Навигациялау жүйесiн ұйымдастыруға негiзгi талаптар. “юзэбилити” түсiнiгi.

Web-беттердi құрған кезiнде гиперсiлтемелер қолайлы навигацияны құруға мүмкiндiк беретiн- сайт беттерiнен ауысу- жылжу амалы. Қолайлы деп навигацияны есептеуге болады, егер керек бөлiмге тез кiрiп ж„не сол бөлiмнен тез шығуға болса. …рбiр сайттын қажеттi элементi болып “үйге” деген сiлтеме болып табылады. “веб-юзэбилити” деген түсiнк бар, сайтты қолдану үшiн жарамды дегендi бiлдiредi. Көѕп мемлекеттердi “веб-юзэбилити” мамандары бар, олар сайттын жарамдығын анықтайды. Көбiнесе сайттарды оқымайды, тек ғана көзбен шолып шығады, сондықтан сайт құрушыларға қажеттi ақпарат байқалмай қалмайтындай етiп құруға маңызды. …рбiр кiтапта өзiнiң мазмұны бар. Веб сайттағы бұндай мазмұнды м„зiр деп атаймыз. Бұл м„зiрдi ашуға ж„не жабуға болады. Ашсақ „рбiр пунктiнде өзiнiң м„зiрi бар (екiншi деңгейлi), ж„не т.с.с. Сайтта көбiнесе м„iр көз алдымызда тұрады. Ол экран бетiнен кептеу үшiн оны бiр жақ бөлiкке орналастырады. Браузер терезесiнiң жұмыс өрiстерiн функционалды аймақтарға бөлу үшiн осындай құрылымды құру амалымен пайдалану керек. Мұндай құрылымды фреймдiк немесе кадрлық дер атаймыз.

Фреймдер. Оларды қолдану кемшiлiктерi мен артықшылықтары.

Кардрлар - браузер терезесiнiң жұмыс өрiстерiн т„уелiдi емес бөлiктерге бөлуге болатын және әрбр бөлiктi жеке бет ретiнде iске қосуға болады. Мысалы терезенi екi бөлiкке бөлiп, бiр жақ бөлiгiне мазмұның iске қосып , екiншi бөлiгiне мазмұннан таңдап отырған беттердi қарап отырамыз. Бөлiктер бiрнеше болуы мүмкiн.

Фреймдiк құрылым мынадай түрде берiледi: <FRAMESET> -басы </FRAMESET>-аяғы.

<FRAME SRC=файл аты. кеңейтiлуi> -жеке кадр ретiнде қай құжат iске қосу керек екенiн бiлдiредi. Құрылымды аңықтай отыра. үстiнен төмен ж„не сол жақтан оң жаққа бөлiктерiн көрсетедi.

<FRAMESET>- тэгiнiң атрибуттары

ROWS=1 бөлiктiн енi, 2 бөлiктiн енi –көлденен бөлiктердiн саны мен өлшемiн беруге болады.

Мысалы: <FRAMESET ROWS=100,300,100>

COLS=1 бөлiктiн енi, 2 бөлiктiн енi –тiк бөлiктердiн саны мен өлшемiн беруге болады.

<FRAME>- тэгiнiң атрибуттары

SRC оның мәнi- фрейм құжаты iске қосылатын файлдың толық аты

NAME=кадр аты -кадр атын бередi. Бұл ат сосын <A HREF> тэгiнiң Target атрибутының мәнi ретiнде қолданады. Ол сiлтеме көрсетiлiп тұрған құжатты керек кадр түрiнде iске қосу үшiн қажет. Мысалы: <FRAME SRC=my.htm NAME=right>

NORESIZE-кадрлар арасында шекараларда тышқанмен аусуына тыйым салады.

Карта-бейне. Photoshopредактормен белгiлiнген бейнедегiаймақтарының координаттарын анықтау

1. Карта-бейненi құру.

Бейненiң әрбiр бөлiктерiнен сiлтемелердi ұйымдастыруға болады. Ең алдымен бөлiктердi белгiлеп алып, олардың координаталарын анықтау керек. Мұндай бейнелердi карта деп атаймыз. Картаны анықтайтын тэгтер: <MAP> ж„не </MAP>. Ашылатын ж„не жабылатын тэгтер арасында картаның аймағы <AREA> тэгi көмегi арқылы анықталады. …рбiр карта аймағында <AREA> өз элементi құрылу керек. HREF=сiлтеме адресi сiлтеменi анықтатын атрибут болу керек.

<MAP>тэгiнiң атрибуттары.

NAME=аты – NAME атрибут көмегi арқылы карта бейненiн аты берiледi.

<AREA> тэгiнiң атрибуттары.

ALT=карта бейненiң аймағының атауы—мәтiндi беру үшiн атрибут

TARGET=фрейм аты- аймақтан сiлтеме жасалынатын құжат тұратын фреймдiн атын анықтайды

SHAPE=rect, poly, circle, point- картадағы аймақ формасын анықтайтын атрибут.

COORDS=x,y,x1,y1 - rect тiктөртбұрышты аймақтың координаттарын сипаттайды

COORDS=x,y,x1,y1 . . . xn,yn – poly көпбұрышты аймақтың координаттарын сипаттайды

COORDS=x,y,r - circle-дөнгелек түрдегi аймақтын координаттарын сипаттайды

COORDS=x,y- point нүкте түрдегi аймақтын координаттарын сипаттайды

COORDS атрибут м„нi ретiнде белгiленген аймақтың координаттарын жазу үшiн оларды ен аллдымен анықтап алу керек. Ол үшiн графиктiк редакторде суреттi iске қосып ж„не арнайы инструмент арқылы қажеттi аймақты белгiлеп алу керек. Ақпарат терезесiнде сол жақ төменгi бұрышына басып, өлшем бiрлiктер ретiнде Пикселдi таңдап алу керек. Мысалы: тiктөрбұрышты аймақты белгiлеп, тышқан көрсеткiшiн сол жақ жоғарғы бұрышқа „келiп, Ақпарат терезесiнде Х ж„не У белгiлеулердiң қасында осы төбелердiң координаттарын жазу керек. , содан кейiн тышқан көрсеткiшiн оң жақтағы төменгi бұрышына апарып карама-қайшы төбелердiң координаттарын жазу керек.

Карта-бейне үшiн <IMG> тэгiнiң атрибуттары.

USEMAP=#аты - картаның атын анықтайды. Бұл ат <MAP> тэгiнiң NAME атрибутының мәнi ретiнде көрсетiлетiн атпен ұқсас болу керек.