53 Сурет. Шефер одісімен жанды тыныс алдыру: а) ауа жұту; б) ауа шыгару

Сылау кезінде иық белдеуінің бүкіл ауырлыгымен қысым жасау үшін колдар созылуға тиіс. Қүтқарушы омыртқага қарай бағыты бойынша кеудені жанши кысады, ол жағдайда кеудені 3-4 см қысады. Әрбір жанши кысудан кейін қолды кеудеден алмай босаңсытады. Мүндай козғалыстар минутына 60- тан кем болмауы тиіс (54 сурет).

54 сурет. Жүректің сыртқы сылауы.

Жүректің жанама сылауы жасанды тыныс алдырумен үйлесімді жүргізіледі. Бүл жағдайда зардап шегушіге көмекті. екі адам көрсетеді. Біріншісі жүрекке жанама сылау жасайды, ал скіншісі "мүрынға ауыз" әдісімен жасанды тыныс алдыру

Сильвестр одісі жиі қолданылады. Зардап шегушіні шалка- лай жатқызып, кеудс клеткаларынын төмснгі болігіне бүктел- ген төсеніштен төсем қояды. Егер жасанды тыныс алдыруды екі адам жүргізсе, онда олар зардап шеіушініц кеуде клетка- сының екі жағына тізерлей отырады. Олардың әрқайсысы бір қолымен зардап шегушінің қолын иыгының ортасына дейін апарады, ал екінші колдарын саусақтың үшынан жогарырак үстайды. Олар бір уақытта зардап шегушінің қолын көтереді және оның басыныц артына қарай созады. Осы арқылы кеуде клеткасы кеңейіп, ауаның кіруіне жол ашады. Бүдан кейін екі- үш секундтан соң зардап шегушінің қолын кеуде клеткасына қойып оны кысады, сөйтіп ауаны шығарады.

Осындай қозғалыстар минутына шамамсн 16 рет жасалады. Егер жасанды тыныс алдыруды бір адам жасаса, ол зардап шегушіге тізерлей қарама қарсы түрады, оньщ қолын котсріп осындай қозғалыстар жасайды (52 сурет).

52 Сурет. Сильвестр әдісімен жасанды тыныс алдыру: а) ауа жүту; б) ауа шығару.

S

Шефер әдісі.

Жасанды тыныс алдырумен қатар жүрек қызметінің қалы- пка түсуі коса жүргізіледі. Жүрек кызметінің токтауыныц ба- сты белгісі -үйкы куре тамыры соғысының байкалмауы. Та- мырдың согысын зерттеуте алгашкы үш жасанды ауа жүтқы- зылганнан кейін жүргізіледі. Оның жоктығы —жүректің жа- бык сылауының басталуына дабыл.

Жүректід сыртқы сылауы кеуде клеткасының алдыңғы қап- касы мен омыртқа арасындағы жүректі ыргакты қысу аркы- лы жүргізіледі. Жүректің жабык сылауын жүргізу үшін зар- дап пісгуиііні катты тсгіс жерге жаткызады, опыц басы козал-

уакытта айырылу, баслъщ айналуы мен ауыруы жэне жүректін шаишуы), зақымдалу кезшде алғашкы медициналык көмек окига болган жерде жедел және үздіксіз корсетілуге тиіс, ал клиникалык өлім жагдайындагы адамға "ауызга - ауыз" жэне "мүрынға - ауыз" әдісімен жасанды демалдыру мен жүректіц жанама сылауын жүргізу кажет.

Электр жарақатын алган барлық адам ауруханада жатуы тиіс. Осындай сырқаттарды стационарға тасымалдаган кезде жасан- ды тыныс алдыруды тоқтатпау керек, ол жүйелі, табанды жэне үздіксіз жүргізілуте тиіс.

Жүрек тоқтаган кездегі алғашқы көмек жасанды тыныс ал- дыру мен жүректің сыртқы сылауын біруакытта жүргізу аркы- лы ертерек басталуға тиіс.

Егер жасанды тыныс алдыру мен жүректі сылау мүмкіндігі болса оны жүрек дәрі - дэрмектер (ішкі бүлшык ет кордиа- миннын 2-4мл 25 пайыз ерітіндісі, кофейнніц 1мл 10 пайыз ерітіндісі, эфедринніц 1 мл 5 пайыз ерітіндісі) жэне тыныс алуды коздыратын дәрмектерді (1 мл цититон, терініц астына лобелиннің 1 мл 1 из ерітіндісі) берумен орайластыру қажет.

Түрмыста кедірек таралған найзағай соққан адамды жерге көміп тастау керектігі туралы пікір ерескел қате болып табылады. Наі)- загай соққан адамды жерге комуге мулдем тыйым салынады.'Зярцпп шегушіпі жерге көміп тастау косымша колайсыз жагдайды түғыза- ды: тьғныс алуды нашарлатады, зардап шегушінің денесін суын- дырады, кан айналымын киындатады, ең бастысы пәрменді көмек көрсету уакыіъш созады. Жылыту, жасанды демалдыру, жүректіц жабьтк сылауы, өз уакытында тасымалдау- зардап шегушіпі қүткарудың бірден- бір ыктимал нүсқасы болып табылады.

КҮННІҢ ӨТУІ

Ыстык күндері адамның басына үзақ күн сәулесінің тікелей әсері ми қан тамырларының кеңеюіне әкеп соктырады, соның нәтижесінде баска қанның қүйылуы байкалады (гиперемия).'

VBerriH қызаруы жэне бастың катты ауыруы күннің етуінін алғашкы белгілері болып табылады. Сонан соң жүрек айниды, бас айналады, көз карауытады және күсқысы келеді. Ауру ес'- тен танады, тыныс алу жиілей түседі, жүрек қызметі әлсірейді.

Басты орамалмен жабу, сондай -ак басқа суық су күю ал-' дын -алу шаралары болып табылады.

жүргізеді. Ауа шыгарган кезде кеуде клеткасын қысуга болмай- ды! Бұл шаралар кезекпен жүргізіледі:

Ауа шыгарган кезде кеуде клеткасын төрт - бес рет кысу, одан ксйін ауаны кеудеге үрлеу (ауа жүту) жүректін жанама сылауымсн үйлесімді жасанды тыныс алдыру клиникалык өлім жагдайындагы адамды реанимациялаудың(тірілтудің) карапай- ым әдісі болып табылады (55 сурет).