19 Жаңа дәуір филос.Ның ғылымицентр

Адам орта ғасырлық, қаратунек қараңғылықтан,діни шырмаудан босанып шығысымен ендігі жерде тек озіні озі ғана сенеді. Ол өзінің еркіндігін ж/е кушін танып, өз ісінен ,қызметінен әділеттілік пен зерделіті көрдік.Сойтіп Гекельдің тілімен айтқанда «Адам Американы,оның қазынасы мен адамдарын ашты.Адам табиғатты ж\е өзін өзі ашты»Екінші жағынан, бул козқарас дуние жузіне етуге, барлығына өз әмірін жүргізуге бағытталған батыстағы саясаттан келіп шықты.Бірте бірте классикалық батыс ф/сы ерте дуние тарихынан, орта ғасыр заманынан кейін қайтадан жалпы козқарас ретінде танылып, барлық ілімдердің атасы, ғылымдардың ғылымы ретінде қаралды. Алайда жеклеген ғылымдардың бөлініп шыға бастауы фил/ң осындай құдіретті устемдігін әлсірете бастады.Жаңа дәуір өндіргіш куштердің ерекше қарқынмен дамуына кеңінен жол ашты. Өндіргіш кушке айнала бастаған ғылым мен техниканың өркендеуі бірте-бірте жаңа ф/қ және ғылыми танымды қажет етті.Сондықтан да жаңа дәуір ойшылдары таным процесіне, табиғатты тануға ерекше назар аударып, ғылыми танымның негізгін қалыптастыруға кірісті.Ең алдымен танымның жалпы әдісі, сонымен бірге жекелеген ғылымдардың саласындағы әдістер п. б.Осы кезде ғалымдар мен философтар табиғатты ғылым мен ф/ң негізгі гысаны етіп алды.

20. И.Канттың Трансцендентальды философиясыы

Канттың « Таза зердеге сын» еңбегінің трансцентальды эстетика деп аталатын бөлімі сезімділіктің формалары туралы ілім. Сезімділіктің априорлы формалары – уақыт пен кеңістік, математика ілімімен тығыз байланысты болғанымен, олардың дүниетанымға тікелей қатысы бар. Кеңістік – априорлық танымдағы сезімділіктің сыртқы формасы, ал уақыт болса- сезімділіктің ішкі формасы. Міне, осы анықтамасы арқылы ол өзіне дейінгі философтардың сезімділіктің формалары – кеңістік пен уақытты тек онтологиялық түрде, яғни оларды заттардың өмір сүруінің формалары ретінде қарастыруына қарсы шықты. Сөйтіп, Кант уақыт пен кеңістік жаратылыстану саласындағы ұғымдар ғана емес, олар дүниетанудың сезімдік формалары екендігін философия тарихында алғаш рет айқындап берді. Мұндай көзқарас уақыт пен кеңістікті метафизикалық тұрғыдан пайымдап келген жаратылыстану саласының өкілдеріне ғана емес, сондай-ақ, осы формаларды философиялық танымдық негізде түсіне алмаған ойшылдарға да қарсы бағытталған. Өйткені, әрбір ғалым, әсіресе, жаратылыстану саласымен айналысатындар белгілі бр объектіні тану үшін оны уақыт пен кеңістік арқылы зерттей алады.

21.Қазақ философиясындағы болмыс мәселесі

Жалпы қазақ халқының фәлсафалық пайымдауларының өзегі-адам мәселесі.Сондықтан болмыстың өзі адамиланған сипатқа ие болды.Мұндай көзқарас қазақ билеріне де тән: болмыс дегеніміз-барлық, ол-мәңгілік.Барлықтың ішінде жан да, сана да жүреді.Барлықтың синонимдері ретінде қолданылатын «бүкіл», «бәрі», «баршасы», сынды ұғымдар да бар.Олар болмыс-барлықтың мазмұн ауқымдылығын сапалық жағынан гөрі, сандық жағынан бейнелейтін сыңайлы.

22.Қайта өрлеу дәуірі философиясының антропоцентристік сипаты.

XV ғасырдың аяғында өндірістің, сауданың, әскери құралдардың жедел қарқынмен өсуі техниканың, табиғаттану ғылымдарының , математиканың, механиканың дамуына себепші болды.Ал қоғамдық өмірде қалыптасқан бұл жағдайлар схоластикалық ой-пікірлерден тазарып, таза табиғаттану ғылымы тұрғысынан әлемдік процестерді және адам табиғатын түсініп білуге жол ашты.Адамдардың өмірі мен іс-әрекеті тікелей бағынышты табиғатзаңдылықтарын танып білуде барлық ғалымдарға тән универсалдық тәсілдің маңызы зор деп есептеліп, сондай әмбебаптық тәсіл ретінде антропоцентристік сипатқа жүгінеді.Қайта өрлеу кезеңі негізі үш бағытта дамыды.Сол үш бағыттың өкілдері бірауыздан ортақ мәселе ретінде – адамды алды