КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМ

«АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ»

«Электржетегі және автоматтандыру» кафедрасы

Курстық жұмыс

Пәні: «Автоматтандырылған электржетегінің элементтері»

Тақырыбы: «Тиристорлық түрлендіргіш – қозғалтқыш» сұлбасы бойынша электржетектің тұйықталған жүйедегі автоматтандырылған жүйесін есептеу.

Орындаған: Тоқтарғожин Е.Е Тобы: ЭЭ(ЭАТК)ук-15-3

Сынақ кітапша №154191

Қабылдаған: Доц. Сапаков А.З.

___________«____» ____________2017ж.

Алматы, 2017

Мазмұны

Кіріспе...........................................................................................................................3 1.Курстық жұмысты орындау тапсырмасы..............................................................4

2.Электродвигательді таңдау және электромеханикалық сипаттамаларды есептеу..........................................................................................................................5

3.Күштік сұлбаның элементтерін есептеу және таңдау

3.1 Күштік трансформатордың қуатын есептеу және таңдау, түрлендіргіш вентильді таңдау..........................................................................................................7

3.2 Теңгергіш реаторлардың (дроссель) индуктивтілігін есептеу..........................7

3.3 Жетектің параметрлерін анықтау және электромеханикалық сипаттамалрды тұрғызу........................................................................................................................9 Функционалды схаманы анықтау

4.1 Басқарылатын түзеткіш – АБЖ-нің буыны.......................................................12

4.2 Басқарылатын түзеткіштің статикалық сипаттамалрын есептеу....................14

4.3 Кері байланыс параметрлерін анықтау..............................................................16

4.4 Электр жетегінің жылдамдық және ток бойынша теріс кері байланысы бар сипаттамаларды есептеу және тұрғызу..................................................................16

Қорытынды.................................................................................................................19

Әдебиеттер тізімі.......................................................................................................20

Кіріспе

Бұл курстық жұмыста айналу жиілігін тұрақтандыратын және жүргізуші тоқтарды шектейтін, «тиристорлық түрлендіргіш-қозғалтқыш» (ТТ-Қ) сұлбасы бойынша жасалған реттелетін тұрақты тоқ электр жетегін есептеу жүргізіледі. Курстық жұмысты орындаудың негізгі мақсаты, ол өз бетімен орындалатын шығармашылық жұмысқа дағдыландыру және негізі жобалау кезеңдерімен таныстыру. Курстық жұмысты орындау нәтижесінде студенттер автоматтандырылған электр жетегін есептеу әдістерін және элементтерін таңдауды, жетекші автоматты басқару жүйелерін анализдеу мен синтездеуді, электромеханикалық және әртүрлі типтік-күштік электронды құрылғыларды электронды есептеу машиналарында моделдеу және есептеу үшін қолтаңбалы бағдармаларды пайдалануға дағыдылануға үйрену керек.

Осы кездегі автоматтандырылған электр жетегінің (АЭЖ) негізгі мақсаттары:

- жүргізу, тежеу,реверстеу процестерін басқару. Бұл жұмысты АЭЖ тұйықталмаған жүйесін орындай алады. Басқару процесінде токты бақылау дәлдігі төмен болады. Механикалық сипаттаманың қатаңдығы табиғидан нашар болады. Қазіргі уақытта АЭЖ ең көп таралған топ;

- берілген шамаларды (ток, жылдамдық, қуат, және т.б.) тұрақтандыру (тұрақтандыру функциясы). Бұл жұмысты АЭЖ тек қана тұйықталған жүйесін орындай алады. Басты кері байланыс қандай шама бойынша тұрақталса, сол шама негізі реттеуші шама болады;

- жүйеге берілмейтін өзгермелі кірмелік сигналдарды бақылау (бақылау функциясы). Бұл жұмыс тек қана тұйықталмаған жүйелерде орындалуы мүмкін. Қазіргі кездегі бақылау жүйелері, үш контурлы болады;

- АЭЖ тиімді жұмыс режімдерін таңдау. Жұмыс тұйықталған жүйелерде орындалуы мүмкін;

АЭЖ жүйесі негізі функциялардан басқа да жұмыстарды орындауы мүмкін:

- электр козғалтқышы мен жабдықтарды қысқаша тұйықталудан ток, кернеу және т.б. шамадан тыс өсуінен сақтандыру;

- операция ретін қамтамасыз ететін және апатты режімдерді болдырмайтын, блокировка;

- сигналдау.

Тапсырманың варианттары студенттің есептік кітапшасының нөмірі және фамилиясының алғашқы әрпі бойынша 1 және 2 кестеден алынады.

1. Курстық жұмысты орындау тапсырмасы:

ҚуатP= 1 кВт;

Жылдамдық, n= 3000 об/мин;

Жылдамдықты реттеу диапазоны D= 15;

Статикалық қате = 6 %;

Түрлендіру сұлбасы:3 ф. нөлді

- К_и – кернеу бойынша қор коэффициенті, ол желідегі кернеудің төмендеуінің ПУЭ бойынша рұқсат беретінін ескертеді, К_и=1,05;

- К_– максимал басқарушы сигнал кезінде вентильдің толық ашылмауын ескеретін, қор коэффициенті (реверстелмейтін түрлендіргіш үшін К_=1 деп, ал реверстейтін үшін К_=1,2 деп алады);

- К_R – жүктеме кезіндегі вентильдерге және трансформатордың орамаларында кернеудің түсуін, сондай-ақ коммутация бұрышы болатынын ескеретін коэффициент (К_R=1,05 деп алуға болады).

K_i – ток түрінің төртбұрыштан ауытқуын ескеретін коэффициент (тәжірибеден алынған мәнге сәйкес  K_i=1,05…1,1)

K_T2 – фазалық токтың әсерлік мәнінің түзетілген  тоққа қатынасын көрсететін коэффициент, K_T2=0.815;

- К_Н- сұлба коэффициенті ( біздің жағдайда К_Н=0,427);

2. Электрлік қозғалтқышты таңдау және электромеханикалық

сипаттамаларды есептеу.

Тұрақты тоқ электрлік қозғалтқышты таңдау тапсырмаға байланысты катологтан алынады. Біздің жағдайда П-12 қозғалтқышын таңдаймыз.

1. Қозғалтқыштың номиналды айналу жиілігін анықтаймыз (рад/с)

(1)

Номинал жүктеме кезінде минимал жылдамдықты аламыз

(2)

2. Қозғалтқыштың номиналды моментін анықтаймыз ()

(3)

3. Якордың кедергісін анықтаймыз (Ом)

(4)

4. параметрін анықтаймыз()

(5)

5. Х.Х. идеалды жылдамдығын анықтаймыз

(6)

. (7)

Номиналды жуктеме , және бос жүріс режимнін координаталар нүктесі арқылы сипаттама тұрғызылады

,= 21,81рад/с (8)

6.Электромеханикалық сипаттамасын тұрғызамыз:

Тәуелсіз қоздырғыштың тұрақты ток қозғалтқышын табиғи электромеханикалық сипаттамаларын тұрғызу үшін

(9)

теңдеу бойынша оның екі нүктесінің координатын білсе жеткілікті: координаттары ,  номинал режім және координаттары ,1 бос жүріс режім

Сурет 1 – Қозғалтқыштың электромеханикалық сипаттамалары

Сурет-2үшфазалы нөлдік схемасы