2.7 Æûëó ºîç¹àëûì çà»äàðû

2.7.1 М¸тiндi к¼шiрi»iз, аудары»ыз.

Техникалыº жылуºоз¹алым – жылутехниканы» теориялыº б¼лiмi.

Техникалыº жылуºоз¹алым жылу энергиясыны» механикалыº энергия¹а айналу за»дарын зерттейдi.

Техникалыº жылуºоз¹алымны» маºсаты – жылу ºондыр¹ыларыны» тиiмдi ж½мыс iстеуiн ºамтамасыз ету.

Техникалыº жылуºоз¹алымды негiзiнен ¾ш за» º½райды.

Бiрiншi за» - жылумеханика саласында энергияны» саºталу ж¸не айналу за»ы.

Екiншi за» - жылуºоз¹алысы º½былыстарыны» ¼ту ба¹ыты за»ы.

¶шiншi за» - заттарды» ºасиеттерiн абсолют ноль температурасы шамасында аныºтау. Б½л за»ды немiс химигi В.Нернет аныºта¹ан.

Жылуºоз¹алым ¸рекет ететiн ортаны жылуºоз¹алымдыº ж¾йе немесе ж½мыстыº дене дейдi. Жылуºоз¹алымдыº ж¾йеге ºарсы салыстырылатын денелер ºорша¹ан орта делiнедi.

Температура дененi» жылулыº к¾йiн сипаттайды.

2.7.2 С¼з тiркестерiн ме»герi»iз.

техникалыº жылуºоз¹алым –

техническое теплодвижение

жылу техникасы – техника тепла (теплотехника)

айналу за»дары – законы превращения

¾ш за» º½райды - составляет три закона

энергияны» саºталу ж¸не айналу за»ы –

закон сохранения и превращения энергии

жылуºоз¹алым º½былыстары – явления теплодвижения

¼òó áà¹ûòû – направления прохождения

заттарды» ºасиеттерi – свойства веществ

температура шамасында – при температуре

¸рекет ететiн орта – среда действия

жылуºоз¹алымдыº ж¾йе – система теплодвижения

ж½мыстыº дене – рабочее тело

салыстырылатын денелер – сравниваемы тела (вещества)

к¾йiн сипаттайды – характеризует состояние

2.7.3 М¸тiннен етiстiктердi тауып, т½йыº етiстiк жаса»ыз.

2.7.4 Мына с¼здерге к¼птiк жал¹ауын жал¹ап, т¾сiндiрi»iздер.

æûëó - çà» -

техника - ж¾йе –

æ½ìûñ - áà¹ûò –

á¼ëiì - øàìà –

2.7.5 ²азаºша¹а аудары»ыз.

Я работаю на тепловой электрической станции. Утром в 8 часов прихожу на работу.

Мы снабжаем город теплом. Зима в этом году холодная. И тепло в квартирах жителей города зависит от работы нашей станции. Основное наше топливо – уголь.

2.8 Жылу ºондыр¹ылары

2.8.1 М¸тiндi к¼шiрiп жазып, аудары»ыз.

Бушы¹ырлы (бутурбиналы) ЖЭС-ны» негiзгi жылу ºондыр¹ылары бу ºазаны ж¸не бу шы¹ыры. Бу ºазаны деп о¹ан ¾здiксiз келiп т½ратын судан, оны» ошаº º½тысында ауамен ºосылып жа¹ылатын отынны» жылуын пайдаланып, бу ¼ндiретiн ºыздыру беттерiнен т½ратын ºондыр¹ыны айтады. Отын жан¹анда жану ¼нiмдерi: жылу тасы¹ыш т¾зiледi.

Б½л ºыздыру ¼нiмдерi ºыздыру беттерiнен кейiн салыстырмалы т¼мен ыстыºтыºта (температурада) бу ºазаннан м½ржа арºылы ауа¹а шы¹арылады. ²атты отын жан¹анда к¾л ж¸не ºож ºалады, олар да ºазаннан шы¹арылады. ²азанда¹ы аса ºыз¹ан бу электр ¼ндiргiштi» бiлiгiн айналдыратын шы¹ыр¹а келедi.

2.8.2 Жа»а с¼здердi ме»гер.

Øû¹ûð – турбина

áó – ïàð

бу ºазаны – паровой котел

¾здiксiз келiп т½ратын – бесперебойно поступающая

îøຠº½òûñû – камера топки

жа¹ылатын отын – сгораемое топливо

æàíó – сгорание

жылутасы¹ыш – теплоноситель

ì½ðæà – труба

ê¾ë – çîëà

ºîæ – øëàê

2.8.3 С½рауларды аудар ж¸не олар¹а жауап бер, диалог º½ра, екеуара с¼йлесi»дер.

• Жылу ºондыр¹ыларына не жатады?

• . . . .

• Бу ºазаны ºалай ж½мыс iстейдi?

• . . . .

• ²атты отын жан¹анда не ºалады?

• . . . .

• ²ыз¹ан бу ºайда барады?

• . . . .

• Бу ненi айналдырады?

• . . .

2.8.4 Мына терминдердi жатта.

бу шы¹ырлы жылу электр станциясы – паротурбинные теплоэлектростанции

бу ºазаны – паровой котел

áó øû¹ûðû – паровая турбина

электр ¼ткiзгiш бiлiк – вал выработки электроэнергии

жылу ºондыр¹ылары – теплоустановки

ºыздыру беттерi – пластины нагревания

2.8.5 С¼здiктi пайдаланып, ¼з бетiмен аудары»ыз, терминдерiн т¾зi»iз.