4. Трансформатор

1.4.1 М¸тiндi м½ºият оºып, аудары»ыз.

Электромагниттiк индукция º½былысы арºылы бiр кернеудегi айнымалы токты сол жиiлiктегi айнымалы токты» екiншi кернеуiне ¼згертуге арнал¹ан бiр немесе одан да к¼п индуктивтi байланысºан орамалары бар статикалыº электромагниттiк º½рыл¹ыны трансформатор деп атайды.

Трансформаторларды келесi маºсаттарда:

1. электр энергиясын т½тынушылар¹а жеткiзiп беруге ж¸не оны оларды» арасында таратып беру ¾шiн;

Алыс ºашыºтыººа энергияны жеткiзу жо¹ары кернеу кезiнде тиiмдi болады, ¼йткенi б½л кезде энергияны беру жолдарында электр шы¹ыны азаяды. Мысалы, ºуаты 10 мвт-ºа те» электр энергиясын 100 шаºырым ºашыºтыººа беру ¾шiн кернеудi» шамасы 500 кв-ºа те» болуы керек. Сол себептен электр станцияларында кернеудi» шамасын жо¹арылататын трансформаторлар ºойылады.

2. ¸р т¾рлi технологиялыº маºсаттар ¾шiн: электр д¸некерлеу /балºытып бiрiктiруге/, электр жылулыº пештердi электр ºуатымен ºамтамасыз ету т.с.с. Б½л трансформаторларды» ºуаты бiрнеше мы» киловольт-амперге, ал кернеулерi 10кв-ºа жетедi;

3. радио ж¸не теледидар аппаратурасыны» ¸р т¾рлi тiзбектерiн электр ºуатымен ºамтамасыз ету ¾шiн;

4. жо¹ары кернеулi ж¸не к¾штi токты тiзбектерге ¼лшеуiш аспаптарды ºосу ¾шiн ке» ºолданылады.

1.4.2 Жа»а с¼здердi аудары»ыз.

º½былыс – явление

кернеу –напряжение

айнымалы ток – переменный ток

жиiлiк - частота

¼згерту – изменить

орама – виток, обмотка

т½тынушы –потребитель

жеткiзу - доставка

таратып беру – распределить

òèiìäi – эффективный

øû¹ûí – затрата

ºóàò – мощность

жо¹арылату – повысить

д¸некерлеу – сварка

òiçáåê – öåïü

¼лшеуiш аспаптар – измерительные приборы

1.4.3 С¼з тiркестерiн аудары»ыз.

Электромагниттiк индукция º½былысы; бiр кернеудегi айнымалы токты; сол жиiлiктегi айнымалы ток; бiр немесе одан да к¼п индуктивтi байланысºан орамалары бар; статикалыº электромагниттiк º½рыл¹ы; электр энергиясын т½тынушылар¹а жеткiзiп беру; алыс ºашыºтыººа энергияны жеткiзу; б½л кезде энергияны беру жолдарында электр шы¹ыны азаяды; ºуаты 10 мвт-ºа те» электр энергиясын 100 шаºырым ºашыºтыººа беру ¾шiн; кернеудi» шамасын жо¹арылататын трансформатор.

1.4.4 С½раºтар¹а берiлген жауапты» д½рыс, д½рыс еместiгiн тексерi»iз, жауабы»ызды èÿ, æîº с¼зiн ºолданып берi»iз

1) Трансформатор дегенiмiз не?

2) Трансформатор дегенiмiз орамалары индуктивтi байланыспа¹ан º½рыл¹ы.

3) Трансформаторлар не ¾шiн ºолданылады?

4) Трансформаторлар автомобильдердi» жылдамды¹ын арттыру ¾шiн ºолданылады.

5) Алыс ºашыºтыººа энергияны жо¹ары кернеу кезiнде жеткiзу не ¾шiн керек?

Алыс ºашыºтыººа энергияны жо¹ары кернеу кезiнде жеткiзу электр шы¹ынын азайтады. ²уаты 10 мвт электр энергиясын 100 шаºырым ºашыºтыººа жеткiзу ¾шiн кернеу шамасы 300 кв болуы керек. ²уаты 10 мвт электр энергиясын 100 шаºырым ºашыºтыººа жеткiзу ¾шiн кернеу шамасы 300 кв болуы керек.

1.4.5 С¼з тiркестерiн аудары»ыз.

Явление индукции; напряжение генератора; линий передачи энергии; величина напряжения; воздушные и кабельные линий; мощность трансформатора; коэффициент мощности; обмотка якоря: направление тока; магнитное поле; источник тока; количество проводников.

1.4.6 Электр шы¹ыны, кернеу шамасы, электр энергиясы, генератор кернеуi, трансформатор ºуаты тiркестерiн табыс септiгiне ºойып, с¼йлем º½ра»ыз.