cum de equo desiluissent, custodes necaverunt.

є) Ridere licet:

Magister: Quid scis de Troianis?

Puer: Omnes mortui sunt.

LECTIO –55

1. Romani hostes acie superaverunt.

2. Postea milites ducem imperatorem appellaverunt.

3. Postremo senatus triumphum non recusavit. Senatus imperatori triumphum dare non recusavit. Nunc licet diem festum agere.

4. Omnes beati esse student.

1. Хто хитріший?

Cum caelum, terra, mare certis finibus saepta essent, Prometheus homines ex aqua et terra formavit. Atque omnibus viribus id studuit, ne illi rebus ad victum necessariis carerent, eosque varias artes docuit. Itaque homines Prometheum parem nominabant, nonnulli eum etiam maximum deorum putabant.

Illis temporibus dei homines convenire eorumque conviviis interesse solebant. Prometheus autem tanta superbia erat, ut Iovis sapientiam probaturus esset. Cum bovem necavisset et despertiviset, duos acervos formavit pellibusque operuit: parvum carnem continentem, magnum ossa. Tum Iovem appellavit: “Tua est optio, Optime Maxime.” Is, quamquam senserat et viderat, quid Prometheus in animo haberet, magnam partem sibi optavit iramque simulans: “Patrem deorum ipsum”, inquit, “fraudare studuisti. Praestitit autem potentiam meam timere; ego enim homines tuos - crede mihi - delere possum.”

Ac profecto, ut Prometheum puniret, sanxit, ut hominibus ignis negaretur. Prometheus autem nec minis poena patris deorum perterritus suos admonuit:

“Quid nam in timore estis? Nobis non licet de salute desperare; nos firmi fortesque esse debemus. Praestat enim liberos esse quam Iovis servos.”

Quam satus Iapeto mixtam pluvialibus undis

Finxit in effigiem moderantum cuncta deorum.

Pronaque cum spectent animalia cetera terram,

Os homini sublime dedit caelumque videre

Iussit et erectos ad sidera tollere vultus.

а)1. Servi patriam desiderabant. 2. Cura primo tua, tum aliena! 3. Captivi fugam cogitabant. 4. Cuius adventum expectatis? 5. Homines contra rationem bellum paraverunt, tum mortuos et miseriam fleverunt.

б)1. Pericles Athenas sedem litterarum iudicavit. 2. Romani artes et litteras diu in – utiles putabant. 3. Nonnulli philosophi se cives totius mundi putabant (iudicabant). 4. Vergilius poeta Maecenatem amicum benignum habuit. 5. Praesta te virum!

в)1. ...bonum est (donum patris - verba amici audire - libertatem observare - litteris operam dare) . 2. ...praestat quam ... (otium servare, bellum parare - deo parere, hominibus - vicinos adiuvare, eis invidere).

г)1. ...desidero (apud te manere, ludi). 2. Liberi patri et matri ... debent ( gratia, adesse, parere, beneficia). 3. ... non dubitavit (militibus imperare, oppidum delere, civibus providere).

LECTIO – 56

1. Prometheus sentit: Periculum instat.

2. Prometheus periculum instare sentit.

3. Scimus Prometheum hominibus semper adfuisse.

4. Quis nescit Prometheum prudentem fuisse?

5. Constat homines a Prometheo adiutos esse.

1. Юпітер карає.

Homines sentiebant magnum periculum instare. Neque tamen desperaverunt; Prometheum enim omnibus sapientia praestare semperque saluti hominum viam invenisse sciebant. Ac profecto Prometheus miseris adfuit et clam ignem in ferula de caelo in terram portavit.

Iuppiter cum ignem inter homines ardere videret, graviter doluit homines dolo Promethei poenam vitavisse. “Non ignoro”, inquit, “Prometheum esse prudentem. Nunc utem neque ipse neque homines poenam vitabunt.” Tum Iovis iussu Vulcanus mulieris effigiem formavit, Minerva ei animam dedit ceterique dei alius aliud donum dederunt; eam virginem ob id Pandoram nominatam esse fama st. In manibus autem vas omnium malorum plenum habebat.

Sed Prometheus, quia Iovem sceleris memorem esse sentiebat, suos monuerat, ut Iovis dolum caverent. Iterum atque iterum Epimetheum fratrem dona deorum repudiare iusserat; tamen ille, cum Prometheus abesset, virginem a Iove missam ad se recepit. Cum autem Pandora post adventum vas aperiret, tempore homines inopia, cladibus, morbo, morte vexari apparet.

Poetae tradunt Prometheum in monte Caucaso ad saxum vinctum poenas dedisse. Herculem denique eum vinculis liberavisse fabula est.

а)1. Sentimus: Periculum instat. 2. Homines sciebant: Prometheus omnibus sapientia praestat et omnibus adest. 3. Iuppiter vidit: Ignis inter mortales ardet. 4. Deus doluit: Homines poenas non dederunt. 5. Iuppiter iubet: Effigies ( ) mulieris formatur. 6. Fabula est: Femina Pandora nominata est. 7. Scimus: Mortales inopia et morbo vexati sunt.

б)1. Scimus nos ... mortales esse (cuncti). 2. Quis nescit solem ... stare (solus) et ... sidera circum illum moveri (multi). 3. Quis ignorat Romanos ... vinum qua miscuisse (vetus)? 4. Apparet vos ... esse (contentus). 5. Fama st Homerum ... fuisse (caecus).

в)1. Mare saepe ventis iactatum est. 2. Multae gentes a Romanis superatae sunt. 3. Homerus poeta clarus fuit. 4. Porticus deleta est. 5. Oppidum diu obsessum est. 6. Graeci dolum adhibuerunt. 7. Liberi a serva erudiebantur.

г)Fidus sum – Scio me fidum esse.

1. Mortales sumus. 2. Tu integra es. 3. Puniti sunt. 4. Consensistis. 5. Laudatae stis .7. Incertus fuisti. 8. Recte respondistis. 9. Hic manebis.

д)haurire, invenire, commovere, habere, stare, dare, adiuvare, domare.

є)NEMO POTEST DUOBUS DOMINIS SERVIRE.

AUDIATUR ET ALTERA PARS!

PRINCIPIIS OBSTA! SERO MEDICINA PARATUR

LECTIO –57

1. Quis Prometheum ignorat?

2. Scimus eum ceteris sapientia praestitisse.

3. Prometheus ipse senit se poenas esse daturum.

1. Ніоба.

Niobam reginam magna superbia fuisse poetae tradunt. Sed neque regni potentia neque genus nobile illi sic placuerunt ut progenies sua. Olim sacerdos media in urbe mulieres admonuit: “Date Latonae eiusque liberis Apollini et Dianae tura cum precibus piis! Ore meo Latona iubet.” Nioba cum omnes feminas sacerdoti parere et deae sacrificare comperiret, ira commota domo exiit et: “Qui furor”, inquit, “vos tenet? Cur Latonae sacrificatur? Cur ego, quamquam me illi divitiis, potentia, figura praestare apparet, sine ture sum? Ceterum illa duorum liberorum parens est; haec est septima pars meae progeniei. Felix sum felixque manebo: tutam me copia fecit. Ac sentio fortunam mihi numquam posse nocere. Meam gloriam immortalem esse futuram (fore) certe scio.”

Talibus verbis permota Latona liberos suos ita appellavit: “Audivistisne me Nioba turpiter risam esse? In aeternum aris arcebor, nisi mihi aderitis.” Statim Diana et Apollo iuraverunt se reginae superbiam punituros sse.

Fama est ab Apolline Niobae filios in campo prope moenia late patente sagittis esse necatos, a Diana filias in domo regia. Nioba cum vidisset unam filiam restare, speravit am sibi re –mansuram esse; sed Diana neue votis neque precibus prohibita est ultimam quoque necare.

а)adiuvo, misceo, augeo, reperio, sum

б)1. Marcus amicum in periculo esse videt. Sperat eum periculum vitaturum esse. Sperat se non in periculum venturum esse. 2. Marcus vocem mici audit. Eum auxilio egere putat. 3. Alios amicos noin adfuturos esse scit. Eos abesse non ignorat. Itaque Marcus eum e periculo servare vult. Eum a Marco servatum esse apparet. 4. Quis illum non audacem fuisse putabit? Ille se a Marco servatum esse respondebit.

в)1. Legatus Romanos Gallos circumvenisse nuntiavit. 2. Scimus Romanos Graecos armis, Graecos Romanos litteris superavisse. 3. Apparet Dianam ultimam filiam Niobae necavisse.

г)1. Plinius puerum a delphino servatum esse narrat (delphinus ...._) 2. Puer multa pericula sibi in mari alto instare ignoravit. 3. Cum sentiret se undis maris ingentis hauriri, delphinus eum sustinuit et de litus reportavit. 4. Postea multi homines venerunt, quia putabant se bestiam visuros esse. 5. Magistratus autem liberos crebris periculis circumveniri putabant. Delphinum necari iusserunt.

д)1. Omnes liberi fabulas sibi a parentibus (narrare) sciunt. 2. Nemo mihi persuadebit bellis res humanas (augere). 3. Quis ignorat tempestatibus multa tecta (delere)? 4. Scimus ab imperatore Augusto Vergilium poetam (adiuvare). 5. Notum est Pyrrho regi oraculum (...) roganti haec verba (respondere): Te Romanos superare posse scio. Regem ipsum (superare) non ignoramus.

Ridere licet:

SEXTUS: Non –ne sororem geminam habes, Quinte?

QUINTUS: Habui.

SEXTUS: Quid ais? Estne mortua?

QUINTUS: Non est. Sed ante paucos annos vidit se esse quinquennio minorem.

LECTIO –58

1. Magistratus sibi divitias quaerentes iniuste regunt.

2. Utinam magistratus rem publicam semper bene regant.

3. Si magistratus iusti erunt, rem publicam bene regent.

4. Ab imperatora Augusto populus summa iustitia regebatur.

1. Необдумане бажання.

Cum Bacchus cohortem suam in Indiam duceret, Silenus senex, comes eius, in Phrygia a via ab – erravit. Eum, annis vinoque gravem, rustici capessunt vinctumque coronis ad Midam, regem Phrygiae, ducunt. Is autem, quia sentit socium comitemque deorum ad se venisse, hospitem tecto suo recipit et, ut hospitis adventum digne celebret, festum per decem dies agit. Tum Silenum ad Bacchum reducit. Et deus beneficio delectatus: “Pete a me”, inquit, “quidquid desideras; id tibi dabo. Dic, quid petas!” Midas divitias quaerens respondet: “Id unum peto: Quidquid corpore meo temptavero, vertatur in aurum.” Adnuit deus et munus nociturum solvit.

Midas cum redisset, potastatem novam probavit: Profecto omnia vertebantur in aurum. Cum ille manus laverat, aqua aurea erat. Si portis altis ad – moverat manus, portae auro lucebant. Tandem ministri mensas ciborum plenas apportaverunt. Tum vero, sine ille cibos dextra temptabat sive dentibus mandu care parat, cibi rigebant. Cum autem vinum hausturus erat, etiam vinum in aurum matabatur. Dives miserque flevit: “Da veniam, Bache! Peccavimus. Ne sinas me perire! Ne spernas preces meas!” Bacchus cum Midam fame et siti teri cerneret, iussit: “Vade ad fontem amnis vicini ibique lava caput corpusque!” Et laetus rex verbis dei paruit. Statim humano de corpore vis cedit in amnem, rex autem dono malo liberatur.

а)1. Sin –i –t, ter-u-nt, solv-e-re, cern-e-re-t, pet-i-mus, ced-e-re-nt,duc-o, spern-u-nt, capess-i-te, dic-i-s, vert-e-ns, quaer-e. 2. Agebant, cernes, spernerem, cedat, quaerent, regam, vertebas, peterent.

б)1. Hominis levis est onsilium prudens spernere. 2. Qui (wer) spernit consilium, spernit auxilium. 3. Qui (wer) quaeret, reperiet. 4. Amicus certus in re incerta cernitur. 5. Non omnes res a nobis cerni possunt. 6. Dies veniunt, dies cedunt. 7. Utinam numquam homines contra homines arma capessant!.

в)capessunt, reducit, pete, vertatur, ne spernatis.

г)... ducere ... cedere..........de, pro, ad.

д)Ecce gratum

et optatum

ver reducit gaudia

purpuratum

florum pratum,

sol serenat omnia.

Iam iam cedant tristia!

Aestas redit,

Nunc re-cedit.

Hiemis saevitia.

LECTIO –59

1. Midas cum fame et siti laboraret, a Baccho veniam petivit.

2. Is autem preces regis in – felicis non sprevit.

1. Орфей і Еврідіка.

Orpheus tam pulchre cantabat, ut carminibus omnium admirationem excitaret. Poetae narrant etiam bestias feras et arbores Orphei voce delectatas esse eaque loca petivisse, ubi Opheus erat. Sed dei vati praeclaro inviderunt: Eurydica, uxor eius, serpentis morsu necata est.

Primo Opheus humi stratus cibim sprevit mortemque desideravit. Deinde dolore tritus a superis auxilium petivit: “Sinite, dei iusti, uxorem flere superosque implorare. Cum autem frustra ab eis uxorem repetivisset, decrevit Plutonem tristia ragna tenentem adire inferorumque misericordiam carminibus miris lacessere. “Si vires”, inquit, “suppetent, mentes inferorum flectam.”

Cum Pluto ab eo quaesivisset, quid peteret, ait: “O numina mundi sub terra positi, si vera dicere sinitis, non veni, ut Tartarum cernerem; causa itineris est uxor. Eius enim vitam repeto. Licetne amantes secernere? “ Atque Orphei carmine et misericordia commotus Pluto Eurydicam arcessivit et: “Precibus tuis”, inquit, “indulgemus. Sed cave, ne flectas retro lumina, priusquam ex Tartari vallibus exieris!” At tamen Orpheus desiderio superatus re-spectavit, et protinus illa a mercurio ad inferos reducta est; Orpheus autem uxorem cpessiturus nihil nisi auras rripuit.

...Orpheum

talia dicentem nervosque ad verba moventem

exsangues flebant animae: nec Tantalus undam

captavit refugam, stupuitque Ixionis orbis

...inque tuo sedisti, Sisyphe, saxo.

а)sprevisti, stratum est, suppetivit, repetiveram, desiit, sivi, secretum sit.

б)sinere, capessere, decernere, spernere.

в)ubi, dei, vati, iusti, nisi, mundi, veni, ibi, teri, heri, sibi.

г)regis, lacessimur, desine, duci, suppetet, capesse, arcessamus, lacessebamini, reges, decretum est, cernam, desiissem, regem, solvite, duce, duc.

д)

1. Midas Baccho respondit. 1. Ego unum peto.

2. Midas cernit. 2. Omnia in aurum vertuntur.

3. Bacchus iubet. 3. Midas in amnem vadit.

4. Poetae dicunt. 4. Bestiae loca petiverunt, ubi Orpheus erat.

5. Orpheus putabat. 5.Pluto uxorem arcesset.

6. Vates sperabat. 6. Ego carminibus miris inferos lacessam.

LECTIO –60

1.Orpheus ultimam spem in inferis posuit.

2.Itaque statuit regnum sub terra positum adire.

1. Сильніший від смерті.

Cum Sisyphus deos non coleret et scelus ex scelere sereret, Iuppiter statuit homini scelesto poenam gravem imponere: Imperavit Morti, ut Sisyphum ad inferos duceret. Sisyphus autem, cum Mortem videret, non tremuit, sed eam vinculis vinxit. Inde homines mortem obibant.

Tum immortales inter se consuluerunt et disseruerunt, quomodo Mortem liberare possent. Martem denique mittere constituerunt, ut Mortis vincula solveret Sisyphumque ad inferos deduceret. Ne ibi quidem Sisyphus spem salutis deposuit, sed in dies magis magisque aluit. Quia enim sibi proposuerat in terram redire, ab uxore petiverat, ne inferias daret. Profecto ea maritum non deseruit. Cum Pluto metuens, ne auctoritas inferorum minueretur, ex Sisypho quaesivisset, cur inferiae negarentur, ille hoc modo rem exposut: “Uxorem eas ex memoria deposuisse puto. Si me in terram abire siveris, rem componam; deinde ad inferos redibo.” Pluto autem consilium eius probare non dubitavit.

Neque vero Sisyphus in Tartarum redire cogitavit. Post paucos dies autem Mors eum in Tartarum re-portavit, ubi ei haec poena imposita est: Ingens saxum in montem volvere debet; sed quotiens ad verticem pervenit, saxum in vallem ruit.

а)disputemus, disputavistis, disputatur, disputabo, disputate, disputabit, disputari, disputans.

б)1. Honos ... (alere) artes. 2. Memoriam ...(minuere), nisi ...(exercere). 3. Iudices in sceleratos poenas iustas ... (constituere). 4. Avaritia fidem ...(delere), inimicitias ...(gignere);

1. Cupiditas potentiae saepe bella crudelia ....(gignere). 2. Ex ira scelera turpia ...(gignere). 3. Quis nescit mores veteres a Romanis ....(colere)? 4. Multi philosophi de natura immortali animorum ...(disserere). Mortem non ...(metuere).

в)1. Viris claris statuae positae sunt. 2. Sisyphus numquam spem deposuit. 3. Iudices causam non composuerunt. 4. Auctores antiqui mores hominum exponunt. 5. Omnibus natura mors proponitur.

г)Homo aeger medicum consulit. – Medicus valetudini hominis aegri consulit.

д)1. Multae gentes senat _ Romanorum de foedere consulebant. 2. Quis salut _ nostr _ consulet? 3. Romani ante pugnas saepe num _ deorum consuluerunt. 4. Speremus patrem vit _ et fortun _ suorum consulturum esse. 5. Dux bonus omn_ civ _ consulit.

є)1. Dei ... lacessiti sunt. 2. Mors ... ad inferos deducere iussus est. 3. Sed Sisyphus ... vinxit. 4. Mars iussu deorum ...libervit et... deducere debuit. 5. Pluto ... sivit. 6. Sisyphus ... re- portatus est. 7. Iuppiter ... iussit.

Ridere licet:

MAGISTER: Te non ex industria Marci

Oculum lapide petivisse spero.

PUER: Immo vero, nasum eius

Petere temptavi.

RUFUS: Praecipitantne hinc saepe homines?

NASO: Immo vero, semel modo.

LECTIO –61

1. Quis mundum regit, rexit semperque reget.

2. Deos et homines a Iove rectos esse fama est.

1. Дитинство Геракла.

Multos auctores de Herculis factis scripsisse notum est. De pueritia eius haec fere dicunt:

Iuno cum audivisset Alcmenam de Iove Herculem genuisse, dixit se semper Herculis inimicam esse futuram. Itaque illa odio inducta infantem exstinguere constituit secumque dixit: “Duos serpentes puerum nacaturos mittam.”

Iam bestiae capitibus erectis appropinquant, iam collum pueri in cunabulis iacentis cingunt. Sed iste surgit, capessit serpentes suaque manu necat. Custodes autem infantis clamore adducti gladiis strictis sero advolaverunt.

Tum Alcmena, quia hoc factum duxit miraculum, Tiresiam vatem produci iussit. Is autem praedixit Herculem portenta foeda exstincturum, miseros esse tecturum, contra superbos conflicturum, in coetu deorum in aeternum victurum. At Iuno puero insidias parare perrexit et dolos novos finxit. Minerva autem, quia Iovis filium ad maximos honores perducere sibi proposuerat, eum omnibus artibus instrui iussit semperque vidit, ut iuvenem a Iunonis insidiis protegeret et periculis instantibus subduceret.

а)scribit, dicat, mittebamus, proteges, instrueres, deduxistis, producere, erexerunt.

б)adducitis – extinguis – fingitur – vivimus – confligunt.

в)1. Agamemno per Ulixem inductus est, ut Iphigeniam filiam e domo matris e – duceret. 2. Pater filiam sacrificaturus erat, Diana autem misericordia adducta Iphigeniam in terram alienam subduxit. 3. Agamemno nunc omnes naves in Asiam perduxit. 5. Neptunus rex undarum mariumque erat; raro e fluctibus surgebat. 6. Iuno, uxor ovis, feminas protegit; animos earum ad spem erigit.

г)

1. Iuno dixit: Semper inimica Herculis ero.

2. Scimus: Dea dolo Herculem necatura erat.

3. Iuno sperabat: Duae bestiae Herculem cingent.

4. Constat: Hercules bestias capessivit et exstinxit.

5. Tiresias vates dixit: Hercules cum deis vivet.

6. Fabula est: Iuno Herculi perniciem parare perrexit,

Minerva autem eum protexit.

Rdere licet:

REUS: Iuro me omnia vere dixisse, numquam verbum falsum ex ore meo exisse.

IUDEX: Tibi fidem habeo; nam omnes voces per nasum misisti.

MEDICUS ad Centaurum: Ego bracchium tuum

Curabo; de pede medicum equinum consulere debes.

LECTSO – 62

1. Deis placuit Herculem ad Eurystheum regem mittere.

2. Is illum virum fortem etiam ad inferos misit.

3. Cum magnas res gessiset, a rege dimissus est.

1. Кілька днів Геракла.

Cum Hercules prima exempla virtutis dedisset, Apollo ei dixit: “Ad Eurystheum, Mycenarum regem, te mittam, ut ei servias. Si res bene gesseris, gloria aeterna tibi erit. Dei enim promittunt te fore immortalem, si duodecim labores ab Eurystheo indictos subieris.” Ac profecto Hercules pericula contempsit et ad omnes labores fortiter accessit.

Nonnulla ex Herculis factis e–numeremus!

Leonem Nemeum necavit eiusque pelle se texit. Hydram Lerneam novem capita erigentem exstinxit; haec bestia viatoribus iter claudens tantam vim veneni habuit, ut ipso spiritu homines ureret, laederet necaretque. Eius felle Hercules sagittas suas tinxit; itaque quidquid postea sagittis fixerat, mortem non evadebat. Augiae stabulum uno die flumine admisso stercore purgavit. Cum Amazonibus proelium commisit earumque reginae balteum de–traxit. Duros labores subiit, ut Geryonis boves abduceret. Primo Geryonis filios oppressit, tum Geryonem ipsum invasit sagittaque necavit.

Ne tum quidem permisit, ut Hercules decederet, sed ei mandavit, ut Cerberum ex inferis detraheret. Ac cum Pluto concessiset, ut id monstrum educeret, Hercules timorem omisit et manibus suis Cerberi collum pressit, dum bestia vires amitteret.

Tum demum Hercules dimissus est; animo contento discessit.

а)amitto, contemnimur, opprimitur, evadunt, figuntur.

б)1. Epistulam misissem, nisi servi mei ...(fixissent, claudissent, discessissent). 2. Praesta ...(admissa, permissa, promissa)! 3. Amicos ad consilium ...(amitte, admitte)! 4. Tempestate naves cursu ...(fixerunt, clauserunt, decesserunt). 5. Horae ...et dies (cesserant, oppresserant). 6. Troiani portas ...iusserant; postea Graecos ...salutemque navibus ...putaverunt (discessisse, claudi, commisisse).7. Graeci autem consilia belli numquam ...(permiserunt, omiserunt).

a) ) ad: volare, monere, ire, ducere

con: parare, tenere, venire, ponere

de: sperare, terrere, salire, ponere,

ex: spectare, arcere, haurire, ponere

in: stare, videre, venire, vadere

per: severare, manere, ire, ducere

re: novare, movere, venire, ducere

б)Quod dare non possis, verbis promittere noli,

ne sis ventosus, dum vir bonus esse videris.

Ridere licet:

LAVRA.

Per has aedes millesimum annum erro.

HOSPES:

Bene! Dicere igitur potes, ubi sit balneum.

LECTIO –63

1. Laus herculis in omnium ore est; Hercules magnas res gessit.

2. Laus Herculis, qui magnas res gessit, in omnium ore est.

3. Ea, quae nocent, docent. Quae nocent, docent.

1. Геракл і Дейніара.

Hercules, qui Deianiram adamaverat, fidem dedit se eam brevi uxorem ducturum esse. Cum autem discessisset, unus ex Centauris, qui geminam formam hominis et equi habebant, petivit Deianiram, quae figura omnes virgines superabat. Eius pater, qui Centauri vim valde timebat: “Omnia”, inquit, “quae postulas, tibi dabo.” Atque promisit se ei filiam esse daturum. Eo die, quem nuptiis constituerat, venit Centaurus. Sed subito etiam hercules adest, Centaurum necat, Deianiaram secum abducit.

In itinere Hercules cum Deianira ad flumen venit, cuius in ripa Nessus Centaurus sedebat. Nessus, cum Deianira eum rogaret, ut se traduceret, non recusavit. Sed in flumine ipso Centaurus Centaurus eam violabat. Timore commota clamavit: “Puni, Hercules, eum, a quo vexor!” Statim Hercules, cui sagittae mortiferae erant, Nessum trans –fixit. Ille autem obiens Deianirae suasit: “ Audi, Deianira, quam ultimam traduxi, consilium viri, cuius vita brevi exstinguetur! Nam ea, quae dicam, tibi mox utilia erunt. Conserva anguinem, qui ex vulnere meo manat, in vase! Sparge Herculis vestem hoc sanguine! Sic maritus te semper amabit, numquam spernet.” Et Deianira fecit, quod Nessus suaserat.

....nec me pastoris Hiberi

forma triplex nec forma triplex tua, Cerbere, movit?

Vosne, manus, validi pressistis cornua tauri?

Vestrum opus Elis habet, vestrum Stymphalides undae?

Nec mihi Centauri potuere resistere nec mi

Arcadiae vastator aper? Nec profuit hydrae

Crescere per damnum geminasque resumere vires?

а) ....mihi notus est

...nuper vidi.

Adest vir ...laudatus sum.

...magna pecunia est.

...domus ad flumen est.

б) vir ...... viri ...... femina .... feminae

в) (Hercules) collum Cerberi pressit.

(Herculem) Minerva ab Iunonis insidiis protexit.

(Herculeis) virtute multi miseri protecti sunt.

(Herculi) vires ingentes erant.

(ab Hercule) Nessus sagittis necatus est.

г)

1. Deianira timore commota Herculem vocavit. 2. Hercules feminam amatam liberavit. 3. Deianira vestem Herculis sanguine in vase conservato sparsit. 4. Quis fabulam hodie expositam narrabit? 5. Exponite Herculis facta carminibus celebrata!

д)Deianira, quae timore commota erat, clamavit, Deianira, quam timor commovit, clamavit.

є) 1. ...Herculi dixit: Ad Eurystheum te mitto? ...deus Herculi promisit: Aeternam gloriam habebis? 2. ...facta herculis nota sunt? ... labores Hercules subiit? 3. De ...factis Herculis disseruistis? de factis disseruistis? ...factum vobis magnopere placuit?

ж)1. Qui se excusat (excusare ), se accusat. 2. Quod licet Iovi, non licet bovi. 3. Dic, quid tibi imperaverim. 4. Quae nocent, docent. 5. Cur matri non dixit, quid tibi scripsissem?

з)Hercules, quae imperata erant, adiit.

LECTIO –64

1. Hercules Nessum sagittis trans –fixit. Qui (= is autem)

Deianirae suasit: “Conserva sanguinem meum!”

2. Quod cum Centaurus dixisset, de vita decessit.

1. Смерть Геракла.

Hercules, cum multa proelia acria commisisset, cum suis ad regis cuiusdam urbem processit. Brevi eam expugnavit, regem fratresque eius necavit, Iolem regis filiam, captivam prae – misit ad Deianiram uxorem. Quae cum videret Iolem esse virginem singularis formae, secum dixit: “A marito spreta sum; necesse est igitur aliqua ratione amorem eius recuperare. Certe, si qua dea conubium protegit, maritum non amittam.”

Tum Nessi praecepti memor Licham quendam ad Herculem misit, qui ei vestem sanguine Centuri sparsam apportaret. Quam ut Hercules induit, subito vis veneni late per corpus abiit. Dum potuit, gemitum re-pressit. Sine mora vestem scindere temptat; sed ubi trahitur, trahit vestis cutem. Cum autem nulla re dolores levari possent, Hyllus filius rogum in monte quodam exstruxit eoque Herculem doloribus tortum imposuit. Frustra Hercules circumstantes oravit, ut Hercules ob id beneficium arcum suum sagittasque donavit.

Ubi Deianira ea comperit, sua ipsius manu vitam funivit.

а) a eo ..., animalia ..., malum ..., philisiphorum ..., imperatorem ..., mens ..., homines ...(2), in templis ..., medicos ..., opera.

б) ...donum, ...metu, ...annus, ...arma,....regio, si ... princeps, si ....homini.

в)1. Dea (......) Hrculi inimica erat. Quae dea fuit? 2. Hercules (.....) sibi proposuit. 3. (....) ex Centauris Deianiram petivit. 4. Nessus in ripa fluminis (....) sedebat. 5. Nessus Deianirae consilium (....) dedit. 6. Si (.....) homines n nopia erant, Hercules eos adiuvare non dubitavit. 7. Hercules (....) timuit, (....) commotus est.

г)1. Alcmenam Herculem genuisse Iuno audiverat. Iuno autem dixit se inimicam Herculis fore. 2. Bestiae capitibus erectis Herculi appropnquant. Bestias ubi vidit Hercules, surgit et clamat. 3. Custodes gladiis strictis advolant. Custodum clamore Alcmena excitatur. 4. Tiresias vates Herculem cum deis victurum sse dixit. Herculi insidias parare Iuno perrexit. 5. Minerva Herculem omnibus artibus instrui iussit. Hercules igitur artibus instructus omnia pericula adire constituit.

д)1. Quomodo Hercules miseros adiuverit, poetae dicunt. 2. Quae de Hercule nota sunt, a poetis ficta sunt. 3. Facta Herculis exponere pulchrum est. 4. Multi facta herculis laudaverunt. 5. Herculem Centaurum necavisse scimus. 6. Hercules Philocteti arcum donavit. 7. Is precibus Herculis paruerat. 8. Circumstantes precibus Herculis non paruerant.

є)Imperator Hadrianus cum veteranum quendam dorsum

muro terere videret, rogavit, qua re id faceret.

Qui cum diceret se hoc facere, quod servum non

Haberet, haberet, imperator eum servo donavit.

Cum postero die senes, ut liberalitatem principis

Pro-vocarent, se muro ad – tererent, vocari eois imperator

Iussit et suasit, ut alius alium defricaret.

Dante poeta ex quodam, quae hora esset, quaesivit.

Qui cum respondisset: “Illa, qua asini ad aquam

Ducuntur”, Dante: “Mirum”, inquit, “te hic esse.”

LECTIO –65

1. Faber arborem caedit.

2. Subito arbor cadit.

3. Faber arborem cecidit

4. Subito arbor cecidit.

5. Fabri arborem caesam e silva Arahunt.

1. Юність Тесея.

Theseum ab Aethra natum esse traditum est. Aegus, pueri pater, cum Athenas abiret, gladium suum sub lapide quodam abdidit puerumque Aethrae credidit et: ‘Redde mihi”, inquit, “puerum, cum poterit eum lapidem tollere gladiumque ibi conditum promere.” Addiditque ille, cum aram tangeret: “Di optimi, adeste puero! Videte, ne quis eum perdat! Si quid ei accidat, conservate eum!”

Post nonnulos annos mater mandata patris adulescenti aperuit lapidemque ostendit. Cum autem Theseo contigisset, ut eum tolleret: “nunc tibi”, inquit mater, “Athenas ire licet, ubi patrem reperies.”

Iam in itinere prima xempla virtutis edidit: Hominibus scelestis non pepercit, sed eos occidit, velut Procrustem quendam. Is enim hospites, qui in eius manus inciderant, hoc modo necabat: Si hospes longior erat, parvum lectum proponebat reliquamque corporis partem caedebat, sin autem brevi statura erat, lectum longum dabat corpusque tendebat, dum lecti longitudinem aequaret. Theseus etiam cum Scirone contendit. Qui viatores impellens, ut sibi pedes lavarent, ita pulsabat, ut in mare caderent. Eum Theseus in mare pepulit.

Memoriae proditum est eum, cum multos praedones sustulisset, ad Aegeum patrem venisse.

а) tango, cado, pello, condo, tollo.

б)

1. Contendmus ad cmpum! Copiae cum hostibus contenderunt. Multae gentes contra Romanos armis contendebant. Omnibus viribus contendite, ut res adversas superetis! Nemo contendere potest se numquam errare.

2. Mber mgnus de nubibus cecedit. Sol et cuncta sidera in occidente (...) occidunt. Temporibus antiquis homines scelesti lapidibus occisi sunt. Servus pugnans bestiam feram sua manu occidit. Miles fortis in bello occidit. De equo acri cecidisti.

3. Nemini omnia contingunt, quae optat. Anno quodam accidit, ut tres urbes Vesuviii montis lapidibus tgerentur. Quis nescit, quanta exempla virtutis Theseus ediderit? Mors nemini pepercit, nemini parcet. Amico vero omnia credi possunt.

в)1.Feminae in oppido oppugnato magnum clamorem sustulerunt. – Leges dei numquam tollentur. 2. Aegeus Theseum puerum Aethrae tradidit. – Vitus Thesei multis fabulis tradita est. 3 Romulus urbem Romam condidit. – Aegeus gladium suum sub lapide condidit. 4. Iuvenis seni puperi amissa reddidit. – Mores adulescentium senes interdum iratos reddunt.

г)

ante urbem conditam ( a. u. c.) post urbem conditam (p. U. c.)

ante Christum natum (a. Chr. n.) post Christum natum (p. Chr. n.)

д) 1. Captivi, qu traditi sunt. 2. Poetae, qui libros edunt. 3. Rex, qui urbem condet. 4. Servus, qui pecuniam reddit. 5. Homines, qui famae credunt.

є)1. Quae Midas rex tetigerat, in aurum mutabuntur. 2. Qui alteri nsidias paraverit, ipse incidet in eas. 3. Theseus occidit, qui scelesti erant.

ж)

Quid mihi reddat ager, quaeris, Line, Nomentanus.

Hoc mihi reddit ager: te, Line, non video.

Ridere licet:

RUFUS: Hodie de scalis de-cidi, quae in altitudinem

Pedum triginta eminent.

NASO: Quid ais? Nihil tibi accidit?

RUFUS: Nihil. - De infimo gradu de-cidi.

FRONTO: Olim barbam tuae similem habebam; sed

Ubi vidi, quam foedus esset vultus, eum totondi.

DENTO: Olim faciem tuae similem habebam; sed

Ubi vidi, quam foeda esset, barbam promisi.

LECTIO – 66

1. Saepe fata mala homines agunt et exercent.

2. Aetate antiqua fata mala etiam Athenienses egerunt et exercent.

3. Minos enim ab Atheniensibusd subactis tributum crudele exegit.

1. Мінотавр вселяє страх.

Apud auctores veteres legimus homines superbos, qui se ipsos tantum diligunt, a deis graviter esse punitos. Quod etiam Minois regis uxori accidit.

Per multos annos illa regina sacr vneris deae neglexerat. Itaque dea ira impulsa constituit eius superbiam frangere: Regina monstrum, cui gemina tauri iuvenisque figura erat, edidit. Quae contumelia! Primo Minos nesciebat, quid agere deberet. Tandem, ut monstrum ex conspectu suo removeret, Daedalum, illum virum celebrem, labyrinphum exstruere coegit; eo enim monstrum abdere cogitavit.

Minos, cum multas insulas subegisset, etiam Atheniensibus libertatem adimere et urbem in potestatem suam redigere sibi proposuit. Itaque arma sumpsit, classem coegit magnamque vim Atheniensium fregit. Qui pugna acri victi morboque gravi fracti intellexerunt sibi nullam aliam spem esse relictam nisi deditionem. Denique cum hoste de pace agere constituerunt. Qui postulavit a victis, ut nono quoque anno nonnulos pueros et virgines eligerent et Minotauro cibum mitterent. Bis Minos tributum crudele exegerat, bis rex Aegeus adulescentes delegerat, bis monstrum foedum cibum atrocem consumpserat. Tandem Theseus promosit se civibus curas esse dempturum.

а) amavi, adiuvi, movi, veni, vidi, egi, emi, legi, dedi.

б) agere, eligere, vincere: 1. Agitas, agitabis, agites, agitabatur, agitavisti, agitaverat, agitatum est. 2. creabo, creabant, creant, creaverunt, creaverint, crearentur, creati sunt, creabuntur, superaremur, superabit, superavisse, superavero, superatur.

в)1. Iuvenes annum doudevicesimum agentes ad arma vocabantur. 2. Romani, cum aliquem convenerant, dicebant: Quid agis? 3. Si nihil agimus, nobis nocemus, non aliis. 4. Romani regem ultimum ex urbe exegerunt. 5. Quis pueros et virgines a victis exegit? 6. Rustici, cum sol occidit, pecora redigunt. 7. Romani multas terras in potestatem suam redegerunt, multas gentes subegerunt. 8. Multa artificia vetera e terra prompta sunt. 9. Pecuniam ab aliquo sumptam reddere debemus. 10. Qui artificia diligit, eligit.

г) Ridere licet:

FRONTO: Quid agemus?

DENTO: Cogitemus!

FRONTO: Minime! Agamus aliquid, quod tu quoque agere possis.

NASO: Quanta calamitas! Canem amisi.

RUFUS: Proscriptionem in Actis Diurnis pone!

NASO: Frustra erit. Canis enim legere nescit.

LECTIO – 67

1. Quis nescit Theseum magnas res gessisse? Longum est Thesei facta e-numerare.

2. Dicat (dixerit) aliquis Theseum facinora crudelia commisisse. Non recte dixerit.

3. Non credideritis talia verba!

4. Theseus animo volvit: Quid agam? Aduvemus cives!

1. Тесей знаходить несподівану допомогу.

Theseus priusquam navem ascendit, comites admonuit: “Vos curis torqueri animadverti. Quis enim nescit viris talia moventibus pericula imminere? Neque tamen licet ignavos esse. Non oportebat domi manere. Eamus in Cretam! Di bene vertant, quod agimus!”

Theseum, ubi in Cretam venit< Ariadna, Minois filia, adeo adamavit, ut Minotaurum podere cogitaret. Quae secum dixit: “Meum est llum protegere atque defendere; sed hospitis amore incensa sum. Quid agam? Multi me reprehendent, si cupiditati meae pareo. Et dicat (dixerit) aliquis me perfidam esse.”

Theseus prima luce, cum immortales imploravisset, haec fere in mente agitavit: “Quomodo monstrum occidam? Salvusne labyrinphum relinquam?” Cui talia animo volventi Ariadna appropinquavit et gladium tradidit e: “Ne dubitaveris”, inquit, “Minotauri snguinem fundere! Hoc gladio eum occides. Tene etiam hoc filum! Quod re–volvens portam labyrinphi facile reperies.” Deinde Theseus d pugnam descendit, Minotauri cornu altera manu comprehendit, altera monstrum occidit.

Quis crederet adulescentem tantum facinus tam facile commitere posse?

а)defendo, adimo, parco, verto, cedo, vivo, arcesso, colo, incendo, contingo, alo, peto.

б)1. Theseus Atheniensibus: “Curas vestras”, inquit, “metumque vestrum animadverto.” Minos, rex Cretae, crudeliter in Athenienses animadvertit. Sed Theseus pueros et virgines defendit et uxilio Aridnae e labyrinpho ad lucem ascendit. Ariadna multa in animo suo volvit. 2. Libri Romanorum et Graecorum volvebantur; itaque ,volumina’ nomanabantur.

в)

1. fundere, defendere, volvere.

2. ascendamus, ascende, ascendimus; deligite, delige, deligamus, deligemus; incendimus, incende, incendamus, incendite.

2. Quid emo? Quem comprehendimus? Quo me verto? Legimusne hunc librum? Descenimusne ex equo?

г)1. Qui dedit beneficium, taceat; narret, qui donatus est. – Dolum adhibeamus! Ne talia animo volveritis! 2. Theseum protegas et defendas, Ariadna! Theseus: Quomodo ad Minotaurum descendam? Redeamne? Non facile reperiat aliquis portam. Comprehendamne Minotaurum? 3. Crederes Minotaurum e defensurum esse. Videat Theseus, ut Minotaurum occidat! Legamus omnes de Theseo fabulas!

Carmina Paulus emit, recitat sua carmina Paulus;

Nam quod emas, possis iure vocare tuum.

Sunt bona, sunt quaedam mediocria,

Sunt mala plura,

Quae legis hic: aliter non fit, Avite, liber.

Ridere licet:

Rufus ex –clamavit, cum fluctus navem complerent:

“Vae! Aquis mergimur.”

Naso: “Es bono animo! Navem perforabo, ut aqua

in – fusa per foramen de–fluat.”

LECTIO –68

1. Primo bene consulere, deinde consilium capere oportet.

2. Itaque sapientes primo consulunt, deinde conilium capiunt.

3. Primo igitur consulamus, deinde consilium capiamus!

1. Поїздка Тесея додому.

Theseus cum Minotaurum occidisset et Ariadnae consilio Minois naves accendisset, ne rex fugientes caperet, cum suis fugere non dubitavit. Cum autem navem ascenderet et virginem aspiceret, secum cogitavit: “Quid faciam? Eripiamne patri filiam? Sed eiusdem puellae uxilio mihi contigit ingens facinus suspicere et conficere. Qua e causa eam tecto meo recipiam.” Virginem denique accipiens imperavit nautis, ut primo in insulam naxum, deinde Athenas navigarent. Nesciebat autem etiam Bacchum deum Ariadnam cupere.

Cum ad insulam appulissent, quieti e dederunt. Subito Bacchus Theseo dormienti apparet incipitque haec fere dicere: “Cur cupis, quod meum est? Cur Ariadnam, amorem meum, rapis? Qui deorum voluntatem despiciunt, certe poenam non effugiunt.” Theseus, qui magnam potentiam deorum respiciebat, id, quod deus cupiebat, fecit. Statim comites arcessivit et: “Somnio territus”, inquit, “vos convocavi. Accipite, quod facere cogor: Bacchus amore Ariadnae incensus iubet nos virginem in insula relinquere. Quam ob rem nmagno dolore afficior, sed praecepta dei perfici necesse est.”

Dum navis in mare altum vehitur, Bacchus puellam desertam benigne excipit.

а)1. regis, regas, regebas, regeres, reges, rege, regere. 2. Regeris, regaris, regebaris, regereris, regi.

б)1. spectate, spectabimus, spectabatis, spectemus, spectarentur, spectaberis, spectari. 2. Raptabitur, raptabantur, raptarentur, raptet, raptabam, raptabimus.

в)cogere, munire, movere, ...cogitare.

г)1. Romani conules magnis honoribus afficiebant. 2. Servi nonnumquam poenis gravibus afficiebantur. 3. Puer aeger ad medicum vehitur. 4. Pater puerum aegrum ad medicum vehit.5. Nihil conficiunt ii, qui omnia eodem tempore conficere cupiunt. 6. Imperator Augustus vires populi Romani magnis bellis confectas renovavit.

д)Theseus cum Minotaurum occidisset et naves accendisset, fugere non dubitavit. Cum virginem aspiceret, cogitavit: “Qud faciam? Eripiamne filiam? Sed facinus suspicere et perficere potui. Eam recipiemus.” Imperavit nautis, ut navigarent. Nesciebat Bacchum Ariadnam cupere.

є)Cur non mitto meos tibi, Pontiliane, libellos?

Ne mihi tu mittas, Pontiliane, tuos.

Exigis, ut nostros donem tibi, Tucca, libellos.

Non faciam; nam vis vendere, non legere.

Ridere licet:

NASO: Ille canis, quem mihi nuper vendidisti, mortuus cecidit.

RUFUS: Hem! Numquam illud fecit, donec apud me erat.

LECTIO – 69

1. Aeneas cum Troiam ardentem conspexisset, paene desperavit.

2. Iussu Veneris patrem et filium Graecis eriput cumque eis fugit.

3. Quo facto Aeneam sibi magnam gloriam peperisse apparet.

1. Втеча Енея із Трої.

Traditum est Aeneam Anchisem patrem, Iulum filium penatesque manibus Graecorum eripuisse. Graeci enim cum Troiam cepissent, urbem diripuerunt, viros interfecerunt, infantes de moenibus deiecerunt, mulieres in vincula coniectas servitute affecerunt. Tanta in calamitate Aeneas constituit Helenam, cladis auctorem, gladio percutere. Sed Venus ei apparuit et: “Cur”, inquit, “id facere cupis? Cur non potius aspicis, ubi patrem aetate confectum reliqueris, ubi uxorem tuam, ubi filium? Ecce Neptunus ipse muros quatit totamque urbem a sedibus ruit.”

Quibus verbis Venus Aeneae tantum terrorem iniecit, ut statim domum rediret suosque uaereret. Ubi ad portam sedis patriae pervenit, pater, quem primum tollere in montes cupiebat, fugere recusavit. Subito de vertice Iuli filii ingens flamma! Cum autem Aeneas ignem extinguere temptaret, pater senex, cun omen per – spiceret, manus ad caelum tetendit et: “Iam”, inquit, “iam nulla mora est. Quia Iuppiter ipse nobis fugam praecepit, fugiamus! Quo ducitis, adsum.” Tum Aeneas patrem ex urbe ardente portavit; dextrae se parvus Iulus implicuit; pone uxor capite ub –misso iit.

Quis negaverit Aeneam pietate magnam laudem sibi peperisse?

а) cupivisse, direptum et demptum est, eriperetur, praecipere, neglegere, aspiciamus, animadvertis, pariturus, prompserunt, accendi, interfici, reprehendi, quati, funderem, fugerem, percutiet, vertet.

б)cupio, diripis, eicit, parimus, accipitis, coniciunt.

в)1. Preres, preretur, pare, paret, paretur, paritur, peperi, parui, paravi, parebit, parabit, pariet, pariturus. 2. Iacebis, iacies, iacuisse, iaci, iactum esse, iacueram, iacens, iacientes, iacebant. iaciebant, iaceris, iacietur.

г)1. Venus Aeneae terrorem iniecit, ut rediret (filius, tantus, paucis, verbis, statim, domum). 2. Cum Aeneas ignem exstinguere temptaret, pater manus tetendit (pius, ingens, senex, ad caelum). 3. Iuppiter fugam praecepit (summus deus, eis, celer). 4. Aeneas patrem portans laudem sibi peperet (fortis, fessus, ex urbe, pietate, magnus).

д)ab-ducere, a-mittere, ad-mere, ad-icere, ac-cipere, a-scendere, a-spicere, de-spicere, de-icere, de-trahere, ex-cipere, ef-fugere, e-ripere, e-icere, in –spicere, in-cipere, in-dicere, re-spicere, re-petere, re-digere.

є)conspicere, concedere, contendere, consumere, contingere; percutere, perficere, perducere, permittere.

Quis negat Aenae magna de stirpe Neronem?

Sustulit hic matrem, sustulit ill patrem.

LECTIO –70

1. Ex libris multorum poetarum Aeneae ortem cognoscimus.

2. Multi homines eos libros Vergilii poetae cognoverunt, qui Aeneis inscribuntur (inscribere....).

1. Прийом Енея на небесах.

Cun Aeneas a Turno, Rutulorum rege, victoriam peperisset populosque vicinos subiecisset, Troiani et Aborigines pacem agebant et quiescebnt. Iam Iunonem, inimicam gentis Troianae, Aeneae virtus veteres iras finire coegerat, iam Iulus in iuvenem creverat. Tum Venus, Aaeneae parens, Iovem oravit: “Pater optime, nos omnes Aeneam pietate ceteris praestare novimus; semper enim voluntatem deorum respicere consueverat. Qua de causa id unum concupisco, ut Aaeneae meo - qumvis parvum - numen des.”

Cun ceteri dei agnoscerent, quod Venus poposcerat, deorum pater ait: “Vos caelesti munere digni estis - tu, quae poscis, et ille, pro quo poscis. Cape, quod optas!” Venus parenti gratias egit perque leves uras volans Aeneam adiit. Qui cum matrem cognosceret, lacrimas non retinens; “Adesne”, inquit, “ut vires deficientes mihi reficias?” Venus autem respondit: “Adsum, ut te numerum deorum asciscam. I ad Numicium flumen ibique ablue a te omnia, quae morti obnoxia sunt!” Quod cum Aeneas a matre dedicisset, in illo flumine se lavit. Ac profecto cessit, quidquid fuerat mortale. Tum dea os eius ambrosia contigit fecitque flium deum.

Iamque deos omnes ipsaque Aeneia virtus

Iunonem veteres finire coegerat iras,

Cum, bene fundatis opibus crescentis Iuli,

Tempestivus erat caelo Cypherius heros.

а) 1. Non omnes ... eam rtem docere possunt, ...didicerunt (alii, quae). 2. Imperium ... ...crevit (Romnus, magna celeritas). 3. Quis ... novit (hic, verbum): Vivat, crescat, floreat (florere). 4. Nonnulli ... ... consueverunt (post, meridies, quiescere) .5 Graeci ... cognoverant ...circum solem moveri (quidam, terra). 6. Homines ... ... cognoscere, ... in usum suum vertere contendunt (natura, leges, cognitae)

б)1. Aeneas Turnum vicit et populos vicinos subegit. 2. Iam Iuno iram finire coeperat. 3. Venus autem patrem eorum imploravit: Da Aeneae numen! Nam omnibus pietate praestat. 4. Tum Iuppiter respondit: Propter pietatem te summo gaudio complebo. 5. Venus statim Aeneam adiit eique voluntatem Iovis nuntiavit. 6. Mater ab Aenea cognoscitur, lacrimae non retinentur. 7. Aeneas iussu deae in flumine se lavat. 8. Itaque omnia mortalia undis demuntur. 9. Tum Iuppiter pium Aneam in caelum sustulit.

д)

є)

+