25.Зах.Б.У складзе польскай дзяржавы.1921-1939

У выніку савецка-польскай вайны 1919–1920 гг., паводле Рыжскага мірнага дагавора ад 18 сакавіка 1921 г., вялікая частка тэрыторыі Беларусі з насельніцтвам перайшло ва ўладанне польскай дзяржавы.Заходняя Беларусь і яе насельніцтва апынуліся ў вельмі цяжкім становішчы.На заводах і фабрыках працоўны дзень працягваўся 10–11 гадзін. У сярэднім на аднаго працуючага прыходзілася два беспрацоўныя. Людзі згаджаліся на любую работу і любую аплату.Вельмі цяжка жылося ў вёсцы.Аграрныя пераўтварэнні вялі да ўзрастання дыферэнцыяцыі сялян, колькасць бедных жыхароў вёскі пачала няўхільна павялічвацца.Сяляне павінны былі пастаянна выконваць павіннасці.У пошуках заробкаў, даведзеныя голадам і ўціскам да адчаю, сяляне шукалі выйсця ў эміграцыі.Вядучую ролю ў паланізацыі беларускага насельніцтва адыгрывала каталіцкая царква.У Заходняй Беларусі панаваў жорсткі палітычны рэжым і паліцэйскі тэрор.Такім чынам, сацыяльнае, нацыянальнае і палітычнае становішча працоўных мас на тэрыторыі Заходняй Беларусі штурхала іх на актыўныя антыўрадавыя дзеянні.У пачатку і сярэдзіне 20-х гадоў сацыяльная і нацыянальная барацьба характарызавалася не толькі эканамічнымі забастоўкамі і антыўрадавымі дэманстрацыямі, але і праявамі ўзброеных выступленняў у форме партызанскага руху.Ва ўзмацненні сацыяльнага і нацыянальна-вызваленчага руху значную ролю адыгралі партыі і арганізацыі камуністычнага і нацыянальна-дэмакратычнага напрамку.Выдаваліся газеты, якія па прычыне праследавання ўладамі часта закрываліся.У студзені 1927 г. улады пачалі ліквідацыю гурткоў і камітэтаў БСРГ. Па ўсім краі прайшлі масавыя арышты яе актывістаў.Польскія ўлады чынілі розныя перашкоды для стварэння сеткі гурткоў на месцах, а таксама ажыццяўлялі жорсткі ўціск на перыядычныя выданні.Важную ролю ў грамадска-палітычным жыцці Заходняй Беларусі адыграла культурна-асветная арганізацыя – Таварыства беларускай школы (ТБШ).За перыяд свайго існавання (да 1937 г.) ТБШ заваявала вялікую любоў насельніцтва Заходняй Беларусі. Заслуга ТБШ была не толькі ў асветніцкай ролі, але і ў тым, што яна падрыхтавала і выхавала ў вельмі цяжкіх умовах нацыянальнага прыгнёту значную колькасць беларускай творчай інтэлігенцыі.У канцы 20 – пачатку 30-х гадоў адбыліся значныя палітычныя і эканамічныя змены на тэрыторыі Заходняй Беларусі

26.Б у пачатку др.сусветнай вайны.Уключэнне зах.Б у склад

БССР

17 верасня 1939г. Чырвоная Армія пачала паход у Зах. Бел. і Зах. Укр. Пераважная больўасць польскіх войск, якія знах. тут, здавалася без бою. Толькі асобныя час-ці аказалі супраціўленне. Згодна з афіцыйнымі даны-мі, у час паходу ў Зах. Бел. і Зах. Укр. загінула 737 і было паранена 1862 салдаты і афіцэры Чырв. Арміі. Большасць насельніцтва Зах. Бел. – рабочыя, сяляне, рамеснікі, працоўная інтэлігенцыя сустракалі савецкіх салдат кветкамі, хлебам-соллю. Да 25 верасня 1939г. Чырв. Армія цалкам вызваліла Зах. Бел. Паўстала пы-танне аб вызначэнні граніцы паміж Германіяй і СССР. 28 верася 1939г. Германія і СССР падпісалі новы дага-вор “Аб дружбе і граніцы”, паводле якога такая грані-ца была праведзена па так званай “лініі Керзона”, выз-начанай яшчэ ў 1919г. Вярх. Саветам Антанты як усх. граніца Польшчы. Гэта была этнічная мяжа паміж бе-ларусамі і палякамі. Да дагавора былі прыкладзены два сакрэтныя пратаколы, згодна з якімі ў сферу ўп-лыву СССР былі ўключаны дадаткова Літва і Фінлян-дыя. Дагавор з фашысцкай Германіяй “Аб дружбе і граніцы” нанёс вялікі ўрон міжнар. Аўтарытэту СССР, дэзарыентаваў антыфашысцкія сілы ў мн. краінах. На вызваленай тэр-рыі Зах. Бел. пачаліся рэвалюцыйныя пераўтварэнні. У ваяводскіх і павятовых цэнтрах былі створаны часовыя ўправы, у мястэчках і вёсках – сяля-нскія камітэты. Гэта былі органы нов. Улады. 28-30 кастрычніка 1939г. у Беластоку адбыўся Нар. сход Зах. Бел. Па дакладах дэпутатаў Прытыцкага і Манцэ-віча Нар. сход прыняў Дэкларацыі аб дзярж. уладзе і аб уваходжанні Зах. Бел. ў склад БССР. Былі прыняты таксама рэзалюцыі аб канфіскацыі памешчыцкіх зя-мель, аб нацыяналізацыі банкаў і буйной прамыслова-сці. 2 і 12 лістапада 1939г. былі прыняты Законы аб уключэнні Зах. Бел. ў склад СССР і ўз’яднанні яе з БССР. На тэр-рыі Зах. Бел. было ўтворна 5 абоасцей – Баранавіцкая, Брэсцкая, Вілейская, Пінская і Беласто-цкая. У зах. абласцях БССР разгарнуліся сац.-эк. пера-ўтварэнні. Былі нацыяналізаваны прамысл. прадпры-емствы і банкі, пачалося будаўніцтва нов. фабрык і за-водаў. К к. 1940г. аб’ём валавой прад-цыі павялічыўся больш чым у 2 разы. У вёсцы беззямельным і малазя-мельным сялянам было раздадзена звыш 1 млн га зям-лі, якая належала польскім памешчыкам. К сяр. 1940г. у зах. абласцях БССР дзейнічала 430 калгасаў, якія аб’ядноўвалі звыш 23 тыс. сялянскіх гаспадарак. Істотныя зрухі адбыліся ў галіне к-ры. У 1940/41 наву-чальным годзе ў зах. абласцях БССР працавала 5958 агульнаадукацыйных школ, у тым ліку 120 сярэдніх. У школы дадаткова пайшлі больш чым 100тыс. дзя-цей, якія раней не маглі вучыцца. К пач. 1941г. дзейні-чала 5 інстытутаў, 12 тэхнікумаў, 100 кінатэатраў, 92 ДК, 220 бібліятэк. Такім чынам, з уз’яднаннем з БССР зах. вобл. Рэспублікі ўключыліся ў агульнасаюзны працэс сац.-эк. і культ. развіцця, быў канчаткова пак-ладзены канец падзелу Бел.

13.Развіцце капіталізму ў прам-ці і с\г Б. ў др.палове 19ст.

У 90-я гг. галоўнай спецыялiзаванай галiной у сельскай гаспадарцы Беларусi стала малочная жывёлагадоўля. Спецыялiзацыя памешчыцкай гаспадаркi праявiлася ў пашырэннi вытворчасцi тэхнiчных культур. Сярод iх першае месца займала бульба. Значнае месца ў канцы ХIХ ст. у беларускiх губернях займала прамысловае садаўнiцтва i агароднiцтва.Прамысловасць Беларусi развiвалася ў цеснай сувязi з агульнарасiйскай, але мела i свае асаблiвасцi. У прамысловасцi Беларусi iшоў працэс пераходу ад ручной працы да машыннай. Рамяство i мануфактуру паступова выцясняе капiталiстычная фабрыка.Значна адставала Беларусь ад Расii па ўзроўню канцэнтрацыi вытворчасцi. Дробныя прадпрыемствы складалi на Беларусi асноуную частку усiх фабрык i заводаў. Значнае развiцце на Беларусi атрымалi запалкавая i папярова-кардонная вытворчасць.Вельмi шмат было на Беларусi прадпрыемстваў, звязаных з перапрацоўкай сельскагаспадарчай сыравiны. Iснавалi таксама кафляныя i шклозаводы.Значнаму павелiчэнню тэмпаў развiцця прамысловасцi Беларусi спрыяла стварэнне густой сеткi чыгуначных дарог.Важную ролю ў эканомiцы Беларусi адыграваў рачны транспарт.