- •1. Прадмет і задачы курса “Гісторыя Беларусі”. Фармацыйны і цывілізацыйны падыходы да вывучэння гісторыі. Перыядызацыя гісторыі Беларусі.
- •2. Першабытная эпоха, яе асноўныя этапы і іх характарыстыка. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі.
- •3. Генэзіс усходнеславянскіх плямен і іх рассяленне на тэрыторыі Беларусі, грамадскае і гаспадарчае развіццё. Раннія этапы этнагенэзу беларусаў.
- •4. Станаўленне еўрапейскай сярэднявечнай цывілізацыі. Феадальна-саслоўны лад, роля дзяржавы і царквы ў Сярэднія вякі.
- •5. Утварэнне дзяржаў на тэрыторыі рассялення ўсходніх славян. Адносіны Полацка і Турава з Кіевам і Ноўгарадам у IX – xі стст.
- •7. Барацьба з іншаземнымі захопнікамі ў першай палове XIII ст. (крыжакамі і мангола-татарамі), складванне перадумоў палітычнага аб¢яднання.
- •6. З’яўленне хрысціянства на беларускіх землях. Развіццё культуры ў IX–xі стст., і дзейнасць беларускіх хрысціянскіх асветнікаў.
- •8. Утварэнне вкл і яго развіццё на першапачатковым этапе існавання (ад Міндоўга да Віценя). Знешняя палітыка князёў Гедыміна і Альгерда.
- •9. Унутраная і знешняя палітыка вкл у перыяд з апошняй трэці xіv па канец XV ст.: паступовы геапалітычны паварот на Захад. Барацьба праваслаўнай знаці за захаванне сваіх правоў (вайна 1430-х гг.).
- •10. Дзяржаўны і сацыяльна-палітычны лад вкл у хіv–XVI стст.
- •11. Сацыяльна-эканамічны лад вкл у другой палове хііі–XVI стст. Фарміраванне фальваркава-паншчыннай сістэмы гаспадаркі і афармленне прыгоннага права.
- •12. Знешнепалітычнае становішча вкл у канцы XV – першай палове XVI ст.: адносіны з Маскоўскім княствам; барацьба з крымскімі татарамі.
- •13. Культура эпохі Адраджэння ў Еўропе і ў вкл.
- •14. Складанасці палітычнага становішча вкл у сярэдзіне XVI ст. (Лівонская вайна і Люблінская вунія). Становішча вкл у Рэчы Паспалітай.
- •15. Рэфармацыя і Контррэфармацыя ў вкл. Берасцейская царкоўная вунія.
- •16. Унутраныя і знешнія канфлікты на беларускіх землях у канцы XVI – першай трэці XVII cт.: гарадскія паўстанні, інтэрвенцыйная вайна 1604 – 1618 гг.
- •17. Войны і сацыяльна-палітычныя канфлікты Рэчы Паспалітай сярэдзіны XVII ст. (1648 – 1651, 1654 – 1667, 1655 – 1660 гг.).
- •18. Барацьба магнацкіх груповак у канцы XVII – пачатку XVIII ст. Паўночная вайна. Апошнія спробы аддзялення вкл ад Рэчы Паспалітай.
- •19. Дзяржаўны і грамадска-палітычны лад Рэчы Паспалітай. Палітычны крызіс XVIII ст. І яго прычыны.
- •20. Культурнае, рэлігійнае і этнічнае развіццё беларускіх земляў у XVII – XVIII стст. Век Асветніцтва. Уплыў Асветніцтва на культуру Беларусі.
- •21. Падзелы Рэчы Паспалітай. Уключэнне беларускіх земляў у склад Расійскай імперыі (1772–1795 гг.).
- •22. Палітыка Расійскай імперыі на далучаных беларускіх землях у канцы XVIII – пачатку XIX ст.
- •23. Вайна 1812 г. І Беларусь.
- •24. Грамадска-палітычны рух на беларускіх землях у першай палове XIX ст. Паўстанне 1830 – 1831 гг. І яго вынікі.
- •25. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў першай палове XIX ст. (да 1861 г.). Крызіс феадальна-прыгонніцкай сістэмы.
- •26. Культура і асвета ў Беларусі ў канцы XVIII –сярэдзіне XIX ст. Зараджэнне новай беларускай літаратуры.
- •27. Буржуазныя рэформы 60 – 70-х гг. І контррэформы 80 – 90-х. Гг. XIX ст. Асаблівасці іх правядзення ў Беларусі.
- •28. Паўстанне 1863 – 1864 гг. У Беларусі і яго вынікі.
- •29. Грамадска-палітычны рух у апошняй трэці XIX – пачатку XX ст. У Расіі і Беларусі. Народніцтва і марксізм. Станаўленне беларускага нацыянальнага руху.
- •30. Асаблівасці працэсу фарміравання беларускай нацыі ў другой палове XIX ст.
- •31. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў апошняй трэці хіх – пачатку хх ст. Станаўленне і развіццё капіталізму.
- •32. Беларусь у перыяд рэвалюцыі 1905 – 1907 гг. І паслярэвалюцыйны перыяд 1907 – 1914 гг.
- •33. Беларусь у гады Першай сусветнай вайны.
- •34. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. І Беларусь. Уздым нацыянальна-вызваленчага руху.
- •35. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г. Усталяванне ўлады бальшавікоў у Беларусі і першыя мерапрыемствы новай улады.
- •36. Пазітыўныя тэндэнцыі ў нацыянальна-дзяржаўным будаўніцтве, эканамічным і культурным жыцці бсср у 20-я гг. XX ст.
- •37. Рух да стварэння нацыянальнай дзяржаўнасці ў канцы 1917 – на працягу 1918 г. (I Усебеларускі з¢езд, утварэнне бнр).
- •38. Стварэнне бсср як бальшавіцкай альтэрнатывы бнр. Савецка-польская вайна 1919–1920 гг. Рыжскі мір.
- •39. Станаўленне і ўмацаванне савецкай таталітарнай сістэмы ў 30 – гг. XX ст. Індустрыялізацыя. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі.
- •40. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939 гг.).
- •41. Пачатак Другой сусветнай вайны і аб¢яднанне Заходняй Беларусі з бсср.
- •42. Напад гітлераўскай Германіі на ссср. Абарончыя баі на тэрыторыі Беларусі.
- •43. Усталяванне гітлераўскага акупацыйнага рэжыму. Дзейнасць калабаранцкіх арганізацый.
- •44. Партызанскі рух і падполле на тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
- •45. Беларуская наступальная аперацыя і вызваленне Беларусі ў 1944 г.
- •46. Грамадска-палітычнае жыццё і цяжкасці аднаўлення народнай гаспадаркі ссср і бсср у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе (1944–1953 гг.).
- •47. Дэсталінізацыя грамадска-палітычнага жыцця, эканамічныя, сацыяльныя і культурныя змены ў ссср і бсср у сярэдзіне 50-х – першай палове 60-х гг. XX ст.
- •48. Бсср ад сярэдзіны 60-х да сярэдзіны 80-х гг. Хх ст. Здабыткі і праблемы ў грамадска-палітычным, эканамічным і культурным жыцці.
- •49. Крызіс і разбурэнне савецкай палітычнай сістэмы (1985–1991 гг.). Палітыка перабудовы
- •50. Распад ссср і ўтварэнне незалежнай Рэспублікі Беларусь.
- •51. Асаблівасці дзяржаўнага ладу і эканамічных рэформаў Рэспублікі Беларусь 1992–1994 гг. Канстытуцыя 1994 г.
- •52. Рэспубліка Беларусь на сучасным этапе. Асноўныя напрамкі знешняй і ўнутранай палітыкі.
21. Падзелы Рэчы Паспалітай. Уключэнне беларускіх земляў у склад Расійскай імперыі (1772–1795 гг.).
Последствия разделов Речи Посполитой заключались прежде во внутриполитической обстановке самого государства. Оно характеризовалось как политический кризис, или безобразие. Такое положение было результатом злоупотребления шляхетскими вольностями. На заседаниях сейма еще со второй половины XVI в. действовало право «либерум вето». Согласно ему, если хоть один депутат сейма выступал против, то решение не принималось, а заседание сейма прекращалось. В результате большинство сеймов была сорвана. Государственное управление характеризовалось всевластием магнатов и шляхты и слабостью правящей власти в лице последнего короля Речи Посполитой Станислава Августа Понятовского.
Внутриполитическое положение осложнялось внешнеполитическими обстоятельствами, связанными в начале XVIII в. с боевыми действиями в годы Северной войны, Речь Посполитая стала «постоялым двором и трактиром» для иноземных войск. Такое положение позволяло соседним государствам вмешиваться во внутренние дела Речи Посполитой,
В 1772 г. в Петербурге был подписан документ о перемирии и разделе Польши между Российской империей, Пруссией и Австрией. К России отошла Восточная Беларусь.
Попыткой спасти государство от гибели стало принятие сеймом 3 мая 1791 г. Конституции Речи Паспалитай. Конституция ликвидировала раздел Речи Посполитой на Польшу и ВКЛ, объявила общую государство с единым правительством, общим войском и финансами. Хотя Конституция заложила основу для выведения Речи Посполитой из кризиса, однако время на реформирование государства был уже упущен.
В 1793 г. состоялся второй раздел Речи Посполитой. Под власть российской императрицы Екатерины II отошла центральная часть белорусских земель.
Попыткой сохранить независимость Речи Посполитой в границах 1772 г. (до первого раздела) стало восстание 1794 г. во главе с уроженцем Беларуси Тадеушем Костюшко. Он руководил восстанием на территории Польши. В предыдущий период своей жизни Т. Костюшко семь лет провел в Америке, где активно участвовал в борьбе североамериканских колоний против английского колониального владычества, Он был лично знаком с первым президентом ЗШ А Джорджем Вашингтоном, дружил с одним из авторов американской «Декларации независимости» Томасом Джефферсоном. Т. Костюшко является национальным героем США и Польши, почетным гражданином Франции.
Восстание проходило под лозунгом «Вольнасцъ, целостиность, независимость». Активное участие в нем приняли патриотическая шляхта, мещанство, крестьянство, священство (церковные деятели).
В ВКЛ во главе восстания стоял полковник Якуб Ясинский. Здесь был образован отдельный от Польши орган руководства восстанием - Наивысшая Литовская рада. Призыв Костюшки к восстановлению Речи Посполитой в границах 1772 г. нашел отклик среди магнатов и шляхты ВКЛ. В изданном им «Полонецком универсале» Т. Костюшко также обещал освободить крепостных крестьян, которые примут участие в полу восстании. В отряды повстанцев потянулись косинеры - крестьяне, вооруженные косами. На территории Беларуси они составляли до одной трети от количества повстанцев. Однако достичь массовой поддержки населения руководителям восстания не удалось. Восстание было подавлено российскими войсками. В 1795 г. было подписано соглашение о третьем, окончательном разделе Речи Паспалитай между Россией, Австрией, Пруссией. К России отошли западнобелорусские земли. Речь Посполитая прекратила свое существование.
