Өткізгіштердің белгіленуі:

• М – бір немесе бірнеше оралған мыс өткізгіштерден тұратын өткізгіш;

• А - бір немесе бірнеше оралған аллюминий өткізгіштерден тұратын өткізгіш;

• АС – Болат жүрекгеден және аллюминий өткізгішінен тұратын өткізгіш. Ең көп қолданылады.

• ПСО және ПС – болаттан жасалған өткізгіштер, сәйкесінше бірсымды және көпсымды. ПСО – өткізгіші телеграфтық өткізгіш. ГОСТ 1668-73.

• АСКС – АС үлгісіндегі өткізгіш, бірақ болат жүрекшесінің өткізгіш аралық кеңістігі, сонымен өатар оның сыртқы беті, жоғарылатылған қызуға тұрақты бетарап сылаумен толтырылған.

• АСКС – АС үлгісіндегі өткізгіш, тұтас жүрекшесіндегі өткізгіш аралық кеңістігі, сонымен өатар оның сыртқы беті, жоғарылатылған қызуға тұрақты бетарап сылаумен толтырылған.

• АСУ – күшейтілген болат жүрекшесі бар болат аллюминий өткізгіші;

• АСО - жеңілдетілген болат жүрекшесі бар болат аллюминий өткізгіші;

Өткізгіш үлгісінде оның номиналды қимасы да көрсетіледі. Мысалы, А-50 қимасы 50мм² аллюминий өткізгішті білдіреді. Болат бірсымды өткізгіштер үшін өткізгіш диаметрі көрстіледі. Осылайша, ПСО-5 дегеніміз диаметрі 5мм бірсымды болат қткізгішті білдіреді.

• Оқшауланған өткізгіштер (өзін-өзі тасушы оқшауланған өткізгіш, СИП) – әуе тасымалы арнасының өткізгішті бекіту немесе ілу үшін арналған тасушы элемент пен оқшауланған сымдардан тұратын көпсымды өткізгіштер. Олар көбінесе ішкі желілер үшін қолданылады. Өткізгіштің ток өткізгіш сымдары дөңгелек мыс немесе аллюминий өткізгішінен жасалады. Оқшаулағыш қабатты резеңке немесе полихлорвинилды пластикаттан жасайды. Резеңке оқшаулағышы бар өткізгіштердің қорғаныс қабаттарын тоқыма түрінде шірімейтін құрамды талшықты материалдан жасайды.

• Қорғалған өткізгіштер – электр тасымалының әуе арналарына арналған өткізгіштер. Ток өткізгіш сымдардың бетіне экструдирленген полимерлі қорғаныс оқшаулағышы салынған, ол қабаттасу кезінде өткізгіштер арасындағы қысқа тұйықталуға жол бермейді және жерге тұйықталу ықтималдығын азайтады.

Қорытынды

Оқшауланған өткізгіштердің қарастырылған типтерінен электр қамтамасыз ету қауіпсіздігі мен сенімділігі бойынша талаптарға үлкен дәрежеде СИП-2А өткізгіші жауап береді.

Оқшауланған нөлдік тасушы сымдардың бар болуына орай нөлдік өткізгіште қысқа тұйықталу ықтималдығы айтарлықтай төмендейді, коризионды активті орталардың әсеріне төзімділігі артады, сонымен қатар арнаның сөндірілуінсіз тармақталуды орындауға мүмкіндік бар. Қолданудағы сенімділік мынамен қамтамасыз етіледі: барлық механикалық жүктемені оқшауланған тасушы нөлдік өткізгіш тасиды, ал фазалық өткізгіштер айтарлықтай механикалық әсерге ұшырамайды.

Ресейде көбінесе тіректер темірбетонды болғандықтан оқшауланбаған тасушы өткізгіші бар СИП қолданылуы негізінен темірбетонды болып табылады. Сондықтан, СИП-2 өткізгішін оқшауланбаған нөлдік өткізгіштің интенсивті коррозиясы есебінен үлкен қалалар және жоғары химиялық агрессивті сыртқы орта шарттарында (мысалы, автомобильді жолдар бойында) қолдану ұсынылмайды.

Қолданылған әдиебеттер тізімі

1. Баринов В.М., Белоцерковец В.В., Берман В.И., Васин П.А., Веинский М.М., Демьянцев В.А., Килькин И.Г., Крылова Ф.И., Пельтцер В.Б., Парфенов Е.В. Техническая документация на муфты для силовых кабелей с бумажной и пластмассовой изоляцией напряжением до 10кВ. МОСКВА ЭНЕРГОСЕРВИС 2002,99-115бет.

2. Шварцман Л.Г. Муфты силовых кабелей высокого напряжения. Москва энергия 1977, 176бет.

3. Құдайбергенов Р.Н. Техникалық терминдер сөздігі, Алматы 2009

4. Мусабаев Т.Т. Орысша-қазақша сөздік. I-II том.Алматы 1981

5. Исембергенов Н.Т. элементы устройства автоматики МОиНРК. Алматы Бастау,2009-248 бет

6. Бекмағамбетова К.Х., Кузембаева Р.М.,Аухадиева Электротехникалық материалтану пәнінен есептік- графикалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқау. Алматы 2007

15