Кеуденің жарақаты

Кеуде жаракаітары атыс қаруынан немесе басқа заттардың салдарынан пайда болады. Бүл жарақаттар плевра қуысының сыртында немесе ішінде болуы мүмкін.

Кеуде жарақатының ауырлығы канның кету колеміне, ты- ныс алу мен қан айнылымыньщ бүзылу, жүйке- рефлектор- лык сырқаттану дәрежесіне байланысты.

Осының барлығы кеуденің ішіне өтіп кеткен жарақаттан көрінеді. Кеудеге өткен жарақаттар кезінде клеткалар ашық пневмоторакс күрайды. Ашык пневмоторакс кезіиде атмос-

фсра ауасы жаракат түсындағы плевра куысыпа еркін кіреді, бүл ауа жүтқан кезінде кеуденің әлсіреуіне және ауа шығару кезінде опың шамалы жиырылуына алып келеді. Мундай жа- рақаттар ентікпе, жүрек қызметінің әлсіреуі сияқты киьш жаг- дайға алып келеді. Жарақаттаыган адам мазасыз і үншығуды, мойын көк тамырларының қабынғанының, жүректің лүпілін, кілегейлі қабықтардың көгеруін сезінеді.

Плевра қуысындағы гемоторакс кезінде, қанның ағуы окпенің әлсіреуше және аралык перденің жылжуына алып келіп, сол аркылы тыныс алу мен кан айналымыныц ырғағын бүзады. Жарақаттанушы бозарады, куре кан тымыры қысымы төмендейді, жүрек лүпілі күшейеді, ентігеді. Жаракаттанушы- ның халі мушкіл, тамыр соғыстарының жиілігі оте жогары.

Алғашкы медициналык және дәрігерлікке дейінгі комек есінен айрылган адамньщ зейінін калпына келтіруге, тыныс жөне жүрек қызметін әлсірететін кесапат күбылыстарды жоюға бағытталғап.

Ашық жарақат кезінде кеуде клеткаларынан қан ақкан кезінде қатты таңғышты қою, ашык пневмотаракс кымтағыш танғышты кою, сырқатты басатын және жүрекке жәйлі дәрі- дәрмекті енғізу аса маңызды.

Кеуде клеткалары закымдалған сыркаттарға (сүйек пен төстің сынуы, кеуде клеткаларының сығылуы) барыпша еркін дем алу сәтінде катты таңғыш байлайды. Тізерлей отырғызып сыркатты басу үшін егеді (2%- Імл промедол).

Тангыштын турлері жәие кеуде зақымдалган және -жараланған кезде тазартылған таңғыш кою тәртібі.

Кеудеге спиральды немесе крест тәріздес таңғыш қояды. Спиральді таншш үшін үзындығы 1,5 м жуық бинттің үшын түйеді (1), сау білекке таңып, кеуденің оң жағыпан кисык күйінде калдырады (6 а). Бинтпен аркағіың төменгі жағынан спиральдік жүріспен (2-9) оңнан солға кеуде клеткаларын орай- ды, бүдан кейін бинтті сол қолтыққа орай отыра оң иык аркы- лы бос үшымен байланыстырады.

Крест тәріздес таңғышты кеудеге (6 б) 2-3 рет айналдыра (1-2) орап төменгі жағына кояды, содан соң арқа жақтан сол білекке (3) оң білектің төменгі жағы аркылы орай отыра (4) әкеледі, бинтті тағы да кеуде клеткасының түбіне әкеледі, со- дан соц білектерді ауыстыра таңғыіиты кеуде клеткасының жанынан айналдыра (5) орап, соңғы орамдағы бинттің үшын туйреуішпен бекітеді.

Кеуде клеткаларының ішкі жарасына мүмкіндігінше жыл- дамырақ сырткы тазартылған жағымен резинадан істелген кабықты орау қажет, ал оған жеке таңу пакетіндегі тазартқыш жастықшаларды қойып, қатты байлап тастайды.

Пакет жок болса, герметикалық таңғышты, 7-ші суретте көрсетілгеьщей, жапсырғышты пайдалану арқылы коюға бо- лады. Жапсырғыш жолақтарын жарадан 1-2см жогары етіп теріге желімдейді, сөйтіп жараның бүкіл үстін жабады. Жап- сыргышка тазартылатын салфетка немесе 3-4 кабатты тазар- тылатын бинт кояды, бүдан ксйін макта кабатын қатты бай- лап тасгайды.