- •К.Байсейтова .
- •Мәтінді аударыңыз, мәнерлеп оқыңыз. Күләш Байсейітова.
- •Мәтінге қатысты сұрақтарға жауап беріңіз;
- •Мәтінді рөлдерге бөліп оқыңыздар:
- •1. Сөздердің аудармаларын біліп алыңыздар.
- •2. Мәтінді оқыңыздар, аударыңыздар. Сыдық Мұхамеджанов.
- •2.Мәтінді оқыңыздар, аударыңыздар. Ғазиза Жұбанова.
- •3. Мәтіннің мазмұнына қатысты сұраулы сөйлемдер жазыңыздар.
- •5. Төмендегі сөйлемдерден атаулы сөйлемді табыңыз.
- •6. Сұхбаттарды аударыңыз. Толымды, толымсыз сөйлемдерді табыңыз.
- •7. Жақты, жақсыз сөйлемдерді бағаналарға бөліп жазыңыздар.
- •3. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
- •4. Сөйлем құраңыз.
- •5. Сөйлемдерді орыс тіліне аударыңыз. Бастауыштың құрамын анықтаңыз.
- •1.Мына сұрақтарға жауап беріңіздер:
- •2.Мәтінді оқыңыздар, аударыңыздар:
- •2. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырыңыз.
- •3. Кестеге қарап өз мысалдарыңызды келтіріңіз.
- •4. Сөйлемдерден бастауыш пен баяндауыштарды тауып, сұрақтар қойыңыз.
- •5. Сұхбатқа астындағы қажетті сөздердің тиістісін енгізіңіз.
- •VII сабақ. Ән және қазақ даласының бұлбұлдары.
- •1. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер?
- •2. Мына сөздердің мағынасын түсініп алыңыздар және дұрыс аудармасын табыңыздар:
- •4. Мына сөздерді орыс тіліне аударыңыз:
- •5. Сөйлемдердің екінші жұбын дұрыс тауып, аяқтаңыздар, оларды аударыңыздар:
- •7. Сұхбаттағы орыс тіліндегі сөйлемдерді аударыңыз. Пысықтауышты табыңыз.
- •VIII сабақ. Ән және қазақ даласының бұлбұлдары. Ақан сері.
- •1. Мына сөздердің мағынасын түсініп алыңыздар.
- •3. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырыңыз.
- •4. Пысықтауыштарды қай сөз табынан екенін айтыңыз.
- •IX сабақ. Ән және қазақ даласының бұлбұлдары. Әміре Қашаубаев.
- •1. Мына сөздердің мағынасын түсініп алыңыздар.
- •2.Мәтінді оқыңыздар, аударыңыздар: Әміре Қашаубаев.
- •Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз:
- •4. Қазақ тіліне аударыңыз.
- •1.Мәтінді оқып, аударыңыз.
- •2. Мәтінге сұрақтар құрыңыз, мазмұнын айтып беріңіз.
- •4. Көп нүктенің орнына тиісті есімдікті қойыңыз.
- •5. Мына сөйлемдерді оқып, орыс тіліне аударыңыз
- •6. Сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыз, құрмалас түріне ажыратыңыз.
- •7. Оқыңыз. Аударыңыз. Бірыңғай мүшелерді тауып, қандай сөйлем мүшесіне қатысты екенін айтыңыз.
- •8. Төмендегі сөздерді бірыңғай мүше етіп сөйлем құраңдар. Бірыңғай мүшеге ортақ жалпылауыш сөздерді өздерің ойлаңдар.
- •9. Бірыңғай мүшелердің тыныс белгісін түсіндіріңіз.
- •XI сабақ. Астана қаласындағы өнер ошақтары:
- •Мәтінді аударыңыз, мәнерлеп оқыңыз.
- •6. Үлгі бойыша екі жай сөйлемді пайдаланып, салалас құрмалас сөйлем құраңыздар.
- •7. Төмендегі жай сөйлемдерді құрмалас сөйлемдерге айналдырыңыз.
- •XII сабақ. Қазақтың тұңғыш операсы тарихынан.
- •1. Жаңа сөздермен танысыңыз, есте сақтаңыз.
- •2. Мәтінді оқыңыз және орыс тіліне аударыңыз.
- •3. Мәтін бойынша сұрақтар құрыңыз және жауап беріңіз.
- •4. Мына жай сөйлемдерден ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем жасаңыз.
- •5 . Жалғаулық шылаулардың қайсысы ыңғайлас салаласта, қайсысы бірыңғай мүшелі жай сөйлемдерде жұмсалғанын ажыратып, себебін түсіндіріңіз.
- •6. Түсіндірмелі салалас сөйлемдердің мәнін, құрылымдық ерекшелігін, тыныс белгілерін түсіндіріңіз.
- •7. Оқыңыз. Сөйлемдерді қажетті алайда, біресе, және, де, бірақ
- •XIII сабақ.
- •1.Мәтінді оқып, аударыңыз.
- •6. Берілген сөздерден себеп-салдар салалас құрмалас сөйлем құраңыз.
- •XIV сабақ. М.Мақатаев.
- •Диологты оқып, өзара сөйлесіңдер.
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Сөйлемдерді сәйкестендіріңіз және дұрыс құраңыздар:
- •4.Өлеңді түсініп оқып жаттап алыңыздар.
- •6. Сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар;
- •7. Мәтінді оқыңыздар, аударыңздар.
- •9. Мына сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыз.
- •10. Қазақ тіліне аударыңыз.
- •1. Мәтінді аударыңыз, мәнерлеп оқыңыз.
- •Мәтінге қатысты сұрақтарға жауап беріңіз:
- •Мәтінді пайдалан отырып, көп нүктенің орнын толтырыңдар.
6. Берілген сөздерден себеп-салдар салалас құрмалас сөйлем құраңыз.
А) театр, жаңбыр, достар, автобус.
Ә) сабақ, мұғалім, кеш.
Б) суық, ауа райы, көктем, қар.
7. Берілген жай сөйлемдерді мағыналарына қарай топтастырып, талғаулы салалас етіп құрастырыңыздар.
1. Қасқырлар шанадан жұлып алып қалды ма? 2. Шанадан өзі құлады ма? 3. Жасыл шөп ала алмадым. 4. Сұр шөп ала алмадым. 5. Кедергі болар тас жоқ. 6. Жарақат та жоқ. 9. Шөп жоқ. 10. Қамыс жоқ. 13. Қасқырлар оқ тиіп жаралаған аңды алып жейді екен. 14. Адамнан қашқан аңның жолын тосады екен.
8. Көп нүктенің орнына ыңғайына қарай жай сөйлем ойлап тауып, себеп-салдар салаласқа айналдырып жазыңыздар. 1.Ол ауданға жетуге асықты, өйткені ... . 2. ... , себебі ауыл онша алыс емес еді. 3. Қойға енді біз иеміз, сондықтан ... . 4. Одан әрі олар сөйлескен жоқ: ... . 5. ... , жаңа туған баланың атын Сәтжан қойды. 6. ... өйткені көптен көрмеген Нариманға жолығады. 7. ... , сондықтан шаршап келе жатқан Жанай қуанып кетті. (С. Бегалин.)
9. Жай сөйлемдерден кезектес салалас құрмалас сөйлем құрастырыңыз.
Жаңбыр жауады. Қар жауады. Айнұр күліп отыр. Ол кітап оқып отыр. Қоңырау соғылды. Сабақ аяқталды. Серік кітапханаға бара жатыр. Спорт кешеніне барады.
XIV сабақ. М.Мақатаев.
Жаңа сөздермен танысыңыздар:
Қалам тартты – писал
Мұңдасу – подельиться печалью, излить душу
Көгендеу – держать на привязи
Ұғу – понять
Ғайыптан – из небытья
Ғұмыр – жизнь
Қасірет – печаль, беда
Қомақты – обьеместый, большой
Диологты оқып, өзара сөйлесіңдер.
Сен қазақтың қандай ақындарын білесің?
Маған Мұқағали Мақатаевтың өлеңдері ұнайды.
Ол қандай ақын?
Мұқағали Мақатаев – қазақ халқының сүйікті ақыны, оның өлеңдерін білмейтін қазақ жоқ шығар. М.Мақатаев өлеңдерінде адам өмірінің мәнін, әсемдік пен сұлулықты, тазалық, ерлік, елдік, туған жерді терең жырлаған. Көптеген өлеңдеріне ән жазылған. «Сәби болғым келеді» өлеңінің сен естіген болрсың?
Бұл өлеңнің сөзін жазған осы ақын екен ғой. Енді білетін боламын.Қандай керемет ән!
Мұқағали поэзиясы жанрында ғана емес, проза, драма, сын саласында да қалам тартты. Әуезов атындағы драма театрында қазір «Қош, махаббат» атты спектаклі жүріп жатыр. Барайық па?
Әрине, барайық. Сен мені қатты қызықытырдың. Менің енді Мұқағали Мақатаевтың шығармашылығымен терең танысқаным келеді. Өлеңдер жинағын сатып алуым керек.
Сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Сіз М.Мқатаев қай жылы, қай жерде туғанын білесі бе?
2. Мәтінде М.Мақатаевтың қандай өлеңі әңгіме болады?
3. Мақатевтың қандай драмалық шығармасы бар?
4. Сіз М.Мақатаевтың қандай өлеңдері мен әндерін білесіз?
3. Сөйлемдерді сәйкестендіріңіз және дұрыс құраңыздар:
Мұқағали Мақатаев
|
1. ... ақындардың бірнеше өлеңдеріні аударды. 2. ... Адамның өмірі мен өлімі, қасіреті мен қуанышы туралы поэма» дейді ақын. 3. жыр еткен лирикасы қазақ әдебиетіне қомақты мұра болып енді. 4. І.Жақанов, А.Қоразбаев, Т.Мұқамеджанов, т.б. сазгерлер ән жазды. 5. ... тоғызында Алматы облысы Райымбек ауданы Қарасаз ауылында дүниеге келген. 6. «Ғасыр ақыны» атағы берілді. 8. ... ақынның туған жерінде мұражайы бар. 9. кітабы. 8 жыр жинағы жарық көрді. 10. ... сол көше бойында Мұқағали Мақатаевқа орнатылған ескерткіш бар. 11. ... қабылданып, Мәскеудегі Әдебиет және өнер институтында оқыды. 12. ... өзінен өмірді көре білуінде. |