3.3Жетектің параметірлерін анықтау және электромеханикалық сипаттамалар тұрғызу.

Түрлендіргіштің эквиваленттік ішкі кедергісі

R_пр=2R_Т+nR_дТ+R_к=Ом (17)

Көпірлі сұлба үшін R_Т екі есе көп болады (екі фазалық ораманың кедергісі). Коммутациялық кедергінің мәні

(18)

Мұнда m – фазалар саны (нөлдік сұлба үшін m=6), n шамасы тізбектеп жалғанған тиристорлар санын көрсетеді (көпірлік сұлба үшін екі еселенген).

Якорь тізбегінің электромагниттік тұрақтысы

c (19)

мұнда R_э якорь тізбегінің эквиваленттік кедергісі

Ом (20)

Қозғалтқыш тұрақтысы

(21)

Онан соң ажыратылған жүйелі жетектің статикалық электромеханикалық сипаттамасын есептеу жүргізіледі. Номинал жылдамдық пен номинал жүктеме кезіндегі түрлендіргіштің ЭҚК

В (22)

Ток өзгерген кездегі статикалық сипаттама келесі формула бойынша тұрғызылады

(23)

Минимал жылдамдық пен номинал жүктеме кезіндегі түрлендіргіштің ЭҚК

В (22)

Ток өзгерген кездегі минимал жылдамдық үшін статикалық сипаттама келесі формула бойынша тұрғызылады

(23)

Жоғарғы және төменгі статикалық сипаттамалар (21), (23) формулалар бойынша тұрғызылады және бір графикте келтіріледі.

Сурет-3

4. Жылдамдық бойынша үзілу тогы бойынша теріс кері байланысы бар екі контурлы электр жетегінің жүйесі

Осыған дейінгі есептеулерде байқағанымыздай, вентильмен түрлендіретін электр жетегінің механикалық сипаттамасы қатысты түрде аз. Осыған байланысты тұрақты токтың вентильдік жүйедегі электр жетектерінің жылдамдықты реттеу аралығын кеңейту мақсатында кері байланыстар пайдаланылуы мүмкін, атап айтқанда якорь тогы бойынша оң немесе жылдамдықпен кернеу бойынша теріс. Вентильдік түрлендіргіш пен қозғалтқыш якоріндегі токты тежеу мақсатында ток (токтық үзіліс) бойынша ұсталған теріс кері байланыс қолданылуы мүмкін. Бұл жағдайда электр жетегі эксковаторлық сипаттамаға ие болады.

Жылдамдық бойынша және ток үзілу (ұсталған кері байланыс) бойынша теріс кері байланысы бар АЭЖ 3 суретте көрсетілген.

Сурет-4

Якорь тогының шамасына тәуелді, жетектің екі жұмыс режімі болуы мүмкін:

а) I < I_отс, U_дт< U_{ст VD}.

Токтың жұмыс диапазонында жылдамдық бойынша тек қана бір теріс кері байланыс жұмыс істейді (ток бойынша кері байланыс сигналы күшейткішке келмейді). Онда басқару кернеуі R_зс = R_дс  кезде тең

U_y = (U_зс – U_дс)к_рс (24)

Түрлендіргіштің ЭҚК қозғалтқыштың ЭҚК және эквиваленттік кедергіге түсетін кернеумен теңгеріледі

Е_п = U_у к_п = Е + IR_Э (25)

МұндаЕ = kФ_нω – ТТҚ якоріндегі ЭҚК;

К_П – түрлендіргіштің күшейткіш коэффициенті.

Жылдамдық датчигінің кернеуі қозғалтқыш якорының айналу жиілігіне пропорционал болады

U_дс = к_дс ω (26)

(24), (25) және (26) теңдеулерін біріктіріп шешкенде, жылдамдық бойынша теріс кері байланысы бар жетектің электромеханикалық сипаттамасының бірінші бөлігі үшін (27) өрнекті алады

(U_зс – к_дс ω)к_рск_п = kФ_н ω + IR_Э ;

U_зск_рск_п+к_дсωк_рск_п=kФ_нω + IR_Э;

(27)

мұндағы, К_д = 1/kФ_Н=1/0.633=1.57 – двигательдің беріліс коэффициенті.

б) I > I_отс, U_дт> U_{ст VD}.

Бұл ток диапазонында жылдамдық реттегіште кері байланыс бойынша екі түрлі сигнал әсер етеді:

- жылдамдық бойынша сигнал, ол жылдамдықтық сипаттаманы қатаңдатуға ұмтылады;

- ток бойынша сигнал, ол жылдамдықтық сипаттаманы жұмсартуға ұмтылады.

Қажетті сипаттама алу үшін ток бойынша кері байланыс басым болуы керек.

Басқару сигналы төмендегідей болады

U_y= (U_зс – U_дс – U_дт + U_ст)к_рс (28)

мұнда U_ДТ = IR_Э ток датчигінін сигналы;

U_СТ – стабилитроның тесу кернеуі (25), (26) және (28) теңдеулерді біріктіріп шешіп, жылдамдық пен ток бойынша кері байланыстары бар кездегі жетектің электромеханикалық сипаттаманың екінші бөлігі үшін (29) өрнекті аламыз [U_зс – ωк_дс – I(R_a + R_п) + U_ст]к_рск_п = с_еФ_н ω + I(R_a + R_п);

. (29)

Жылдамдық бойынша және ток үзілісі бойынша теріс кері байланысы бар екі контурлы жүйенің статикалық сипаттамасы 6 суретте көрсетілген.

Сурет-5

Осындай сипаттаманы тұрғызу үшін, түрлендіргіштің, жылдамдық датчиктерінің және ток реттегіштердің параметрлерін есептеу қажет.