31 Снежня 1918 г. Цб кп(б)б абмеркавала пытанне аб складзе Часовага рэвалюцыйнага рабоча-сялянскага ўрада бсср.

1 Студзеня 1919 г. Часовы ўрад Беларусі абнародаваў маніфест у сувязі з утварэннем бсср.

2–3 лютага 1919 г. у Мінску адбыўся І Усебеларускі з’езд Саветаў рабочых.

І Усебеларускі з’езд Саветаў прыняў Канстытуцыю БССР. Таксама прыняў рашэнне аб аб’яднанні Беларускай ССР і Літоўскай ССР у адну дзяржаву – Літоўска-Беларускую ССР (Літбел).

.Савецка-польская война 1919-1920 ў Б.

У лістападзе 1918г. адрадзілася польская дзяржава. Атрымаўшы вялікую дапамогу ўзбраеннем і харчаван-нем ад ЗША, Фр. і Англіі, Польшча стала рыхтавацца да захопу бел. і ўкр. зямель. На тэр-рыі Бел. фарміра-валіся атрады “мясцовай самаабароны” з польскіх па-мешчыкаў і шляхціцаў, якія пасля адступлення ням. войскаў павінны ўзяць уладу ў св. рукі. У к. снежня польскія легіянеры занялі Дзярэчын, Ружаны, Пружа-ны. У лютым-сакавіку 1919г. імі былі заняты Брэст, Кобрын, Беласток, Ваўкавыск, Слонім, Пінск. У гэты час войскі Савецкай Расіі прасоўваліся на Захад за ад-ступаючымі германскімі. Прымусовая мабілізацыя ў Чырв. Армію і адпраўка мабілізаваных на Ўсх. фронт, палітыка “ваеннага камунізму” выклікалі сярод насе-льніцтва Бел. і чырвонаармейцаў хвалю абурэння і прывялі да паўстанняў супраць Савецкай улады ва ўсх. частцы Бел. Для барацьбы з паўстанцамі ў Мінску быў створаны ваенна-рэвалюцыйны штаб, які звярну-ўся ў іншыя гарады з просьбай прыслаць войскі і з іх дапамогай жорстка задушыў паўстанне. Вясной 1919г. польскія войскі захапілі Ліду і Вільню. Урад ЛітБел-ССР пераехаў у Мінск. Літ.-бел. армія была перайме-навана ў 16-ю армію. Там не менш польскае наступле-нне працягвалася. Сав. войскі пакінулі Мінск, Слуцк, Барысаў, Жлобін, Рэчыцу. Восенню 1919г. фронт стабілізаваўся па лініі Полацк, р.Бярэзіна і Днепр, на якой пратрымаўся да вясны 1920г. Захопленая тэр-рыя Бел. была названа ўсх. вобл. Польшчы (“Усх. крэса-мі”). Акупіраваныя тэр-рыі былі падзелены на Віленс-кую і Мінскую акругі. Польскія ўлады ліквідавалі ор-ганы мясцовага самакіравання, былі забаронены праф-саюзы і іншыя раб. Арганізацыі. Аднаўлялася памешчыцкае землеўладанне. Польская армія праводзіла непамерныя рэквізіцыі. У культ. жыцці праводзілася па-ланізацыя. У 1919г. былі зачынены гімназіі, інстыту-ты, школы. Мн. дзеячы бел. нац. руху, настаўнікі бел. школ былі арыштаваны. Дзярж. мова – польская. Ва ўмовах польскай акупацыі бел. нац. рух з-за паліт. рознагалоссяў быў расколаты і раз’яднаны. Яго паліт. цэнтр – Рада БНР. Пад уплывам красавіцкай з’явы Пілсудскага мн. бел. дзеячы пайшлі на супрацоўніцтва з палякамі, спадзеючыся з іх дапамогай здзейсніць ідэю незалежнасці. Пасля акупацыі Мінска тут быў утвораны Часовы Бел. Нац. Камітэт. 12 снежня 1919г. са згоды польскага ўрада ў Мінску была склі-кана Рада БНР.

У пач. сака-віка 1920г. польскія войскі наступалі ў асн. на Укр. і ў красавіку занялі Кіеў, а ў Бел. – Мазыр, Рэчыцу. Каб дапамагчы Паўднёва-зах. фронту, Зах. фронт 14 мая перайшоў у наступленне, якое было няудалым. 2 ліпеня 1920г. прадстаўнікі РСФСР у Маскве падпісалі мірны дагавор з прадстаўнікамі літ. урада. Падпісанне Сав. урадам дагавора з Літвой азна-чала спыненне існавяння ЛітБелССР. Армія Тухачэўскага сустрэла ўпартае супраціўленне праціўніка. Чырв. Армія адкацілася ад Варшавы да Мінска. Аднак як Польшча, так і Сав. Расія не мелі магчымасці працягваць вайну. 12 кастрычніка былі заключаны папярэднія ўмовы міру паміж РСФСР і Укр. з аднаго боку і Польшчай – з другога. 18 сакавіка 1921 г. быў падпісаны Рыжскі мірны дагавор. Сілы, якія аб’ядналіся вакол БНР, не прызналі гэты дагавор.

12.Станаўленне буржуазнага грамадства ў Б у др. пал.19 Мэтай сялянскай рэформы 1861г. з’яўл. адмена пры-гоннага права. Пайсці на гэту рашучую меру цара Аляксандра ІІ прымусіла ўсведамленне сац.-эк. і ва-енна-тэхнічнай адсталасці краіны, якая асабліва выразна праявілася ў ходзе Крымскай вайны, а таксама небяспекі хуткага нарастання антыпрыгонніцкага сялянскага руху, што пагражаў перерасці ў сялянскую рэ-валюцыю. 19 лютага 1861г. Аляксандр ІІ падпісаў “Маніфест” і “Палажэнні” аб вызваленні памешчыц-кіх сялян ад прыгоннай залежнасці. Яны атрымалі, хоць і не адразу, асабістую волю, правы чалавека, фармальна незалежнага ад пана. Селянін мог сам звяр-тацца ў дзярж. Установы, заключаць гандлёвыя і іншыя здзелкі, пераязджаць у горад, запісвацца ў сас-лоўі мяшчан і купцоў, паступаць на службу ці ў наву-чальную ўстанову. “Палажэнні 19 лютага” прадугледжвалі новы парадак кіравання сялянамі, заснаваны на выбарнасці ніжэйшых службовых асоб. Сяляне адной сельскай грамады выбіралі на сходзе старасту. На валасных сходах сельскія старасты і ўпаўнаважаныя ад кожных 10 двароў выбіралі валасное праўленне, валаснога старшыню і суддзю. Функцыі органаў сялянскага самакіравання былі вельмі аб-межаваныя: яны фактычна павінны блі выконваць усе, што патрабавалі ад іх урадавыя чыноўнікі.

Паводле закона селянін павінен быў заплаціць памешчыку выкуп і за зямлю, і за св. свабоду. Пры выкупе сяляне плацілі 20% адпаведнай сумы, а астатнія 80% памешчыкам давала дзяржава. Сяляне рабіліся яе даўжнікаім на 49 гадоў і павінны былі выплачваць не толькі суму доўгу, але і вялікія працэнты за пазыку. Каб памешыкі не засталіся адразу пасля рэформы без рабочых рук, “Палажэннямі 19 лютага 1861г.” прадугледжвалася, што выкупіць св. надзелы сяляне не маглі раней, чым праз 9 гадоў. Увесь гэты час яны лічыліся “часоваабавязанымі” і па-вінны былі за карыстанне надзелам, як і раней, адбы-ваць паншчыну або плаціць памешчыку чынш. Раз-меркаванне зямлі паміж памешчыкамі і сялянамі пра-дугледжвалася “Устаўнымі граматамі”. Паўстанне 1863г. прымусіла царскі ўрад прыняць пэўныя захады з мэтаў адцягнуць ад удзелу ў ім бел. і літ. сялян. Ука-зам ад 1 сакавіка 1863г. быў уведзены абавязковы выкуп сялянскіх надзелаў у Віленскай, Гродзенскай, Ковенскай і Мінскай губернях. З 1 мая таго ж года спыняліся часоваабавязаныя адносіны, сяляне пераводзіліся ў разрад уласнікаў зямлі. Выкупныя плацяжы зніжаліся на 20%. 2 лістапада 1863г. гэты ўказ быў распаўсюджаны і на ўсходнюю Беларусь – Віцебскую і Мінскую. Урад заявіў і аб захаванні на няпэўны час сервітутнага права на Беларусі і ў Літве (права сялян на карыстанне пэўнымі ўгоддзямі, найчасцей пашай, якія належалі памешчыкам). У цэлым адзначаныя меры істотна аблягчалі становішча сялян у зах. губернях у параўнанні з іншымі рэгіёнамі Расіі і садзейнічалі больш хуткаму развіццю на Беларусі і ў Літве капіталістычных адносін.