3.2 Радиотехника

Радиотехника – радио диапазонындағы электрмагниттік тербелістер мен толқындарды генерациялау және күшейту, тарату, қабылдау тәсілдері мен оларды пайдалану мәселелерін зерттейтін ғылым. Электрмагниттік тербелістер мен радио диапазонындағы толқындарды радиобайланыста, теледидарда, радиолокация мен радионавигацияда, сондай-ақ технологиялық процестерді бақылау мен басқаруда т.б. ғылыми-зерттеулерде пайдаланатын техника саласы да радиотехника деп аталады. Радио диапазонына толқын ұзындығы ондаған км-ден мм-дің ондаған бөліктеріне дейінгі электрмагниттік толқындар (ЭМ) жатады.

Радиотехниканың дамуына М.Фарадей, Дж.К.Максвелл, Г.Герц, А.С.Попов, А.Мейснер т.б. зор үлес қосты. Орыс ғалымы В.П.Вологдин жасаған жоғары жиілікті индукторлық машина негізінде 1925 жылы Москва мен Нью-Йорк арасында тікелей радиобайланыс орнатылды. ХХ ғасырдың орта кезінде телевизия пайда болды.

Радиотехника негізінде кез келген қашықтықта радиотелефон байланысын орнату, кескін, сызба, сурет, газет матрицаларын тарату, тез әрекетті телеграфтық радиобайланыс орнату мүмкін болады.

Радиотехника тәсілдері автоматты басқару, реттеу және ақпаратты өңдеу жүйелерінің негізін құрайды. Радиотехника жетістіктері электронды есептеуіш машиналарды (ЭВМ) жетілдіруге мүмкіндік берді.

Радиотехника өнеркәсіп пен халық шаруашылығында кеңінен пайдаланылады. Жоғары жиілікті қыздыру қондырғылары аса таза металдар алуда, болат бұйымдардың беттік қабатын шынықтыруда, ағаш, керамика, астық өнімдерін кептіруде, тамақ өнеркәсібінде, медицинада т.б. қолданылады.

Сөздік

зерттеу-изучать, исследовать жетістік – достижение

өңдеу – обрабатывать,обработка басқару – управлять

кескін – очертание беттік қабат – лицевой слой

сызба – чертеж шынықтыру – закаливать

тез әрекетті – быстродействующий кептіру – сушить

реттеу – регулировать

3.2.1 Мәтіннің әр абзацын оқып, сұрақ қойыңыз және оған жауап беріңіз.

Үлгі: Радиотехника қандай ғылым?

3.2.2 Мәтіннен жатыс септігіндегі сөздерді теріп жазып, орыс тіліне аударыңыз.

Үлгі: тамақ өнеркәсібі+нде – в пищевой промышленности.

3.2.3 С¼з тiркестерiн аудары»ыз

Электромагнитные волны и колебания радиодиапазона; способы приема, усиления, передачи; контролировать технологические процессы; на любое расстояние; передача изображения, чертежей, газетного материала; устанавливать быстродействующую радиосвязь; совершенствовать ЭВМ; составляет основу систем информационной обработки; высокочастотные нагревательные установки; получать чистые металлы; закаливать лицевой слой стальных изделий; сушить изделия из керамики, дерева; используется в пищевой промышленности.

3.2.4 К¼п н¾ктенi» орнына тиiстi с½рау есiмдiктерiн ºойы»ыз

Óàºûò … болды? Àòû-æ¼íi» … ? … мамандыºта оºисы»? Байланыс инженерi … болуы керек ? Мектептi … áiòiðäi»? … êåøiêòi»? … келе жатырсы»? Радиотехника мамандары … айналысады? Радиотехника жетiстiктерi халыº шаруашылы¹ында … ºолданылады? Пейджер … ò½ðàäû? Ñåíi» ºîëû»íàí íå …? Байланыс инженерiне … талап ºойылады? Сендер … оºулыºтарды пайдаланасы»дар?

3.2.5 Жай с¼йлемдердi себебi, сондыºтан, ¼йткенi, сол себептi жал¹аулыºтарын пайдаланып, º½рмалас с¼йлемдерге айналдыры»ыз

Биыл сессияны жаºсы тапсырдыº. Сабаºты жiбермей, тапсырмаларды уаºытында орындап ж¾рдiк. Жиналыс уаºытынан кеш басталды. Адамдар жиналып болмады. Мен сабаºты жаºсы оºимын. Болашаºта бiлiктi маман боламын деп ойлаймын. Б¾гiн бiзге ауданнан комиссия келдi. ¶йге кеш ºайттым. °лия ты»¹ылыºты хатшы. Оны барлыº ºызметкерлер сыйлайды. Менi» ¸рiптесiм ыл¹и да алдына ºой¹ан маºсатына жетедi. Ол е»бекºор, ¼з уаºытын ½йымдастыра бiледi.