Прокуратураны ұйымдастырудың және қызметінің қағидаттары

Прокуратураның ұйымдастырудың және қызметінің қағидаттары - бұл негізге алынатын, басқарушы, прокуратура қызметінің оған қойылатын нетізті талаптардың аса маңызды ерекшеліктері мен көпқырлы белгілерін анықтайтын ережелер.

Заңмен белгіленген қағидаттарды сақтау прокуратураға мемлекетте заңдардың дәл әрі бірыңғай орындалуына қадағалауды іске асырау бойынша оның алдында тұрған міндеттерді нәтижелі орындауына мүмкіндік береді.

Прокурорлық қадағалау қағидаттарының қатарына ҚР Конституциясының нетізделтен заң бұзушылықты кім жасағанына қарамастан, ойдағыдай жою үшін оларға қажетті өкілеттіліктерді бере отырып, тәуелсіз мемлекеттік органдардың рантысына прокуратура органдарын көтеретін ережелер жатады. Қағидаттарды прокурорлардың функңияларын орындау тәртібімен және шарттарымен араластыруға болмайды. Прокурорлардың өз функңияларын орындаулары мен шарттары прокуратураны ұйымдастырудың және қызметінің қағидаттарына қатысты бағынышты сипатта болады. Заңдарда белгіленген прокуратураның ұйымдастырудың және қызметінің қағидаттары бір-бірімен тығыз байланысты және өзара келісілтен. Оларды бір-бірінен бөлуте болмайды. Оларды кешенді түсіндіру мен өмірте келтіру ғана ҚР Конституциясына және мемлекеттің басқа заңдарының талаптарына жауап беретін прокурордың қызметін қамтамасыз етеді.

Құкықтардың нақты салаларында қадағалауды іске асыра отырып, прокурор мынадай сот әділдітінің қағидаттарын тәуелсіздік ретінде ескеруте тиіс: судьялар және олардың тек заңға бағынуы, сотталушының қорғалу құқығы, кінәсіздік презумпңиясы, бәсекелестік авариялык, ауызекілік және процестің өзінділік, сот құрамының түрақтылығы және т.б. Егер прокурор осы қағидаттарды сақтамаса, ол сот талқылауына қатысушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаушы, заңды сақтаушы ретінде қызметтік парызын бұзады.

Тементі прокурорлар жоғары прокурорларға және Қазақстан Республикасының Бас прокурорына бағынатын органдар мен мекемелердің біртұтас орталықтандырылған жүйесін құрайды; жертілікті айырмашылықтарға, сондай-ақ жертілікті және ведомстволық ықпал етулерте қарамастан заңдардың дәл әрі бірыңғай орындалуына қадағалауды іске асырады, кім жасағанына қарамастан заң бұзушылықтарды анықтау және уақытылы жоюға, мемлекеттің оның билік және басқару органдарының бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіруте, кінәлі адамдарды заңда белгіленген жауаптылыққа тартуға шаралар қолданады; жертілікті өзін-өзі басқару органдарымен, басқа мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасайды, заңдылық пен құқықтық тәртіпті нығайту ісінде азаматтарға беделді көмек көрсетеді.

Бас прокурор заңдылық пен құқықтық тәртіптің жай-күйі және оларды нығайту бойынша шараларды туралы ҚР Президентіне жүйелі түрде хабардар етеді.

Прокуратура органы тек ҚР Бас прокурорына ғана бағына отырып, жертілікті органдар мен лауазымды адамдарға қарамастан өз өкілеттіліктерін іске асырады.

Прокуратура органдарын ұйымдастырудың және қызметінің қағидаттарына қатысты аса маңызды ереже қолданыстағы "Прокуратура туралы" ҚР Заңында қамтылған. Заңда прокуратура органдары азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау, сондай-ақ мемлекеттік құпияларды сақтау туралы заңдарына қайшы келмейтіндей деңтейде жариялы іс-қимыл жасайды деп атап керсетілтен.

Осы қағидаттармен қатар мынадай мазмұндағы қағидаттар тұрады: прокуратура органдарында саяси партияларды құруға, қызметі мен оларды ұйымдастыруға жол берілме