ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ
«АСТАНА МЕДИЦИНАУНИВЕРСИТЕТІ» АҚ
Г.Ж. Утеубаева, Э.А. Ахмедьярова, М.Б. Абдикаримова М.Б., Е. Даулетхан.
Жалпы иммунология
Көрнекі оқу құралы
Астана 2015
УДК 612.017(084712)
ББК 52.7яб
Ж.23
Пікір жазғандар:
1. Е.Д. Даленов. «Астана медицина университеті» ақ, Спорт медицинасы курсы және профилактикалық медицина,тағамтану кафедрасының меңгерушісі, м.Ғ.Д., профессор.
2. Ш.Е. Арыстанова. Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің жаратылыстану ғылымдары, биотехнология және микробиология кафедрасының доценті, б.ғ.к.
3. Г. Д. Абдешова. «Астана медицина университеті» АҚ, Мемлекеттік тілді дамыту және тіл саясаты бөлімінің маманы.
Ж.23 Г.Ж. Утеубаева, Э.А. Ахмедьярова, М.Б. Абдикаримова М.Б., Даулетхан Е. “Жалпы иммунология” көрнекі оқу құралы– Астана. 2015 ж. −45бет.
ISBN
Берілген көрнекі оқу құралы орыс тілінде А.А. Воробьев, А.С. Быков құрастырған «Атлас по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии» оқу құралының «Аллергология» және «Иммунология» бөлімдерінің аудармасы болып табылады.
Көрнекі оқу құралындағы сызбанұсқалар және кестелер пәннің негізгі сұрақтары мен мәселелерін толық көлемде көрсетеді.
Бұл көрнекі оқу құралы медициналық жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған және онда қазіргі заманғы иммунологияның барлық бағыттары қамтылған.
УДК 612.017(084712)
ББК 52.7я6
Көрнекі оқу құралы «Астана Медицина университеті» АҚ-тың оқу әдістемелік кеңесінің шешімімен бекітілген және басылымға ұсынылған. №___ хаттама « » маусым 2015 жыл.
© Г.Ж. Утеубаева, Э.А. Ахмедьярова,
М.Б. Абдикаримова, Е. Даулетхан. 2015
Қысқарған сөздер тізімі:
ТЖ табиғи жендет
ЦТЛ −цитоуытты Т-лимфоцит
ГСЖТ (ГНТ) −жоғары сезімталдықтың жедел түрі
ГСБТ (ГЗТ) −жоғары сезімталдықтың баяу түрі
ТсR−Т −жасушалық рецептор
АТЖ −антигентаныстырушы жасуша
МФ −макрофаг
Vi −вируленттілік антигені
MHC (Major histocompatibility complex)−негізгі гистосәйкестік кешені
МШК−мембрана шабулдаушы кешен
МБН−маннан байланыстырушы нәруыз
ОЖЖ (ЦНС) −орталық жүйке жүйесі
ІНФ −ісік некроздаушы фактор
ИЖ – иммуноглобулинді жабын
АТЖЦТ −антиденеге тәуелді жасушалық цитотоуыттық тетік
LAK −лимфокин белсендірілген жасуша
Pit – ойық жасушалар
BcR −В−жасушалық рецептор
FDC −фолликулярлы дендритті жасушалар
АІЖ – асқазан−ішек жолдары
LFA −лимфоцитарлы функциялық антиген
ICAM −жасуша аралық адгезия молекулалары
ECF −эозинофилді хемотоксистік фактор
АКТГ−адренокартикотропты гармон
ТБГ – тироксин байланыстырушы глобулин
ТТГ−тиреотропты гармон
КБФ−калония белсендіруші фактор
ТӨФ−трансформациялаушыөсу факторы
IL −интерлейкин
lg −иммуноглобулин
IFN −интерферон
ИФТ −иммунды ферменттік талдау
HLA −Human Leucocyte Antigens (адам лейкоциттерінің антигені)
Мазмұны
Кіріспе………………………………………………………………………..5
Негізгі бөлімі………………………………………………………………...6
Иммунология құрылымы және иммунитет………………………………..6
Иммундық жүйенің ағзалары, тіндері және жасушалары………………..6
Антигендер………………………………………………………………….10
Комплемент…………………………………………………………………12
Фагоцитоз, опсониндер…………………………………………………….14
ТЖ жасушалары…………………………………………………………….17
Антиденелер, иммуноглобулиндердің құрылысы мен функциясы……..18
Антиденелердің қасиеттері………………………………………………..21
Антигеннің таныстырылуы, иммундық қабілетті жасушалардың
кооперациясы…………………………………………………………………..21
Иммундық жауап: гуморалдық, жасушалық…………………………….27
Иммунологиялық жад, иммунологиялық толеранттылық……………...32
Аллергия: ЖСЖТ.,ЖСБТ…………………………………………………34
Цитокиндер………………………………………………………………...45
Қорытынды………………………………………………………………...50
Қолданылған әдебиеттер………………………………………………….50
КІРІСПЕ
Қазіргі заманғы иммунология ХХІ ғасырдың перспективті дамып келе жатқан ғылым салаларының бірі. Иммунология ғылымының жетістіктері биология және медицина саласында кеңінен қолданылуда. Осы жетістіктерге сүйене отырып, көптеген аурулардың патогенезі, диагностикасы, емі және алдын алу туралы түсініктер өзгерген. Қазіргі уақытта кез−келген аурудың патогенезіне иммундық жүйенің қатысатыны мәлім.
«Жалпы иммунология» көрнекі оқу құралында жалпы иммунология пәнін толық меңгеру үшін, кейін клиникалық иммунология мен аллергология пәндерін оқып білу үшін қажетті тақырыптар берілгенжәне онда қазіргі заманғы иммунологияның барлық бағыттары қамтылған.
«Жалпы иммунология» көрнекі оқу құралында жалпы иммунология пәнін толық меңгеру үшін, кейін клиникалық иммунология мен аллергология пәндерін оқып білу үшін қажетті тақырыптар берілген және онда қазіргі заманғы иммунологияның барлық бағыттары қамтылған. «Жалпы иммунология» пәнінің негізгі бөлімдері: «Иммундық жүйенің құрылымы», «Гуморалды, жасушалық иммундық жауап», «Комплемент жүйесі», «Ісікке қарсы иммунитет», «Цитокиндер» және «Аллергиялық реакциялар» типтік оқу бағдарламасына сәйкес құрастырылған.