Îøຠº½òûñû

Ошаº º½рыл¹ысыны» ºызметi: отынны» химиялыº ºайратын жану ¼нiмдерiнi» жылулы¹ына айналдыру. Б½л º½былыс ошаº º½тысыны» к¼лемiнде к¼мiр тоза»ын жа¹ып ºамтамасыз етiледi. Жану ¼нiмдерi ºабыр¹алыº ºыздыру беттерiмен с¸улелiк жылуалмасу арºылы а¹ындыº жылуалмасу беттерiн ºождандыру жа¹ынан ºауiпсiз ыстыºтыººа дейiн iшiнара салºындайды.

Ошаº º½тысы келесi сызыºтыº ¼лшемдермен сипатталады : шеп енi а=9,5-31 м, òåðå»äiãi b=6-10,5 ì, æ¸íå áèiêòiãi h =15-6,5 ì болады.

2.9 Бу ºазандары

2.9.1 М¸тiндi аудары»ыз.

Да¹ыралы ж¸не тiк а¹ынды бу ºазандарды» негiзгi б¼лiктерi бiрдей болады. Сондыºтан да¹ыралы бу ºазанны» º½рылымын ºарастырайыº.

²азанны» негiзгi б¼лiгi – ошаº ж¸не со¹ан ºатысты оттыºтар. Оттыºтар арºылы ошаººа ауа, отын кiрiледi. Ошаºты» бетi (ºалºаны) ты¹ыз º½растыр¹ан º½бырлардан жасал¹ан. ²½бырларды» iшiнде ºорек су а¹ады. Да¹ырадан ыл¹алды бу аса ºыздыр¹ыштар¹а ºысымны» ¸серiмен апарылады, олар перделi, а¹ынды (конвекциялыº) ºыздыр¹ыштар. Аса ºыздырыл¹ан су-буы º½быр¹а апарылады. Да¹ыра¹а т¾сетiн су ºыздыр¹ыштан ¼тедi. М½ндай ºыздыру бу ºазанны» тиiмдiлiгiн к¼тередi.

Ошаºтар оттыºтар арºылы берiлетiн ау ºыздыр¹ыштан ¼тедi. Ауаны ºазан¹а ¾рлегiш жеткiзедi. Ауа жану ¼нiмдерiнi» ысты¹ымен ºыздырылады. ºыздырыл¹ан ауа бу ºазаныны» тиiмдiлiгiн жо¹арылатады ж¸не отынны» толыº жануына ¸сер етедi. Мысалы, Екiбаст½з к¼мiрiн жаººанда ауа 350-400 С шейiн ºыздырылады. ²азаннын шыººан жану ¼нiмдерi (м½ны кейде т¾тiн газдар дейдi) т¾тiн сор¹ышпен т¾тiн м½нара¹а (биiктiгi 100:140 м) апарылады. Шыººан т¾тiн газдарды» температурасы 100:140 С болады. Бу ºазанны» º½рылымына жатпайтын бiраº оны» ж½мысына керек к¼мекшi жабдыºтар ºолданылады. Олар ауа ¾рлегiштер, к¼мiрдi ½нтаºтайтын диiрмендер, к¾л ½ста¹ыштар, т¾тiн сор¹ыштар, т¾тiн шы¹арылатын м½наралар, су насостар, электрº½рылымдар ж¸не басºа º½ралдар.

2.9.3 Жа»а с¼з тiркестерiн ме»герi»iз.

да¹ыралы бу ºазаны – барабанный паровой котел

тiк а¹ынды бу ºазаны – котел прямоточный

º½рылымын ºарастырайыº - рассмотрим конструкцию

îòûí êiðiëåäi – заносится топливо

ºысымны» ¸серiмен – влиянием давления

ºыздыр¹ыш – нагреватель

æàíó ¼íiìäåði – продукты горения

тиiмдiлiгiн жо¹арылатады – повышает эффективность

2.9.4 Отын, су с¼здерiн септе»дер ж¸не т¸уелде»дер.

2.9.5 Мына с¼здерге к¼птiк жал¹ауын жал¹а»дар.

á¼ëiì – á¼ëiìäåð çà»-çà»äàð

техника - . . . энергия - . . .

æ½ìûñ - . . . æ¾éå - . . .

2.9.6 М¸тiндi ºазаºша¹а аудар.

Я работаю на тепловой электрической станции. Утром в 8 часов прихожу на работу.

Мы снабжаем город теплом. Зима в этом году холодная. И тепло в квартирах жителей города зависит от работы нашей станции. Основное наше топливо – уголь.

2.10 Жану º½былысы

2.10.1 М¸тiндi аудары»ыз.

´нерк¸сiп маºсатында к¼п м¼лшерде жылу ¼ндiру ¾шiн экономикалыº т½р¹ыдан пайдалануы тиiмдi жанатын органикалыº заттар отын деп аталады.

Т½тынушы¹а байланысты отын ºайраттыº (энергетикалыº) ж¸не т¸сiлдемелiк (технологиялыº) деп б¼лiнедi. ЖЭС-да пайдаланылатын отын ºайраттыº отын деп аталады. Металлургияда, химиялыº, º½рылыс жады¹аты ¼нерк¸сiптерiнде ж¸не т.б. т½тынатын отын т¸сiлдемелiк отын деп аталады.

Т¸сiлдемелiк отынны» сапасы ºайраттыº отын¹а ºара¹анда ¸детте жо¹ары болады. ²айраттыº отынны» негiзгi т¾рлерi: ºатты отын – тас к¼мiр, ºо»ыр к¼мiрлер ж¸не оларды» ¼»деу ºалдыºтары, с½йыº отын – мазут, газ т¸рiздi отын, таби¹и газ.

Мазут – с½йыº ºайраттыº отынны» негiзгi т¾рi м½найды ¼»дегенде алынатын м½най мазуты.

М½най мазуты оларды» т½тºырлы¹ына байланысты бiрнеше т¾рге б¼лiнедi. ЭС-да негiзiнде та»басы мазут жа¹ылады.

2.10.2 М¸тiндi оºы, жа»а с¼здердi жаз, ме»гер, м¸тiнге с¼здiк жаса.

к¼п м¼лшерде – в большом объеме

¼íäiðó ¾øií – для выработки

äåï á¼ëiíåäi – разделяются

т½тºырлыº - вязкость

æàäû¹àò – материал

¼»äåó ºàëäûºòàðû – остатки выработки

ãàç ò¸ðiçäi – газообразный

2.10.3 С½рау¹а жауап берi»iздер.

1. Отын¹а ºандай заттар жатады?

. . . .

2. ²айраттыº отын ºайда ºолданылады?

. . . .

3. Т¸сiлдемелiк отын ºайда ºолданылады?

. . . .

4. ²атты отын¹а нелер жатады?

. . . .

5. Мазут неден алынады?

. . . .

2.10.4 М¸тiннен терминдердi терiп жазы»ыз.