тест ЭУР каз
.docx2013 -2014 оқу жылына «Экология және тұрақты даму» пәні бойынша тест сұрақтары мен тапсырмалары
1 – курс барлық мамандықтарына, және ТМО-21,23 НГД-21, ХТНВ-21, ТТТ-21, ТТТ-13(3) топтары үшін
Оқыту тілі – қазақша
Құрастырған: Беккалиева Ж.У.
№ р/н |
Кұрделік деңгейі |
Сұрақ |
Тақы-рып бөлімі |
Жауап A) (дұрыс жауап) |
Жауап B) |
Жауап C) |
Жауап D) |
Жауап E) |
|
1 |
Тірі ағзалардың тіршілік ету жағдайын, орта арасындағы өзара байланысын, олардың мекендеу ортасын зерттейтін ғылым ...... деп аталады |
1 |
экология |
биология |
география |
ботаника |
геология |
|
1 |
«Экология» ұғымын ғылымға алғаш енгізген кім? |
1 |
Геккель |
Зюсс |
Одум |
Гумбольдт |
Реймерс |
|
1 |
Тірі организмге тікелей немесе жанама әсер ету мүмкіндігі бар қоршаған ортаның кез-келген элементі - бұл |
1 |
экологиялық фактор |
адаптация |
мекендеу ортасы |
сукцессия |
гомеостаз |
|
1 |
Экологиялық фактордың түрлерін атаныз ктор дегеніміз |
1 |
биотикалық, абиотикалық, анропогендік |
абиотикалық, анропогендік |
биотикалық, абиотикалық |
Химиялық, физикалық |
Климаттық, эдафикалық |
|
1 |
Өлі табиғат факторларының барлық жыйынтығы – бұл … фактор |
1 |
Абиотикалық |
Экологиялық |
Химиялық |
Антропогендік |
Эдафикалық |
|
1 |
Биотикалық фактор бұл ... |
1 |
тірі организмдердің бір-біріне және ортаға жағымды немесе жағымсыз әсер етуі |
организм үшін қажетті немесе теріс әсерін тигізетін орта ның элементтері |
организмнің өсіп, өніп, көбеюіне қолай лы табиғи қалыптасқан орта |
ағзаға әсер ететін қоршаған орта жағдайларының комплексі |
организмнің ортаға бейімделуі |
|
2 |
Организмнің өсіп, өніп, көбеюіне қолайлы табиғи тарихи қалыптасқан орта |
1 |
тіршілік ортасы |
табиғи орта |
экологиялық фактор |
абиотикалық фактор |
экологиялық қойма |
|
2 |
Негізгі тіршілік орталарды атаныз |
1 |
су, құрлық-ауа, топырақ, организмдер |
топырақ, организмдер |
су, құрлық-ауа, топырақ |
құрлық-ауа, топырақ |
организмдер, су |
|
2 |
Судың тұздылығының орга низмге әсері – бұл …фактор |
1,2 |
химиялық |
экологиялық |
физикалық |
антропогендік |
эдафикалық |
|
2 |
Ауа температурасының организмдер тіршілігіне әсері – бұл … фактор |
1,2 |
физикалық |
экологиялық |
химиялық |
антропогендік |
эдафикалық |
|
3 |
Айнала қоршаған ортаға тигізетін адамның іс-әрекетінің тікелей немесе жанама әсері |
2 |
антропогендік |
экологиялық |
климаттық |
гидрографиялық |
геологиялық |
|
3 |
Тірі жүйелердің негізгі ұйымдасу деңгейлерін көрсетініз |
2 |
молекулалық, жасу- шалық, ұлпалық, мүшелік, ағзалық, популяциялық, биоценоздық, биогеоценоздық, биосфералық |
ұлпалық, мүшелік, ағзалық, популяциялық |
биоценоздық, биогеоценоздық, биосфералық |
молекулалық, жасушалық биоценоздық, биогеоценоздық, биосфералық |
ағзалық, популяциялық, биоценоздық, биогеоценоздық |
|
3 |
Су ортасында мекендейтін организмдерді қалай атайды? |
|
гидробионттар |
геобионттар |
фитопланктон |
зообентос |
биоценоз |
|
3 |
Судың қалын қабатында мекендейтін жәндіктердің түрі |
1,3 |
планктон, нектон |
плейстон, перифитон |
зообентос, биоценоз |
балықтар, балдырлар |
бентос, фитоценоз |
|
1 |
Тек қана су түбінде жорғалайтын ағзаларды қалай атайды? |
1,3 |
бентос |
нектон |
зоопланктон |
планктон |
фитопланктон |
|
1 |
Су режиміне қатысты жануарлардың топтары |
1,3 |
гигрофилдер, ксерофилдер, мезофильдер |
гидрофиттер, гидатофиттер |
геофиттер, мезо- фиттер, ксеро филдер |
гигрофилдер, ксерофилдер, геофиттер |
мезофиттер, мезофиллдер |
|
1 |
Топырақ мекендеушілерді қалай атайды? |
2 |
эдафобионттар |
гидробионттар |
планктон |
бентос |
суккулент |
|
1 |
Организмдердердің ішінде көптеген өкілдері екінші бір организм есебінен тіршілік етеді, олар қалай аталады? |
2 |
паразиттер |
бактериялар, санырауқұлақ тар, микрофлора |
микроорганизм дер, қарапайымдылар |
псаммофилдер |
эктопаразиттер |
|
1 |
Ағзаның тіршілік етуі үшін ең қолайлы жағдайлардың аумағы қалай аталады? |
2 |
оптимум |
экологиялық валенттілік |
пессимум |
максимум |
минимум |
|
1 |
Ағзалардың тәуліктік жарық пен қараңғы мерзімдерінің ұзақты- ғына байланысты реакциясы |
2 |
фотопериодизм |
адаптация |
фотосинтез |
анабиоз |
биосинтез |
|
2 |
Организмдердің тіршілік нышанының барлық белгілері тоқталу құбылыс қалай аталады? |
2,3 |
анабиоз |
биологиялық ырғактар |
биосинтез |
метаболизм |
миграция |
|
2 |
Жануарларда жылу алмасудың екі типін атаныз |
2 |
суыққандылар (пойкилотермді), жылы қандылар (гомойтермді) |
мезофауна, макрофлора |
сциофиттер, факультативті гелиофиттер |
геобионттар, геофилдер, геоксендер |
қысқа күндік өсімдіктер және жануарлар |
|
2 |
Популяциялардың құрамын, санының динамикасының жалпы заңдылықтарды зерттейді ... |
2 |
демэкология |
синэкология |
адам экологиясы |
аутэкология |
биоэкология |
|
2 |
Бір-бірімен өзара қарым-қатынаста болатын және үлкен территорияда бірігіп тіршілік ететін бір түрге жататын даралар тобы ... деп атайды |
2 |
популяция |
түр |
экожүйе |
биоценоз |
фитоценоз |
|
3 |
Популяцияның статистиакалық көрсеткіштері
|
2 |
популяцияның саны, тығыздығы |
популяцияның жыныстық құрылымы |
кеністікке таралуы |
биотикалық потенциал |
популяцияның жастық құрылымы |
|
3 |
Популяцияның динамикалық көрсеткіштері |
|
туылу, өлім |
кеністікке таралуы |
туылу |
популяцияның саны, тығыздығы |
биотикалық потенциал |
|
3 |
Даралардың кеңістікте таралуы |
3 |
кездейсоқ, бірқалыпты, топтық |
кездейсоқ, бірқалыпты |
бірқалыпты, топтық |
дара, бірқалыпт |
топтық, кездейсоқ |
|
3 |
Белгілі бір көлемдегі немесе территориядағы особьтардың жалпы саны ... |
3 |
популяцияның саны |
популяциының тығыздығы |
туылу |
популяцияның жыныстық құрылымы |
санының динамикасы |
|
1 |
Популяцияның құрамындағы организмнің өмірін негізгі үш кезенің атаныз |
3,1 |
пререпродуктивтік, репродуктивтік, пострепродуктивтік |
репродуктивтік, пострепродуктивтік |
пререпродуктивтік, репродуктивтік, жастық |
биотикалық,фи зиологиялық, репродуктивтік |
пререпродуктивтік, биологиялық |
|
1 |
Жер шарындағы зат және энергия ағымдары үздіксіз келіп жататын тірі организмдер жиынтығынан тұратын табиғи кешені ... |
3 |
экожүйе |
биоценоз |
популяция |
биом |
экотоп |
|
1 |
Экожүйедегі тірі организм дер жыйынтығы қалай аталады ? |
3 |
биоценоз |
экотоп |
биогеоценоз |
биотоп |
биом |
|
1 |
Биоценоз ұғымын алғаш рет ұсынған кім? |
3 |
К.Мебиус, 1877ж. |
Реймерс, 1879ж |
Северцев,1961ж |
Тенсли, 1935ж |
Сукачев, 1899ж |
|
1 |
Биогеоценоз туралы ұғымды негіздеген ғалым кім? |
3 |
Сукачев |
Дарвин |
Докучаев |
Радкевич |
Рулье |
|
1 |
«Биосфера» ұғымын алғаш қолданған ғалымды атаңыз? |
3 |
Зюсс |
Бюффон |
Вавилов |
Вернадский |
Ламарк |
|
2 |
«Экожүйе» ұғымын экологияға алғаш енгізген кім? |
3 |
Тенсли |
Реймерс |
Сукачев |
Северцев |
Зюсс |
|
2 |
Су экожүйелерді атаныз
|
3,2 |
көл, өзен, батпақ, теңіз, мухит |
тундра, тайга |
өзен, орман, тропикалық орман |
агроценоз, көл |
биосфера, биоценоз |
|
2 |
Бір-бірінен органикалық заттарды шығаратын, өзара байланысқан түрлер… құрады |
1 |
азықтық байланысты |
популяцияны |
агроценоздарды |
биоценоздарды |
экожүйелер |
|
2 |
Биотикалық бірлестіктегі өзінің трофикалық статусы бойынша организмдер қалай бөлінеді? |
1 |
автотрофтар, гетеротрофтар |
продуценттер и консументтер |
консументтер и редуценттер |
сапротрофтар и паразиттер |
продуценттер и редуценттер |
|
3 |
Қоректік тізбектердің құрамдас бөліктерін атаныз |
1 |
продуценттер, консументтер, редуценттер |
хемотрофтар, фототрофтар |
суыққандылар (пойкилотермді), жылы қандылар (гомойтермді) |
мезофауна, макрофлора |
сциофиттер, факультативті гелиофиттер |
|
3 |
Ылғалды жерде мекендейтін жануарлар қалай аталады? |
1 |
гигрофилдер |
гигрофиттер |
мезофиттер |
ксерофиттер |
ксерофилдер |
|
3 |
Құрғақ жерде мекендейтін жануарлар қалай аталады? |
1 |
ксерофилдер |
гигрофиттер |
мезофиттер |
ксерофиттер |
гигрофилдер |
|
3 |
Ірі жер үсті экожүйелері қалай аталады? |
1 |
биом |
биота |
экотоп |
биотоп |
биоценоз |
|
1 |
Дұрыс кезектесуін көрсетіңіз
|
1 |
организмдер, популяциялар, бірлестік, экожүйелер |
популяцилар, организмдер, экожүйелер, бірлестіктер |
бірлестіктер, популяциялар, экожүйелер, организмдер |
экожүйелер, популяциялар, бірлестіктер, организмдер |
бірлестіктер, экожүйелер, популяциялар, организмдер |
|
1 |
Дұрыс жауабын көрсетіңіз |
1 |
биотоп + биота= экожүйе |
битоп + биота=биом |
биотоп + биота=биоценоз |
биотоп + биота=фитоценоз |
биотоп + биота= зооценоз |
|
1 |
Белгілі бір аймақтағы қоршаған ортаның жағдайы |
1,2 |
биотоп |
биота |
биогеоценоз |
биом |
экожүйе |
|
1 |
Экожүйе гомеостазы дегеніміз не?
|
1,2 |
экожүйе тұрақтылығы |
бірлестіктер ауысуының жалғасуы |
бірлестіктердің бастапқы түсуі |
бірлестіктердің айналымды өзгерісі |
экологиялық сукцессия |
|
1 |
Дайын органикалық заттарды тұтынушы ағзалар - |
2 |
гетеротрофтар |
азотобактерлер |
күкірттібактерлер |
темірбактерлер |
фототрофтар |
|
1 |
Өздігінен қоректенетін организмдерге жататындар |
2 |
автотрофтар |
саңырауқұлақтар |
бактериялар |
вироидтар |
микоплазмалар |
|
2 |
Түрлер бір-бірінсіз тіршілік ете алмайды - бұл |
|
мутуализм |
нейтрализм |
комменсализм |
аменсализм |
протокоопе-рация |
|
2 |
Екі түр бірлестік құрады, бірақ бөлек тіршілік ете алады - бұл |
1,3 |
протокооперация |
нейтрализм |
комменсализм |
аменсализм |
мутуализм |
|
2 |
Екі түр бірігіп тіршілік етеді де, біреуі пайда көреді - бұл |
1,3 |
комменсализм |
нейтрализм |
мутуализм |
аменсализм |
протокоопе-рация |
|
2 |
Бір түр екіншісінен өсу және көбею кезінде жапа шегеді - бұл |
1,3 |
аменсализм |
нейтрализм |
комменсализм |
мутуализм |
протокоопера-ция |
|
3 |
Екі түрде тәуелсіз, бір-біріне ешқандай зиянды әсері жоқ - бұл |
2 |
нейтрализм |
конкуренция |
комменсализм |
аменсализм |
протокоопера-ция |
|
3 |
Азық, өмір сүру ортасы және басқа жағдайлар үшін болатын даралар арасындағы кері әсер: |
2 |
конкуренция (бәсекелестік) |
нейтрализм |
комменсализм |
аменсализм |
протокоопера-ция |
|
3 |
Бір түр екіншісінің ішіне не бетіне бекініп, иесінің есебінен тіршілік етеді бұл қарым-қатынас: |
2 |
паразитизм |
мутуализм |
комменсализм |
аменсализм |
протокоопе-рация |
|
3 |
Бір түр екіншісімен қоректенеді – бұл |
2 |
жыртқыштық |
мутуализм |
комменсализм |
аменсализм |
бәсекелестік |
|
1 |
Құрылымдық бөлігі әртүрлі биіктіктегі биоценоздардың вертикалдық қабатталу құбылысы қалай аталады? |
2,3 |
ярустылық |
мозаикалық |
конвергенция |
синузия |
аймақтылық |
|
1 |
Трофикалық тізбектерді бөледі |
2 |
Жайылымдық, паразиттік, детриттік |
Жайылымдық және паразиттік |
Паразиттік және детриттік |
Қоректену тізбектері мен паразиттік |
Детриттік және жайылымдық |
|
1 |
Адаммен жасанды жасалған биоценоз қалай аталады? |
2 |
агроценоз |
популяция |
биогеоценоз |
қорықша |
фитоценоз |
|
1 |
Табиғи экожүйелердің агроценоздардан айырмашылығы |
2 |
өздігінен реттелуге мүмкіндігі жоқ |
энергияның жалғыз көзі - Күн |
табиғи іріктелу әсер етеді |
қоректік заттар теңдігі сақталады |
түрлік әртүрлілік |
|
1 |
Бұл қабатты тіршілік қабаты деп атайды |
2 |
биосфера |
ноосфера |
геосфера |
биоценоз |
агроценоз |
|
1 |
Планетадағы барлық ағзалардын жиынтығы қалай аталады? |
|
тірі зат |
жануарлар |
өсімдіктер |
микроорганизмдер |
паразиттер |
|
2 |
Биосфера құрылымы |
3 |
атмосфераның төменгі бөлігі, гидросфера және литосфераның жоғары бөлігі |
атмосфераның жоғары бөлігі және литосфера |
гидросфера, атмосфера |
литосфераның төменгі бөлігі |
тропосфера, мезосфера |
|
2 |
Ноосфера ұғымын кім еңгізді? |
3 |
Э.Леруа және П.Шарден, 1927ж |
Ч.Эльтон,1927ж |
К.Мебиус, 1877ж. |
Реймерс, 1879ж |
Северцев,1961ж |
|
2 |
Сана, ақыл-ой қабатын қалай атайды? |
3,1 |
ноосфера |
биосфера |
литосфера |
парабиосфера |
гидросфера |
|
2 |
Жер суларының барлық жыйынтығы |
3 |
гидросфера |
атмосфера |
литосфера |
тропосфера |
стратосфера |
|
3 |
Атмосфера бұл … |
3 |
жердің газды қабықшасы, әртүрлі газдардың қоспасынан, су буы мен шаңдарынан тұрады |
мұхит, теңіз, көл, өзен, су қоймаларының сулары |
тірі организмдер, минералды заттар |
жер қабығына кіретін Жердің қатты қабықшасы |
гидросфера және литосфераның жоғары бөлігі |
|
3 |
Жер үсті суларына не жатады? |
3 |
мұхит, теңіз, көл, өзен, су қоймаларының сулары, батпақ, мұздықтар, қар жамылғысы |
жер қабығының үстіңгі бөлігінде болатын сулар |
батпақ, мұздықтар, қар |
жер асты және мұздықтар сулары |
артезиан сулары |
|
3 |
Жылулық баланстың өзгеруі нәтижесі мүмкін болатын жер шарының температурасының ғаламдық артуы ... |
3 |
парниктік эффект |
озон мәселесі |
қышқыл жауын шашын |
су кризисі |
энергетикалық кризис |
|
3 |
Ноосфера ілімінің негізін қалаушы |
3 |
Вернадский |
Геккель |
Мебиус |
Сукачев |
Одум |
|
1 |
Адам пайдаланатын және материалдық игіліктерді жасау үшін қолданылатын табиғат объектілері қалай аталады? |
3 |
табиғат ресурстары |
биосфера |
литосфера |
су, топырақ, орман |
фитоценоз, зооценоз |
|
1 |
Зат айналымының типтерін көрсетіңіз |
1 |
биогеохимиялық, геологиялық |
физикалық, химиялық |
биологиялық, геологиялық |
антропогендік, табиғи |
геохимиялық, биохимиялық |
|
1 |
Кіші айналымның үлкеннен айырмашылығы неде? |
1 |
Кіші айналым тек биосфера шегінде жүзеге асады |
Айналым атмосферада жүзеге асады |
Кіші айналым тек литосферада шегінде жүзеге асады |
Айналымның тұйықталуы |
Айналым азғантай мерзімде жүзеге асады |
|
1 |
Жеке заттардың айналымы ... деп аталады |
1 |
биогеохимиялық айналым |
биотикалық айналым |
су айналымы |
геологиялық айналым |
биохимиялық айналым |
|
1 |
Тірі организмдердің тіршілік әрекетінің нәтижесінде түзілген зат қалай аталады |
1 |
биогендік зат |
шала зат |
өлі зат |
тірі зат |
минералды зат |
|
1 |
Негізгі қауіпті ластаушылар |
1 |
күкірт оксиді, көміртегі, сынап, ауыр металдар |
азот, сутегі, отттегі |
озон, метан, шаң |
күл, күкірт |
микроорганизмдер |
|
2 |
Парниктік газдар |
1 |
азот оксиді, күкірт, метан, |
көміртегі, күкірт |
азот, оттегі |
метан, азот |
сутегі, озон |
|
2 |
Қоршаған ортаның жағдайын бақылау, бағалау және болжаудың комплексті жүйесін қалай атайды? |
1 |
мониторинг |
кадастр |
моделдеу |
экологиялық картография лау |
экологиялық сертификаттау |
|
2 |
Барлық дерлік экожүйелердегі энергияның бастапқы көзі қандай? |
1 |
күн энергиясы |
су энергиясы |
жел энергиясы |
ультракүлгін сәулелер |
рентген сәулелері |
|
2 |
Планетадағы озон қабатының қалыңдығы |
1,2 |
3 мм |
2 мм |
0,5 см |
10 мм |
3 см |
|
3 |
Қазақстанда ұйымдастырылған қорықтар саны қанша? |
1,2 |
9 |
12 |
8 |
11 |
5 |
|
3 |
Адамның тіршілік ету орталары |
2 |
табиғи орта, адам- ның әсерінен өзгер- ген табиғи орта, жасанды, әлеуметтік |
биологиялық, әлеуметтік-психологиялық, экономикалық |
су,топырақ, әлеуметтік |
биологиялық, әлеуметтік-психологиялық |
қоректік,тұрмыс тық, психологиялық |
|
3 |
Қоршаған ортаның қорғау объектілерінің жіктелуі |
2 |
ұлттық, әлемдік |
локальдық, мемлекеттік |
аумақтық, әлеуметтік |
мәдениетті, экологиялық |
күрделі, табиғи |
|
3 |
Қорғалатын ұлттық объектілерін атаныз |
|
қазба байлықтар, өсімдіктер, ішкі су көздері |
атмосфералық ауа, әлемдік мүхит |
шекараласты объектілер, жануарлар |
өсімдіктер бірлестігі, жер |
адам денсаулығы, су қоймалары |
|
1 |
Әлемдік қорғалатын объектілері |
1,3 |
шекараласты объектілер, атмосфералық ауа |
қазба байлық- тар, өсімдіктер, ішкі су көздері |
өсімдіктер бірлестігі, жер |
адам денсаулығы, су қоймалары |
бір мемелекеттін жануарлар бірлестігі |
|
1 |
Атмосфераны, өсімдік жамылғысын, жануарлар әлемін, топырақ, су және жер недрын сақтауға бағытталған халықаралық, мемлекеттік және қоғамдық шаралар кешені |
1,3 |
Қоршаған ортаны қорғау |
Экологиялық болжам |
Табиғатты пайдалану |
Ерекше қорғалатын аймақтар |
Экологиялық сараптама |
|
1 |
Табиғи жүйелердің қалпына келетін тепе-тендік жағдайының өзгерістері |
1,3 |
экологиялық дағдарыс |
экологиялық апат |
экологиялық қойма |
техногендік прогресс |
гомеостаз |
|
1 |
Биоәртүрліліктің бұзылуының негізгі себептері |
2 |
мекендеу ортасының бұзылуы, интродукция, ортаның ластануы |
интродукция |
ортаның ластануы |
мекендеу ортасының бұзылуы |
интродукция, ортаның ластануы |
|
1 |
Табиғи процессіне адам әрекеті нәтижесінде тікелей немесе жанама әсер ету негізінде пайда болатын табиғи өзгешілік - |
2 |
экологиялық апат |
экологиялық қойма |
техногендік прогресс |
табиғатты пайдалану |
экологиялық дағдарыс |
|
1 |
Жануарлардың бірлестігі қалай аталады? |
2 |
зооценоз |
фитоценоз |
планктон |
нектон |
өсімдік |
|
2 |
Өсімдіктер қауымдастығы қалай аталады? |
2 |
фитоценоз |
зооценоз |
гидрофит |
мезофил |
биоценоз |
|
2 |
Қазіргі уақыттын қажеттілігін қамтамасыз ете отырып, болашақ ұрпақтардың өзінің қажеттіліктерін қамтамасыз етуіне қауіп түғызбайтын даму- |
2,3 |
тұрақты даму |
табиғатты өзгерту |
техногендік даму |
экономикалық даму |
мәдениетті даму |
|
2 |
1992ж Рио-де-Жанейро қаласында өткен конференциясында қандай ауқымды бағдарламалар қабылданды? |
2 |
„Тұрақты даму” концепциясы, „ХХІ ғасырдың күн тәртібінде” |
„Адам және биосфера” |
Куаншылық пен шөлденуге қарсы күрес туралы |
„Біздің жалпы болашағымыз” |
Экология және табиғи ресурстары-2030” |
|
2 |
Қазақстан Республиканың тұрақты дамуға көшу концепциясы қашан қабылданды? |
2 |
2006ж |
2007 |
2001 |
1996 |
1999 |
|
3 |
Қазақстан Республиканың тұрақты дамуға көшу кезендері қанша? |
2 |
3 |
4 |
2 |
5 |
6 |
|
3 |
Қазақстан Республиканың тұрақты дамуға көшудің бірінші кезеңі қай жылдарды қамтиды? |
2 |
2010 - 2012 жылдар |
2013 - 2018 жылдар |
2019 - 2024 жылдар |
2010 - 2015 жылдар |
2011 - 2012 жылдар |
|
3 |
Қазақстан Республиканың тұрақты дамуға көшудің екінші кезең қай жылдарды қамтиды? |
|
2013 - 2018 жылдар |
2019 - 2024 жылдар |
2010 - 2012 жылдар |
2009 - 2012 жылдар |
2010 - 2011 жылдар |
|
3 |
Қазақстан Республиканың тұрақты дамуға көшудің үшінші кезең қай жылдарды қамтиды? |
3 |
2019 - 2024 жылдар |
2010 - 2012 жылдар |
2013 - 2018 жылдар |
2000 - 2012 жылдар |
2010 - 2014 жылдар |
|
1 |
Өмір сүрудің орташа нормаланған ұзақтығы, өмір деңгейі және қоршаған табиғи ортаның сапасының көбейтіндісі ретінде анықталатын кешенді көрсеткіш |
3 |
өмір сапасы |
экологиялық көрсеткіш |
денсаулық сапасы |
санитарлық жағдайы |
тұрмыстық жағдай |
|
1 |
Жаңа жалпыәлемдік саяси, экономикалық, мәдени және ақпараттық тұтастық құрылуының үрдісі. |
3,1 |
Жаһандану, глобализация |
Саясаттану, урбанизация |
Дүниежүзілік қауымдастық |
Нарық экономикасы |
Гендерлік теңдік |
|
1 |
2000ж. қыркүйегінде Нью-Йоркте дүниежүзінің көшбасшылары қабылдаған декларациясын атаныз
|
3 |
Мыңжылдық Декларациясы |
Киото хаттамасы |
Тұрақты даму концепциясы |
Экологиялық қауіпсіздік концепциясы |
Орхусс конвенциясы |
|
1 |
Тауарлар мен қызметтердің ең аз жиынтығының заттай және құндық көрініс табуын білдіреді
|
3 |
Ең төменгі тұтыну қоржыны |
Кедейлік шегі |
Адамның дамуы |
Жұмыссыздық |
Білім деңгейі |
|
1 |
Республикада экономикалық мүмкіндіктерге қарай адамның ең төменгі қажеттіліктерін қанағаттанжыруға қажетті табыс шегі |
3 |
Кедейлік шегі |
Адамның дамуы |
Ең төменгі тұтыну қоржыны |
Жұмыссыздық |
Білім деңгейі |
|
1 |
Адам өмірінің барлық аспектілерінде адамның кең таңдауын қамтамасыз ететін процесс – бұл |
3 |
Адамның дамуы |
Өмір сапасы |
Тұрақты даму |
Адам капиталы |
Қоршаған ортаның ластануы |
|
2 |
Бір адамға шаққандағы ең төменгі тұтыну қоржынының құнына тең ең төменгі ақшалай табыс |
3 |
Күнкөрістің төменгі шегі |
Кедейлік шегі |
Адамның дамуы |
Ең төменгі тұтыну қоржыны |
Өмір сапасы |
|
2 |
Мектеп жасындағы тұлғалардың іс жүзінде мектепте оқуға мүмкіндіктері. |
3 |
Білімге қол жетімділік |
Білім деңгейі |
Өмір сапасыэкологиялық білім беру |
Тегін оқу жүйесі |
Білім сапасы |
|
2 |
Ерлер мен әйелдердің әлеуметтік биліктегі үлестері тең, қоғамдық қорларға тең дәрежеде қол жеткізе алатын қоғамның сипаттамасы |
1 |
Гендерлік теңдік |
Адамның дамуы |
Өмір сапасы |
Әлеуметтік теңдік |
Нәсілді теңдік |
|
2 |
Дүниежүзілік деңсаулықты сақтау ұйымының анықтамасы бойынша - толық дене, психикалық және әлеуметтік салауаттылық жағдайы |
1 |
Денсаулық |
Сапа |
Көрсеткіш |
Тұрмыстық жағдай |
Өмір сапасы |
|
3 |
Қолайлы жай-күй - бұл |
1 |
Толыққанды өмір үшін белгілі қорлардың болуы |
Адам өмірінің барлық аспектілерінде адамның кең таңдауын қамтамасыз ететін процесс |
Адамның тіршілік әрекетінің экономикалық, әлеуметтік, табиғи-экологиялық және басқа да жағдайлардың белгілі ұқсастығы |
Қоршаған орта жағдайының химиялық, физикалық, биологиялық параметрлерінің жіберілетін шекті құрамы |
Адамның өмір деңгейі, олардың сұранысы мен құндылығына сәйкес келетін |
|
3 |
Адам тұтынуының жіктелуі |
1 |
маңызды биологиялық, базалық биологиялық және күнделікті тұтынушылық |
экологиялық, физиологиялық, әлеуметтік |
биологиялық және күнделікті тұтынушылық |
эстетикалық, мәдениеттік, физикалық |
тағамдық, моралдық |
|
3 |
Адамның базалық биологиялық тұтынушылығын көрсетіңіз |
1 |
тағам, киім, тұрғын үй, ауа, қауіпсіздік, комфорт, туудың жалғасуы |
толыққанды ұйқы, демалыс, аурудан қорғау |
жеткіліктілік заттары, агрессия |
табиғи ортаның қолайлығы, биологиялық-әлеуметтік климат |
демалыс, комфорт, тағам, білім |
|
3 |
Адамның маңызды биологиялық тұтынушылығын көрсетіңіз |
1 |
толыққанды ұйқы, демалыс, аурудан қорғау, табиғи ортаның қолайлығы, биологиялық-әлеуметтік климат |
жеткіліктілік заттары, агрессия |
тағам, киім, тұрғын үй, ауа |
қауіпсіздік, комфорт, туудың жалғасуы |
демалыс, комфорт, тағам, білім |
|
1 |
Адамның дамуын жан-жақты қамтамасыз ететін, қолайлылықты пайдалану - бұл |
1 |
жеткіліктілік |
даму |
қортұтыну |
кедейлік |
жоқшылық |
|
1 |
Жұмыс күшін қайта өндіру шекарасы ретінде жұмыс мүмкіншілігін сақтау деңгейінде тұтыну жағдайы |
1 |
кедейлік |
жеткіліктілік |
даму |
қор тұтыну |
энергия тұтыну |
|
1 |
Қоғам үшін қауіп тұғызаыт қоршаған орта бөліктерінің қасиеті, құбылыстары және жағдайы |
1,2 |
табиғи қауіп |
техногенді қауіп |
өмір қауіпсіздігі |
риск |
гомеостаз |
|
1 |
Қоршаған ортаға антропогендік әсердің формуласы |
1,2 |
I = P x A x T
|
А = P x С x T |
P = I x A x T |
T = P x A x I |
I = P x S x T |
|
1 |
әлемдік даму болашағын ғаламдық деңгейде талдау мен талқылау мақсатында 1968 жылы италияндық өндірісші Аурелио Печчели үкіметтік емес ұйым құрған - бұл |
2 |
Рим клубы |
ЮНЕСКО |
БҰҰ |
Гринпис |
Табиғат |
|
1 |
Бір жақтың басқасына компенсияланбайтын әсерлері (оңжақты немесе қарама қайшы) |
2 |
экстерналий (әсерлер, ұстанымдар) |
ластану |
қор тұтыну |
шығын |
тастанды және шығарынды |
|
2 |
Адамның денсаулығының нашарлауы мен табиғи ортадағы келеңсіз өзгерістердің пайда болуының қауіптілігінің сандық өлшемі - бұл |
|
Экологиялық қатер
|
Экологиялық апат |
Экологиялық дағдарыс |
Экологиялық қауіптілік |
Табиғи қауіптілік |
|
2 |
Экономикалық және қоғамдық ортақ жүйеге ұлттық әлеуметтік-экономикалық білімді өзара байланыстыратын бүкіл әлемдік процесс - бұл |
1,3 |
ғаламдастыру |
компьютерлеу |
кибернетика |
экологизациялау |
жүйелеу |
|
2 |
Құқықтық мемлекет, яғни құқық басқаратын мемлекет, жоғарыдан заңдар, мемлекеттің түрін көрсетіңіз |
1,3 |
демократиялық мемлекет |
монархия |
патшалық |
кеңестік мемлекет |
анархия |
|
2 |
Қоғамдық өмірдің барлық саласында жеке бостандық пен құқық қорғау механизміне әсер ете алатын, қоғам |
1,3 |
Азаматтық қоғам
|
Диаспора |
Ассамблея |
Азаматтық бірлестік |
Жоғары қоғам |
|
3 |
«Урбанизация» түсінігіне кіреді?
|
2 |
мегаполистердің түзілуі
|
қалалар санының өсуі |
планета тұрғындарының санының өсуі |
Тұрғылықты пункттердің өсуі
|
планета тұрғындарының санының ұлғаюы |
|
3 |
Ғаламдық биологиялық мәселеге не жатады? |
2 |
Орманның, жайылымның, балық қорының қысқаруы мен деградациясы және биоәртүрліліктің төмендеуі |
Климаттың өзгеруі, топырақтың тұздануы, қышқылды жауынның түсуі |
Орманның, жайылымның, қысқаруы мен деградациясы және азық-түліктің жетіспеуі |
Ядеролық соғыс, ортаның физикалық ластануы |
Биоәртүрліліктің төмендеуі, қуаңшылықтың ұзаруы |
|
3 |
Ерлер мен әйелдер арасындағы биологиялық айырмашылықтың әлеуметтік мағынасын білдіретін категория |
2 |
гендер |
раса |
ұлттық |
этнос |
популяция |
|
3 |
Қоғам үшін қатер туғызатын литосфера, атмосфера немесе космостың белгілі бір бөлігінің жай-күйі мен қасиетінің процесі |
2 |
Табиғи қауіптілік |
Техногендік қауіптілік |
Өмірлік қауіптілік |
Қатер |
Гомеостаз |
|
1 |
Жаңаратын қорларды пайдалану және оларды жаңару мүмкіндігінің шегінде пайдалануды белгілеу |
2,3 |
Тұрақты пайдалану |
Қалдықсыз өндіріс |
Аз қалдықты өндіріс |
Теңестіріп пайдалану |
Жаңармалы пайдалану |
|
1 |
Қоршаған ортаны бүлдірмейтін, сонымен қатар барлық ақылға сияр өмірлік қажеттіліктерді қанағаттандыруды қамтамасыз ететін экономика – бұл |
2 |
Тұрақты экономика |
Қор сақтаушы экономика |
Энергия сақтаушы экономика |
Өзара экономика |
Балансты экономика |
|
1 |
Жалпы қоғамдағы, әлеуметтік топтағы, жеке адамгершілік, ағзаның тіршілік әрекетінің қажеттілігін ұстау үшін жетіспеушілік немесе қажеттілік – бұл |
2 |
тұтынушылық |
қажеттілік |
күнделікті тұтынушылық |
сұраныс |
керек ету |
|
1 |
Қоршаған ортаның ластануын болдырмау жөніндегі шараларды көрсетіңіз |
2 |
Аз қалдықты және қалдықсыз өндірісті енгізу, қалдықтарды екіншілік тұтыну |
Балық, жануар, құс өндірісі |
Ерекше қорғалатын аймақтарды ұйымдастыру |
тұтынудан бас тарту |
Қалдықтарды екіншілік тұтыну |
|
1 |
1948 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының қабылдаған жалпыға ортақ декларациясы |
2 |
Адам құқығының жалпыға ортақ декларациясы |
Тұрақты жағдайға өту концепциясы |
Даму стратегиясы |
Шөлдену туралы декларация |
Геңдерлік теңдік туралы декларация |
|
1 |
Расизмге расалық дискриминацияға, ксенофобияға қарсы күрес және олармен байланысты шыдамаушылық бойынша Дурбан, Оңтүстік Африка, 31 тамыз - 7 қыркүйек 2001 жылы, бүкіл әлемдік конференцияда қабылданған ...... |
|
рассалық дискриминацияның барлық формаларын жою туралы декларация
|
Қоршаған ортаның ластануын болдырмау туралы документ |
экология сұрақтарын шешу туралы бүкіл әлемдік келісім |
экологиялық дағдарыс салдарын жою туралы бүкіл әлемдік келісім |
жемқорлыққақарсы күрес туралы бүкіл әлемдік декларация |
|
2 |
Негізгі парниктік газдарды көрсетіңіз |
3 |
Көміртегі оксиді, күкірт, метан |
азот, сутегі, оттегі |
озон, метан, шаң |
күл, күкірт |
Угарлы және көмірқышқыл газы |
|
2 |
Судың негізгі ластану түрлері |
3 |
химиялық, бактериялық, механикалық, жылулық, радиоактивтік |
бактериялық, механикалық, жылулық |
жылулық, радиоактивтік |
химиялық, биологиялық |
физикалық, шулық |
|
2 |
Жел немесе су ағынымен топырақтың жоғарғы құнарлы қабатының бұзылуы... |
3,1 |
эрозия |
батпақтану |
гумификация |
тұздану |
құмдану |
|
2 |
Қоршаған табиғи ортамен байланыстағы тұрмыстық әдет кешені |
3 |
Экологиялық мәдениет |
Экологиялық білім |
Табиғатты қорғау |
Экологиялық қауіпсіздік |
Экологиялық саясат |
|
3 |
Әлемдегі өмір сапасының индексі бойынша Қазақстан нешінші орында |
3 |
78 |
84 |
45 |
110 |
90 |
|
3 |
Экологиялық тұрақтылық индексі бойынша Қазақстан әлемде қай орынға ие |
3 |
70 |
80 |
60 |
50 |
120 |
|
3 |
Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға өту этаптарын атаңыз |
3 |
2007-2009 2010-2012 2013-2018 2019-2024 |
2008-2010 2011-2013 2014-2019 2020-2025 |
2007-2010 2011-2013 2014-2019 2020-2026 |
2007-2008 2009-2010 2011-2015 2016-2020 |
2009-2010 2011-2014 2015-2020 2021-2025 |
|
3 |
Қазақстан тұрақты дамудың концепциясын таратудың соңғы кезеңіне өту үшін тұрғындардың саны қандай көрсеткішке жету керек? /млн адам/ |
3 |
18 |
19 |
20 |
21 |
22 |
|
1 |
Қазақстан 2009 жылы келісілген тұрақты дамудың концепциясына өту үшін тұрғындардың саны қандай көрсеткішке жету керек? /млн адам/ |
3 |
15,6 |
16,6 |
17,6 |
16,0 |
17,0 |
|
1 |
Қазақстан тұрақты дамудың концепциясына өту үшін орташа жастың ұзақтығы қандай? |
1 |
67,8 |
67,0 |
65,9 |
64,5 |
70,0 |
|
1 |
Қазақстан тұрақты дамудың концепциясын таратудың соңғы кезеңіне өту үшін орташа жастың ұзақтығы қандай? |
1 |
73,14 |
72,0 |
75,2 |
80,2 |
76,5 |
|
1 |
ҚР-ның 2007-2024 жылдарға тұрақты даму Концепциясына өтуі қашан қабылданды … |
1 |
2006 ж |
1999 |
2002 |
2003 |
2000 |
|
1 |
Жердегі тіршіліктің қалпына келуін қамтамасыз ететін, адам мен табиғат деңгейінің арасындағы энергия мен зат алмасу процесін үнемі қамтамасыз ететін экологиялық жүйенің жағдайы |
1 |
Табиғи ортаның сапасы |
Табиғи орта сапасының стандарты |
Мекендеу ортасы |
Ортаның экологиялық сыйымдылығы |
Табиғи ортаның ластануы |
|
1 |
Биосфера қорларын адаммен тұтыну дәрежесі |
1 |
Экологиялық із |
Экологиялық таңба |
Экологиялық қолтаңба |
Толеранттылық |
Экотұтыну |
|
2 |
Даму және ортаны қорғау бойынша БҰҰ-ның конференциясында қабылданған құжат (РИО-92) |
1 |
21 ғасырдағы күн тәртібі |
Тұрақты жағдайға өту концепциясы |
Даму стратегиясы |
Шөлдену туралы декларация |
Адам құқығы декларациясы |
|
2 |
Әлем және халықаралық ынтымақтастық материгі |
1 |
Евразия |
Антарктида |
Австралия |
Солтүстік Америка |
Арктика |
|
2 |
Әлемнің қай аймақтары ашығу аймақтарына жатады |
1 |
Азия, Африка, Оңтүстік Америка |
Азия, Латинская Америка, Африка |
Азия, Африка, Оңтүстік және Латын Америкасы |
Азия, Африка, Оңтүстік Америка, Австралия |
Азия, Африка, Оңтүстік Америка, Австралия, Латын Америкасы |
|
2 |
1972 жылғы Д. Медоуздың «Рим клубындағы» баяндамасының біреуі қалай аталады? |
1,2 |
«Өсу шектері» |
«Мүмкіндік шектері» |
«Біздің болашағымыз» |
«Адамның болашағы» |
«Төзімділік шектері» |
|
3 |
Нукус Декларациясы арналады … (1995 ж.)
|
1,2 |
Арал теңізінің бассейінін тұрақты дамыту мәселесі |
Биоәртүрлілікті сақтау |
Құмдану мәселесі |
Климаттың өзгеру мәселесі |
Қорлардың таусылуы |
|
3 |
«Мониторинг» түсінігіне не кіреді? |
2 |
ҚО жағдайын болжау, бағалау, бақылау жүйесі |
ҚО жағдайын бағалау |
ҚО жағдайын болжау |
ҚО жағдайын бақылау |
ҚО қорғау |
|
3 |
ҚР-дағы Экологиялық апат шегінде жатқан аймақтарды атаңыздар |
2 |
Арал өңірі, балқаш көлінің бассейні, Каспий маңы аймағы |
БҚО, табиғи қорық |
Үстірт ойпаты |
Орал өңірі, бурабай көлінің бассейні |
Каспий маңы аймағы |
|
3 |
Қоғамға бөлінген табиғи өндірістік қорлар қоры |
|
табиғи капитал |
адам капиталы |
Адам дамуы |
Қорлық айналым |
Қорлық қор |
|
1 |
Тұрақты дамудың әлеуметтік өлшемі
|
1,3 |
Халықтық тұрғындар, адамдардың экономикалық жағдайы, білім, денсаулық, тағам, таза су, жұмыс күші, бала еңбегі |
Білім деңгейі, ең төменгі өмір сүру деңгейі |
Тұрғындар саны, ҚО сапасы, тұрғындар денсаулығы |
Экономика деңгейі, қорлық қамтамасыздық, сапалы білім |
Таза су, жұмыс күші, бала еңбегі, интеллектуалдық мүмкіндік |
|
1 |
Әлем елдеріндегі ең тығыз орналасқан тұрғындарды көрсет |
1,3 |
Индия, Китай |
Қазахстан, Америка |
Ресей, Жапония |
Африка, Индия |
Мексика, Қытай |
|
1 |
Тұрғындардың саны 20 миллионнан асқан қала |
1,3 |
Токио |
Рио-де-Жанейро |
Мехико |
Мәскеу |
Дели |
|
1 |
Адамға күнделікті тіршілік ету үшін қанша литр су қажет |
2 |
2 литр |
3 |
5 |
12 |
8 |
|
1 |
Аралды халықаралық құтқару қоры қай жылы құрылды..... |
2 |
1993 |
2003 |
1995 |
1998 |
2001 |
|
1 |
Денсаулықты сақтау үшін қажетті, қоректік затының құрамы бойынша ең төменгі азық-түлік жинағы |
2 |
Азық-түлік қорабы |
Еңбек ақы |
Ең төменгі тіршілік ету |
Рацион |
Азықтық және энергетикалық құндылық |
|
2 |
Табиғи немесе адам қолымен жасалған объектілер, олардың адамзат үшін ерекше мәдени, тарихи немесе экологиялық маңызы бар деп танылған. |
2 |
Әлемдік мұра |
Халықтың мәдени мұрасы |
Табиғи объектілер |
Табиғи ресурстар |
Мәдени мұра |
|
2 |
Халықтың салт-дәстүрлері, дүниетанымы, білімі, бала тәрибесіндегі тәжірибесі, эстетикалық, көркемдік құндылықтары көрініс алады. |
2,3 |
Халықтың мәдени мұрасы |
Табиғи объектілер |
Табиғи ресурстар |
Мәдени мұра |
Әлемдік мұра |
|
2 |
Ақпаратқа кіру, шешімдер қабылдау процесіне жұртшылықтың қатысуы және қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша сот әділдігіне қол жеткізу туралы БҰҰ Конвенциясы - |
2 |
Орхус конвенциясы |
21 ғасырдың күн тәртібі |
Тұрақты жағдайға өту концепциясы |
Экономикалық даму стратегиясы |
Шөлдену туралы декларация |
|
2 |
Орхус конвенциясы қашан қабылданды? |
2 |
Орхус, Дания 1998 ж |
Стокгольм, 2002 |
Нью-Йорк 1998 |
Лондон, 1995 |
Орхус, 1995ж |
|
3 |
Адам дамуының индексі басқа үш индексі қаңдай көрсеткіштер арқылы анықталады? |
2 |
өмір сүру ұзақтығы, білім алу және жан басына табыс деңгейі |
білім деңгей, табысы, әлеуметтік статусы |
өмір сүру ұзақтығы, деңсаулық жағдайы |
қоршаған орта жағдайы, табысы, жұмыспен қамтылу |
жан басына табыс деңгейі, деңсаулық қызмет көрсету сапасы, өмір салты |
|
3 |
Жеке елдер мен территориялардың әлеуметтік топтары немесе азаматтардың өмір сапасы мен тұрмысын сипаттайтын кешендік көрсеткіш |
2 |
өмір деңгейі |
өмір сүру ұзақтығы |
деңсаулық жағдайы |
қоршаған орта жағдайы |
жұмыспен қамтылу |
|
3 |
Адам аштан өлмеу үшін қажет ресурстардың жетіспейтінін білдіретін жағдай |
|
кедейшілік |
жұмыссыздық |
теңдік |
табысы |
білімі |
|
3 |
Озон қабаты полюстерде қай биіктікте орналасқан? |
3 |
9-30км |
5-12км |
4-10км |
10-28км |
2-5км |
|
1 |
Қалдықтар жалпы қалай жіктеленеді? |
3 |
тұрмыстық, өнеркәсіптік, ауылшаруашылық |
қатты, суйық |
зиянды, зиянсыз |
химиялық, физикалық, биологиялық |
анторопогендік, табиғи |
|
1 |
Фотосинтез нәтижесінде қандай элемент түзіледі? |
3,1 |
отегі, және органикалық зат |
су тегі, аммиак |
азот |
көміртегі, бейорганикалық зат |
сүкірт, су |
|
1 |
Алғаш «гендер» ұғымын ғылыми айналымға 1968 жылы американдық психолог |
3 |
Роберт Столлер |
Адам Смитт |
Барри Коммонер |
Дейл Карнеги |
Чарльз Дарвин |
|
1 |
Гендерлік теңдік стратегиясы қай жылдарды қамтиды? |
3 |
2006 - 2016 жылдар |
2005-2016 |
2000-2010 |
2006-20016 |
2010-2020 |
|
1 |
ЮНЕСКО белгілеген халықара- лық маңызы бар резерваттар қатарына жататын қорықты атаныз |
3 |
Ақсу-Жабағлы |
Марқакөл |
Алакөл |
Алматы |
Наурызым |
|
1 |
Қаланың ортасынан шетке қарай жаппай қоныстану жүргізіледі |
3 |
субурбанизация |
урбанизация |
миграция |
эммиграция |
интеграция |
|
2 |
Қоршаған ортаны қорғаудың халықаралық күні - |
3 |
5 маусым |
10 шілде |
1 қаңтар |
23 тамыз |
25 қазан |
|
2 |
Қоғам шектелген табиғи өндірістік ресурстардың қоры: өндірістік масқатта пайдалана алатын барлық қорлар … |
3 |
Табиғи капитал |
Табиғи ресурстар |
Қоршаған орта |
Экологиялық апат |
Экологиялық резерв |
|
2 |
Белгілі уақыт аралығындағы туылу мен өлу арасындағы айырмашылық |
1 |
Тұрғындар санының табиғи көбейюі |
Тұрғындар санының динамикасы |
Жыңыстық құрылым |
Жастық құрылым |
Қала тұрғындардың өсуі |
|
2 |
Арал теңізі бассейінің тұрақты даму проблемасы бойынша қашаң және қашан қабылданды
|
1 |
Нукус Декларациясы (1995ж.) |
Орхус декларація 2000 |
Киото хатамасы 1997 |
Тұрақты даму концепциясы 1995 |
Нукус декларациясы 1997 |
|
3 |
Топырақтың, өсімдіктің және биологиялық өнімділіктің қалпына келе алмайтын өзгеріс процесі нәтижесінде территорияның шөлге айналуы және биосфералық потенциалдың толық бұзылу құбылыс … |
1 |
Шөлейттену |
Эрозия |
Эвтрофикация |
Құнарлау |
Суару |
|
3 |
Сарқылуына байланысты табиғи ресурстар … болып бөлінеді: |
1 |
сарқылатын және сарқылмайтын |
сарқылатын және табиғи |
сарқылмайтын антропогендік |
тауысатын және таусылмайтын |
бағалы, айрықша |