- •1. Прадмет і задачы курса “Гісторыя Беларусі”. Фармацыйны і цывілізацыйны падыходы да вывучэння гісторыі. Перыядызацыя гісторыі Беларусі.
- •2. Першабытная эпоха, яе асноўныя этапы і іх характарыстыка. Першабытнае грамадства на тэрыторыі Беларусі.
- •3. Генэзіс усходнеславянскіх плямен і іх рассяленне на тэрыторыі Беларусі, грамадскае і гаспадарчае развіццё. Раннія этапы этнагенэзу беларусаў.
- •4. Станаўленне еўрапейскай сярэднявечнай цывілізацыі. Феадальна-саслоўны лад, роля дзяржавы і царквы ў Сярэднія вякі.
- •5. Утварэнне дзяржаў на тэрыторыі рассялення ўсходніх славян. Адносіны Полацка і Турава з Кіевам і Ноўгарадам у IX – xі стст.
- •7. Барацьба з іншаземнымі захопнікамі ў першай палове XIII ст. (крыжакамі і мангола-татарамі), складванне перадумоў палітычнага аб¢яднання.
- •6. З’яўленне хрысціянства на беларускіх землях. Развіццё культуры ў IX–xі стст., і дзейнасць беларускіх хрысціянскіх асветнікаў.
- •8. Утварэнне вкл і яго развіццё на першапачатковым этапе існавання (ад Міндоўга да Віценя). Знешняя палітыка князёў Гедыміна і Альгерда.
- •9. Унутраная і знешняя палітыка вкл у перыяд з апошняй трэці xіv па канец XV ст.: паступовы геапалітычны паварот на Захад. Барацьба праваслаўнай знаці за захаванне сваіх правоў (вайна 1430-х гг.).
- •10. Дзяржаўны і сацыяльна-палітычны лад вкл у хіv–XVI стст.
- •11. Сацыяльна-эканамічны лад вкл у другой палове хііі–XVI стст. Фарміраванне фальваркава-паншчыннай сістэмы гаспадаркі і афармленне прыгоннага права.
- •12. Знешнепалітычнае становішча вкл у канцы XV – першай палове XVI ст.: адносіны з Маскоўскім княствам; барацьба з крымскімі татарамі.
- •13. Культура эпохі Адраджэння ў Еўропе і ў вкл.
- •14. Складанасці палітычнага становішча вкл у сярэдзіне XVI ст. (Лівонская вайна і Люблінская вунія). Становішча вкл у Рэчы Паспалітай.
- •15. Рэфармацыя і Контррэфармацыя ў вкл. Берасцейская царкоўная вунія.
- •16. Унутраныя і знешнія канфлікты на беларускіх землях у канцы XVI – першай трэці XVII cт.: гарадскія паўстанні, інтэрвенцыйная вайна 1604 – 1618 гг.
- •17. Войны і сацыяльна-палітычныя канфлікты Рэчы Паспалітай сярэдзіны XVII ст. (1648 – 1651, 1654 – 1667, 1655 – 1660 гг.).
- •18. Барацьба магнацкіх груповак у канцы XVII – пачатку XVIII ст. Паўночная вайна. Апошнія спробы аддзялення вкл ад Рэчы Паспалітай.
- •19. Дзяржаўны і грамадска-палітычны лад Рэчы Паспалітай. Палітычны крызіс XVIII ст. І яго прычыны.
- •20. Культурнае, рэлігійнае і этнічнае развіццё беларускіх земляў у XVII – XVIII стст. Век Асветніцтва. Уплыў Асветніцтва на культуру Беларусі.
- •21. Падзелы Рэчы Паспалітай. Уключэнне беларускіх земляў у склад Расійскай імперыі (1772–1795 гг.).
- •22. Палітыка Расійскай імперыі на далучаных беларускіх землях у канцы XVIII – пачатку XIX ст.
- •23. Вайна 1812 г. І Беларусь.
- •24. Грамадска-палітычны рух на беларускіх землях у першай палове XIX ст. Паўстанне 1830 – 1831 гг. І яго вынікі.
- •25. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў першай палове XIX ст. (да 1861 г.). Крызіс феадальна-прыгонніцкай сістэмы.
- •26. Культура і асвета ў Беларусі ў канцы XVIII –сярэдзіне XIX ст. Зараджэнне новай беларускай літаратуры.
- •27. Буржуазныя рэформы 60 – 70-х гг. І контррэформы 80 – 90-х. Гг. XIX ст. Асаблівасці іх правядзення ў Беларусі.
- •28. Паўстанне 1863 – 1864 гг. У Беларусі і яго вынікі.
- •29. Грамадска-палітычны рух у апошняй трэці XIX – пачатку XX ст. У Расіі і Беларусі. Народніцтва і марксізм. Станаўленне беларускага нацыянальнага руху.
- •30. Асаблівасці працэсу фарміравання беларускай нацыі ў другой палове XIX ст.
- •31. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі ў апошняй трэці хіх – пачатку хх ст. Станаўленне і развіццё капіталізму.
- •32. Беларусь у перыяд рэвалюцыі 1905 – 1907 гг. І паслярэвалюцыйны перыяд 1907 – 1914 гг.
- •33. Беларусь у гады Першай сусветнай вайны.
- •34. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. І Беларусь. Уздым нацыянальна-вызваленчага руху.
- •35. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г. Усталяванне ўлады бальшавікоў у Беларусі і першыя мерапрыемствы новай улады.
- •36. Пазітыўныя тэндэнцыі ў нацыянальна-дзяржаўным будаўніцтве, эканамічным і культурным жыцці бсср у 20-я гг. XX ст.
- •37. Рух да стварэння нацыянальнай дзяржаўнасці ў канцы 1917 – на працягу 1918 г. (I Усебеларускі з¢езд, утварэнне бнр).
- •38. Стварэнне бсср як бальшавіцкай альтэрнатывы бнр. Савецка-польская вайна 1919–1920 гг. Рыжскі мір.
- •39. Станаўленне і ўмацаванне савецкай таталітарнай сістэмы ў 30 – гг. XX ст. Індустрыялізацыя. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі.
- •40. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы (1921–1939 гг.).
- •41. Пачатак Другой сусветнай вайны і аб¢яднанне Заходняй Беларусі з бсср.
- •42. Напад гітлераўскай Германіі на ссср. Абарончыя баі на тэрыторыі Беларусі.
- •43. Усталяванне гітлераўскага акупацыйнага рэжыму. Дзейнасць калабаранцкіх арганізацый.
- •44. Партызанскі рух і падполле на тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
- •45. Беларуская наступальная аперацыя і вызваленне Беларусі ў 1944 г.
- •46. Грамадска-палітычнае жыццё і цяжкасці аднаўлення народнай гаспадаркі ссср і бсср у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе (1944–1953 гг.).
- •47. Дэсталінізацыя грамадска-палітычнага жыцця, эканамічныя, сацыяльныя і культурныя змены ў ссср і бсср у сярэдзіне 50-х – першай палове 60-х гг. XX ст.
- •48. Бсср ад сярэдзіны 60-х да сярэдзіны 80-х гг. Хх ст. Здабыткі і праблемы ў грамадска-палітычным, эканамічным і культурным жыцці.
- •49. Крызіс і разбурэнне савецкай палітычнай сістэмы (1985–1991 гг.). Палітыка перабудовы
- •50. Распад ссср і ўтварэнне незалежнай Рэспублікі Беларусь.
- •51. Асаблівасці дзяржаўнага ладу і эканамічных рэформаў Рэспублікі Беларусь 1992–1994 гг. Канстытуцыя 1994 г.
- •52. Рэспубліка Беларусь на сучасным этапе. Асноўныя напрамкі знешняй і ўнутранай палітыкі.
13. Культура эпохі Адраджэння ў Еўропе і ў вкл.
В XIV - XVI вв. духовная жизнь Великого княжества Литовского испытывала на себе сильное влияние идей Возрождения. В этот период в Беларуси, как и в Западной Европе, был расцвет ренессансной культуры. Суть его состояла в бурном росте и взаимном обогащении культуры европейских стран, широком изучении и использовании достижений периода античности, возникновении сначала кирилличного, а затем и латинско-польского книгопечатания, проникновении гуманистических идей в культуру, определенной секуляризацией духовной жизни, распространении реформационных идей и движений.
Эпоха Возрождения на территории Беларуси имела свои особенности. Экономическое отставание от передовых стран Европы и господство феодализма сдерживали всестороннее развитие светских форм культуры и переход от средневековой культуры к культуре нового времени. Специфическими чертами Возрождения в Беларуси стали также столкновение западноевропейской и восточноевропейской культурных традиций, наличие на относительной веротерпимости, взаимодействие и взаимовлияние белоруской, русской, украинской, польской и литовской культур, что обусловило полилингвизм литературы этого времени.
Представителем ренессансной культуры в Беларуси был первопечатник, гуманист и просветитель Франциск Скорина (около 1490 - около 1551 гг.). В центре его внимания была проблема общества и человека. Он рассматривал вопросы смысла жизни, духовности мира, совершенствования общества и др. В 1521 г. в Праге Ф. Скорина издал 23 библейские книги Ветхого Завета. В Вильно он организовал первую в Беларуси типографию и издал «Малую подорожную книжицу» и «Апостол».
Традиции Ф. Скорины были развиты поэтом-гуманистом Николаем Гусовским (около 1470 - 1533 гг.), прославившимся своим произведением «Песня о зубре», в котором с патриотических и высоких морально-политических позиций воспета природа родной страны, содержится призыв к укреплению государства, к единству европейских народов, осуждаются войны, междуусобицы.
Крупным вкладом в культуру Беларуси явилась деятельность Сымона Будного (около 1530 - 1593 гг.). Он впервые издал напечатанные на белорусском языке «Катехизис», «Об оправдании грешного человека перед богом», «Про светскую власть», «Новый завет».
Взгляды С. Будного поддерживал и развивал Василий Тяпинский (год рождения неизвестен - умер около 1599 г.). Он издал на церковнославянском и белорусском языках Евангелие. В предисловии к нему он обратился к белорусской знати с просьбой о духовной и материальной поддержке белорусской культуры.
Важным явлением белорусской культуры явилась историко-хроникальная литература. Наиболее известными произведениями этого жанра стали «Летописец великих князей Литовских», «Хроника Великого княжества Литовского и Жемойтского», «Хроника Быховца», «Хроника польская, литовская, жемойтская и всей Руси» М. Старыйковского. Во второй половине XVI в. на смену традиционному летописанию пришла историко-мемуарная литература: «Письма» оршанского старосты Ф.Кмиты-Чернобыльского, мемуары новогрудского судьи Ф. Евлашевского, «Баракулабская хроника».
На процесс становления и развития белоруской архитектуры и изобразительного искусства значительно повлияли древнерусские традиции, а также лучшие достижения архитектуры и искусства западноевропейских стран. Переосмысливая это наследие, белорусские мастера создали самобытные памятники в готическом, романском стиле и стиле барокко. Образцом белорусской готики являются церкви оборонительного типа в Сынковичах, Мало-Можейкове, Супрасли, Заславле. Во второй половине XVI в. были построены культовые здания в традициях ренессанса (протестантский собор в Сморгони и костел в Несвиже). С конца XVI в. появляется борокко. В этом стиле итальянским архитектором Дж. М. Бернардини в Несвиже был построен иезуитский костел. В светской архитектуре появляются крепости-замки в Новогрудке, Лиде, Гродно, Мире и др. Их возникновение было вызвано необходимостью обороны.
В тесной связи с архитектурой развивалась живопись и скульптура. Наиболее активно развивалась иконопись. Она создавалась под влиянием древнерусского и византийского искусства. Характерными являются иконы «Матерь божья Замилованне», «Матерь божья Иерусалимская», «Матерь божья Смоленская» и др. С XV в. появляются произведения светской живописи в жанре портрета. Распространенным был и такой вид живописи, как книжная миниатюра - рисунок на страницах рукописей небольшого размера и тонкой техникой исполнения. Скульптурные произведения украшали церкви, костелы, дворцы феодалов.
Таким образом, XIV - XVI вв. - это яркий и самобытный период в развитии белорусской культуры, синтез ренессансово-гуманистических веяний и средневековых религиозных традиций, расширения культурных связей между белорусским и другими народами.
