«АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ»

Коммерциялық емес акционерлік қоғам

ЭЛЕКТР ЭНЕРГЕТИКА ФАКУЛЬТЕТІ

«Электроника» кафедрасы

№ 2 есептеу-графикалық жұмыс

Пәні: Өнеркәсіптік электроника

Нұсқа: 154106

Мамандығы: 5В081200‒ «Ауыл шаруашылығын энергиямен камту»

Орындаған: Әбілқанов Т. Группа:ЭСХк-15-01

Қабылдаған: Қожамбердиев Қ.О.

___________ ___________«____» ____________2017ж.

Алматы, 2017

Мазмұны

1. Кіріспе...................................................................................................................3

2. Негізгі бөлім.........................................................................................................4

2.1. Түзеткіш құрылғысының бір жақты өткізгішін таңдау................................4

2.2. Түзетілген тоқтың тізбек индуктивтілігін есептеу........................................8

3. Қорытынды..........................................................................................................9

4. Қолданылған әдебиеттер тізімі........................................................................10

Кіріспе

Есептеу сызба жұмысында бір фазалық басқарылмалы түзеткішті есептейміз, ол қоздырғыш орамалы төрт тартым электр қозғалтқышының кернеуін реттеуге арналған. Есептеу сызба жұмысының мақсаты түрлендіргіш құрылғыларды есептеу және олардың ішінде болатын электро-магниттік процесстерді талдау, дамыту керек. Басқармалы түзеткіш симметриялық емес көпір сұлбасы арқылы орындалған. Көпірдің екі иіні тиристорлардан VS1-VS2 тұрады, ал қалған екеуі VD1,VD2 диодтан тұрады. Дроссель  арқылы көпірдің шығу жеріне қосылған түрлендіргіштен қоректенетін тартымқозғалтқышы орналасқан. Қозғалтқыштың магниттік ағынының толықсуын төмендету үшін қоздырғыш орамы R_Ш резисторы шунтталған болуы керек. Бұл жұмыстар келешектегі күрделі инверторлық түзеткіш түрлендіргішінің жобасын құруға қажет болады. Теориялық материалды алдын-ала оқу қажет.

Диаграмманы салу барысында түзеткіш тоқ I_d идеалды, трансформатор орамдарындағы тиристордың, диодтың және активті кернеудің 0-ге тең деп еептейміз.

Есептеу сызба жұмысының мақсаты түрлендіргіш құрылғыларды есептеу және олардың ішінде болатын электро-магниттік процесстерді талдау, дамыту керек. Бұл жұмыстар келешектегі күрделі инверторлық түзеткіш түрлендіргішінің жобасын құруға қажет болады. Теориялық материалды алдын-ала оқу қажет (1)- (3).

№ 2 Есептеу сызба жұмысы

1. Түзеткіш құрылғысының бір жақты өткізгішін таңдау.

Алғашқы қолданылған мәліметтер:

Түзеткішті қоректендіретін номиналдық кернеу U₁ = 25000 В

Кернеуді қоректендіретін жиілік _с = 50 Гц

Номиналдық түзетілген кернеу U_dн =1100 В

Түзеткіштің номиналдық жүктеме тогы I_dн=1100 А

Реттеу бұрышы _р= 0,524

Қысқа тұйықталу кернеуінің салыстырмалы мәні u_к= 0,12

Түзетілген токтың толықсу коэфициенті k_п1= 0,25

Түзеткіш құрылғысының минималды бағасынан көпір иығындағы бір жақты өткізгіш саны және оның типі таңдалынады. Бір жақты өткізгіштің параметрлері және бағасы 1 кестеде көрсетілген.

1 кесте. Диодтардың бағасы және параметрлері

Түрі	Класы	Бағасы,тг	Uп, В	Iп, А	Iдm, А	Uвm, В
ДЛ161-200	8 9 10	1212 1308 1404	800 900 1000	200	320	1,45
ДЛ171-320	8 9 10	1788 1956 2124	800 900 1000	320	500	1,45

2 кесте. Тиристорлардың бағасы және параметрлері

Түрі	Класы	Бағасы,тг	Uп, В	Iп, А	Iөм, А	(di/dt)кр А/мaкс	Uө, В
ТЛ171-250	8 9 10	2424 2652 2880	800 900 1000	250	390	100	2,05
ТЛ171-320	8 9 10	2808 3084 3360	800 900 1000	320	500	100	1,65

1.1 Көпірдің диодтық иініндегі бір жақты өткізгіш саны. Көпірдің тиристорлық иығындағы бір жақты өткізгіш саны.

=

Мұндағы: k_қайт= 1,16 түйіспелі тораптағы кернеудің жоғарылауын есептейтін коэффициент.

ДЛ161-200 түрінің 8 класы үшін:

= 4

ДЛ161-200 түрінің 9 класы үшін:

= = 3.438 3

ДЛ161-200 түрінің 10 класы үшін:

= = 3.1953

ДЛ171-320 түрі және тиристорлар үшін осындай иініндегі бір жақты өткізгіш саны қолданылады.

1.2 Көпірдің диодтық иығындағы бір жақты өткізгіш параллель тармағының саны.

;

.

Мұндағы: I_п – максимал рұқсат етілген бір жақты өткізгіш, орта тогы оны шекті тоқ д.а.

I_өм – бір жақты өткізгіштің максимал жіберген тогы.

k_пер=1,6 – бір жақты өткізгіштегі жүктеме тогының(1,6 рет) жоғарылаған коэфициенті

k_нер=0.85 – параллель тармақтарға жіберілетін тоқтың коэфициенті.

ДЛ161-200 түрінің барлық класы үшін:

= 5,175

ДЛ171-320 түрінің барлық класы үшін:

= 3,233

1.3. Көпірдің тиристорлық иығындағы бір жақты өткізгіш параллель тармағының саны.

ТЛ171-250 түрінің барлық класы үшін:

= = 4,144

ТЛ171-320 түрінің барлық класы үшін:

= = 3,233

1.4. Көпірдің диодтық иығындағы бір жақты өткізгіштің бағасы. Шешімін 3 кестеге енгіземіз:

3 кесте

Типі	Класы	nтіз	nпар	Комплектінің бағасы,тенг.
ДЛ161-200	8 9 10	4 3 3	5	10908 10464 11232
ДЛ171-320	8 9 10	4 4 4	3	12516 13692 14868

1.5. Көпірдің тиристорлық иығындағы бір жақты өткізгіштің бағасы. Шешімін 3 кестеге ұқсас енгіземіз.

4 - кесте

Типі	Класы	nтіз	nпар	Комплектінің бағасы,тенг.
ТЛ171-250	8 9 10	4 4 4	4	19392 21232 23040
ТЛ171-320	8 9 10	3 3 3	4	19656 21588 23520

1.6. Бір жақты өткізгіштің таңдалған комплектісі. Бір жақты өткізгіш класын және типін көрсету керек.

Типі	Класы	nтіз	nпар	Комплектінің бағасы,тенге
ДЛ171-320	10		3	14868
ТЛ171-320	10		4	23520

1.7. Тиристор арқылы тоқтың өсу жылдамдығын тексеру.

 = 1,57 рад, ₁ сәйкес және I_d = 1,6I_dн.

Бірнеше параллель тармақ көпір иығында рұқсат етілген тоқтың өсу жылдадығын тиристор арқылы өткенде былай болады:

 = 1,57 рад кезінде:

=2*3,14*50=314 рад/с

=arcos(_cos-)-

=arccos(cos1.57-0,09)-1.57=1,659-1,57= 0,089 рад

100*10⁶1100*1,6*314/0,85*2*0,089=552640/0,1513=3652611

100*10⁶3652611

1.8. Көпірдің тиристорлық және диодтық иығындағы кернеудің төмендеуі, номиналдық режимде.

U_и = n_тіз*U_ө,

Мұндағы: ∆U_ө – ашық бір жақты өткізгіштегі кернеудің төмендеуі (справочниктен аламыз).

ДЛ171-320түрінің 10 класы үшін: U_ид =*1,45 = 5.8

ТЛ171- 320 түрінің 10 класы үшін: U_ит =*1,65 = 6.6

1.9. Түзеткіш құрылғысының пайдалы қозғалыс коэфициентін, номиналдық режимде.

Түзеткіш құрамындағы пайдалы қозғалыс коэффициенті:

ДЛ171-320 түрінің 10 класы және ТЛ171- 320 түрінің 10 класы үшін:

= 0,99

Мұндағы: ∆U_ид – көпірдің диодтық иығындағы кернеудің төмендеуі.

∆U_ит – көпірдің тиристорлық иығындағы кернеудің төмендеуі

1.10. Түзеткіш құрылғысының номиналдық режиміндегі қуаттың жоғалуы.

Р_т = I_d*(U_ид+U_ит)

Р_т = 1100*(6.6+ 5.8) = 13640 Вт