1. Көзқарас және оның формалары.

Философия – дүниеге көзқарас қалыптастыратын ғылым Көзқарас - білімнің толықтырылған, қорытылған түрі. Ол күнделікті өмірді байқаудан, өткенді талдаудан, келешекті болжаудан туындайды.Дүниеге көзқарас дүниені түсіндірудің, оны бағалаудың принциптері мен әрекеттері. Дүниеге көзқарас сезімнен, танымнан , нанымнан тұрады. . Қандай да бір адам болмасын, ол дүниеге белгілі бір көзқарассыз өмір сүрмейді, қоғамдағы, өмірдегі оқиғаларға белгілі бір көзқарасы болады. Бірақ көзқарас алуан түрлі. Мәселен, жай, қарапайым, күнделікті өмірден, тұрмыстан туған «отбасы, ошақ қасы» дегендей көзқарас. Ол көзқарас дұрыс, ақылға сыйымды, өмірден, күнделікті байқаудан туған, практикада анықталған көзқарас. Көзқарастың бәрі ғылыми бола бермейді. Діни, идеалистік көзқарас та бар. Ал материалистік диалектикалық көзқарасты алсақ, ол белгілі объективті заңдылыққа негізделген. Ол заңдылықты біліп, өмірде қолданған адам дүниені саналы билей алады. Ол әр нәрсенің тегін, даму заңдылықтарын, бағдарын біледі, келешегін болжайды. Соған сәйкес әрекет жасайды. Көзқарас дегеніміз іс әрекетіміз-ң, мақсат-мұратымыз-ң өміріміз-ң мәнін түсіну. Көзқарас-ң 3 тарихи формасы:1)миф2)дін3)философия. Миф – сезім мен эмоцияға негізделген көзқарас, образды ойлау және интуиция ерекше роль атқарады. Басты ерекшелігі – социоантропоморфизм. Діннің басты айырмашылығы адамның сенімін бірінші орынға қояды. Б.з.д. VI-V ғ-да алғ. Философия-қ тұжырым-р пайда болды. Себеп: адамзат тәжірбиесі-ң дамуы; соған негізделген ғылым-ң пайда болуы. Ең алғаш пайда болған жаратылыс ғылымдары: математика, медицина, астрономия. Философиялық көзқарастың ерекшелігі: дүниені рационалдық және жүйелі тұрғыда қабылдайды. Рационалдық философияның формасын, деңгейін анықтайды. Жүйелік философияның мазмұнын анықтайды, дүниенің бірлігі мен мазмұнын іздейді.

2.Антикалық фил.Ның космоцентристік сипаты.

Антик заманының фил.сы б.э.д. VII-VIғ. өмірге келді. Алғашқы материалистік ілімдер К.Азиядағы ең ірі қаласы Милетте туды. Мұнда 3 ірі ойшыл – Фалес, Анаксимандр және Анаксимен өмір сүрді. Фалес дүниенің бәрі судан п.б. және суға айналады, су – барлық заттардың негізі, барлық өзгерістер мен құбылыстың иесі болып табылады деді. Анаксимандр дүниенің бірінші бастамасы және негізі «апейрон (шексіз)» деген айқынсыз, бейнесіз бір зат деп санады. Анаксимен болса дүниенің бастапқы негізі тіршілік көзі – ауа, өйткені барлығы содан п.б., соған қайта оралады дегенді уағыздады. Пифагордың Милеттіктерден айырмашылығы, ол әлем субстанциясын санмен теңестірді. «сан мен өлшем жоқ жерде хаос пен химер үстемдік етеді» деді. Элей мектебі – Парменид, Зенон, Ксенофан. Бұлардың философиясының түпкі ұғымы – болмыс. Оларша болмыс деген тумайтын да, жойылмайтын да – сол. Риторика - әдемі сөйлеу өнері, ол соттарда, халық жиналыстарында, әдемі сөйлеп, өз қарсыластарын өз айтқанына сендіріп, өз жағына тарта білу өнері. Осы өнерді ақы алып үйрететін ұстаздарды софистер д.а. Софизмнің қалыптасуына Протагор, Горгий, Гиппий, Критий ойшылдары ат салысты. Маевтиканың негізін салушы – Сократ. Киниктер философиясының өкілдері – Антисфен, Диоген материалдық игіліктерден бас тартып, аскеттік өмірді уағыздаса, гедонистік мектептің өкілдері өмірде сезімдік қуаныштарға, ляззатқа берілу керек деді. Гедонистік философияның негізін салушы – Аристипп. Атомистер ілімі бағытына грек ойшылдары Левкипп, Демокрит, Эпикур және Лукреций Кар жатады. Платон сезімнен тұратын шындық нақты шындық емес, ол тек өмірдің көлеңкесі, шын өмір идеяда деп түсіндірді. Идея – мәңгі, ол тумайды, өлмейді, өспейді, кемімейді. Платонның шәкірті – Аристотель түр мен мазмұн арақатынасын зерттеп, алғашқыны түрге берген.