
- •Літаратура для падрыхтоўкі Асноўная
- •Дадатковая
- •Матэрыялы для выканання заданняў Пытанне №1
- •Пытанне №2
- •Пытанне №3 асноўныя функцыі мовы
- •Пытанне №4 як у мове адлюстроўваюцца асаблівасці жыцця, светаўспрымання, псіхалогіі народа
- •Пытанне №5 як грамадства ўплывае на мову
- •Пытанне №6
- •Дзяржаўная мова.
- •Пытанне №7.
- •1.Месца беларускай мовы ў сусветнай моўнай сям’і
- •2. Праславянскі перыяд
- •3. Фарміраванне мовы беларускай народнасці
- •4. Беларуская мова часоў Вялікага княства Літоўскага
- •5. Новая беларуская літаратурная мова
- •Пытанне №8
- •Пытанне №9
- •Беларуска-руская моўная інтэрферэнцыя
- •IV. Марфалагічная інтэрферэнцыя – несупадзенні ў формах часцін мовы (род, лік, канчаткі назоўнікаў, формы параўнальнай ступені прыметнікаў, канчаткі дзеясловаў і г.Д.).
- •Заданні
- •1. Перакладзіце наступныя словы на беларускую мову, растлумачце адрозненні ў іх фанетычным афармленні.
- •6. Перакладзіце наступныя словазлучэнні на беларускую мову. Растлумачце выбар канчаткаў.
- •7. Перакладзіце сказы на рускую мову. Звярніце ўвагу на адрозненні пры ўтварэнні форм параўнальнай ступені прыметнікаў і прыслоўяў.
- •8. Выберыце і запішыце правільны варыянт ужывання займеннікаў у беларускім і рускім маўленні. Абгрунтуйце свой выбар.
- •10. Знайдзіце памылкі ва ўжыванні дзеепрыметнікаў, растлумачце іх сутнасць і выпраўце.
- •12. Перакладзіце на беларускую мову:
- •Што такое трасянка?
- •14. Прачытайце наступны тэкст. На якой мове размаўляе герой? а як ён сам лічыць? Прааналізуйце і выпраўце памылкі.
7. Перакладзіце сказы на рускую мову. Звярніце ўвагу на адрозненні пры ўтварэнні форм параўнальнай ступені прыметнікаў і прыслоўяў.
1) Сабекошт перавозкі грузаў на чыгуначным транспарце ніжэйшы за сабекошт аўтамабільнай перавозкі. 2) Частата пульсу ў фізічна пасіўных людзей на 20% большая. 3). Больш за тое, у якасці асобных порцый інфармацыі можа быць выбраныабстрактны алфавіт. 4). Гукі станавіліся мацнейшыя і гусцейшыя. 5). Вясна наступала ўсё мацней і ўладарней.
8. Выберыце і запішыце правільны варыянт ужывання займеннікаў у беларускім і рускім маўленні. Абгрунтуйце свой выбар.
Мне некаму і некалі гаварыць пра гэта; Мне няма каму і няма калі гаварыць пра гэта.
Мне некому и некогда говорить об этом; Мне нет кому и нет когда говорить об этом.
9. Утварыце ад наступных рускіх дзеясловаў формы 3 асобы адзіночнага ліку і 2 асобы множнага ліку цяперашняга часу і перакладзіце іх на беларускую мову. Вызначце канчаткі.Узор: писать – пишет (піша), пишете (пішаце). Говорить, сидеть, шить, мыть, беречь, бежать, хотеть, открыть, дать, вести, лечить.
10. Знайдзіце памылкі ва ўжыванні дзеепрыметнікаў, растлумачце іх сутнасць і выпраўце.
Кожны студэнт можа атрымаць у бібліятэцы спіс рэкамендуемай літаратуры. Антось ніколі не бачыў чыста апранутых і сыта паетых сялян. Міхалка хацеў сказаць ёй што-небудзь вострае і зневажаемае. У старой хаце на вокны былі папрыбіваты крыж-накрыж дошкі. Інфармацыя прадстаўляецца ў выглядзе бесперапынна мяняючыхся велічынь. Заржавеўшы цвік цяжка выцягваць. Ён гаварыў плачушчым голасам.
11. У беларускай мове зусім натуральнымі ўтварэннямі ўспрымаюцца дзеепрыслоўі незакончанага трывання ад аднаскладовых дзеясловаў тыпу біць, жаць, шыць – б'ючы, жнучы, шыючы, якія адсутнічаюць у рускай мове. Утвараюцца таксама немагчымыя ў рускай мове дзеепрыслоўі ад дзеясловаў з суфіксам -ну-: мокнучы, гаснучы, цягнучы.
Утварыце ад дзеясловаў дзеепрыслоўі незакончанага трывання і перакладзіце іх на рускую мову.
Вісець, зваць, пісаць, рэзаць, сохнуць, ехаць, секчы, рваць, шукаць, мокнуць, піць, гнуць, пахнуць, ткаць, бегчы, дзерці, смактаць, маўчаць.
12. Перакладзіце на беларускую мову:
По роману Ивана Мележа, писать по адресу, в области биомеханики, рассмотреть по пунктам, благодарю вас, похож на отца, три новых прибора, четыре пятых, издеваться над чужим мнением, отречься от своих убеждений, зайти за письмом, болеть гриппом, небольшой по размеру, подготовиться к работе, начало в семь часов вечера, подойти к руководителю.
13. Знайдзіце выпадкі інтэрферэнцыі ў наступных перакладах мастацкіх твораў беларускіх аўтараў. Насколькі дарэчныя беларусізмы ў гэтых урыўках?
И с крестьянскою лаской просто
В каждой хате дарила ты
И весёлый хмель хлебосольства,
И насущный хлеб доброты
(Г.Буравкин)
Тихо дремлют сосонники
В зное горячего дня,
Придорожные коники
Атаковали меня
(А.Кулешов)
Там решил я в ночи
Под навесом зелёным
Что уж лучше лежать на печи,
Что теперь не уйти из полона
(А.Кулешов)
Шёл, проклиная деньги и чугунку,
Искать земли переселенец-дед
(А.Кулешов)
Тогда он выныривает и прежде всего, разведя руками, показывает, какая рыбина утекла (И.Мележ).
Дядьки и тётки! Хлопцы и девки! Дорогие наши товарищи! (И.Мележ)